شرایط عقد (آیت الله محمد فاضل لنکرانی (ره))

شرايط عقد

مسأله 2520 :

عقد ازدواج چند شرط دارد:

اوّل: آنکه به عربى صحيح خوانده شود. و اگر خود مرد و زن نتوانند صيغه را بعربى صحيح بخوانند چنانچه ممکن باشد، احتياط واجب آن است کسى را که مى تواند بعربى صحيح بخواند وکيل کنند و اگر ممکن نباشد خودشان مى توانند بغير عربى بخوانند. امّا بايد لفظى بگويند که معنى زَوَّجْتُ و قَبِلْتُ را بفهماند.

دوّم: مرد و زن يا وکيل آنها که صيغه را مى خوانند قصد انشاء داشته باشند يعنى اگر خود مرد و زن صيغه را مى خوانند، زن به گفتن «زَوَّجْتُکَ نَفْسى» قصدش اين باشد که خود را زن او قرار دهد و مرد بگفتن «قَبِلْتُ التَّزويجَ» زن بودن او را براى خود قبول نمايد، و اگر وکيل مرد و زن صيغه را مى خوانند، بگفتن «زَوَّجْتُ و قَبِلْتُ» قصدشان اين باشد که مرد و زنى که آنان را وکيل کرده اند زن و شوهر شوند.

سوّم: کسى که صيغه عقد را مى خواند بايد بالغ و عاقل باشد، چه براى خودش بخواند، يا از طرف ديگرى وکيل شده باشد.

چهارم: اگر وکيل زن و شوهر يا ولىّ آنها صيغه را مى خوانند، در عقد، زن و شوهر را معيّن کنند مثلا اسم آنها را ببرند يا به آنها اشاره نمايند. پس کسى که چند دختر دارد، اگر به مردى بگويد: زَوَّجْتُکَ اِحَدى بَناتى (يعنى زن تو نمودم يکى از دخترانم را) و او بگويد: قَبِلْتُ يعنى قبول کردم، چون در موقع عقد، دختر معيّن نبوده عقد باطل است.

پنجم: زن و مرد به ازدواج راضى باشند ولى اگر زن ظاهراً با کراهت اذن دهد و معلوم باشد قلباً راضى است، عقد صحيح است.

مسأله 2521 :

اگر در عقد يک حرف غلط خوانده شود که معنى آن را عوض کند عقد باطل است.

مسأله 2522 :

کسى که دستور زبان عربى را نمى داند، اگر قرائتش صحيح باشد و معناى هر کلمه از عقد را جداگانه بداند و قصد انشاء بنمايد و از هر لفظى معناى آن را قصد نمايد مى تواند عقد را بخواند.

مسأله 2523 :

اگر زنى را براى مردى بدون اجازه آنان عقد کنند و بعداً زن و مرد بگويند به آن عقد راضى هستيم عقد صحيح است.

[423]

مسأله 2524 :

اگر زن و مرد يا يکى از آن دو را به ازدواج مجبور نمايند و بعد از خواندن عقد راضى شوند و بگويند به آن عقد راضى هستيم عقد صحيح است.

مسأله 2525 :

پدر و جدّ پدرى مى توانند براى فرزند پسر يا دختر نابالغ يا ديوانه خود که با حال ديوانگى بالغ شده است همسر بگيرند، و بعد از آنکه آن طفل بالغ شد، يا ديوانه عاقل گرديد، اگر ازدواجى که براى او کرده اند مفسده اى نداشته باشد، نمى تواند آن را بهم بزند و اگر مفسده اى داشته يا مصلحت نداشته باشد، عقد فضولى است و مى تواند آن را امضاء کرده يا عقد را بهم بزند.

مسأله 2526 :

اگر پدر، يا جدّ پدرى براى پسر نابالغ خود، زن بگيرد، پسر بايد بعد از بالغ شدن خرج آن زن را بدهد.

مسأله 2527 :

اگر پدر يا جدّ پدرى براى پسر نابالغ خود زن بگيرد، چنانچه پسر در موقع عقد مالى داشته، مديون مهر زن است، و اگر در موقع عقد مالى نداشته، پدر يا جدّ او بايد مهر زن را بدهند.

مسأله 2528 :

دخترى که بحدّ بلوغ رسيده و رشيده است يعنى مصلحت خود را تشخيص مى دهد اگر بخواهد شوهر کند، چنانچه باکره باشد، بنابر احتياط واجب بايد از پدر يا جدّ پدرى خود اجازه بگيرد و اجازه مادر و برادر او لازم نيست.

مسأله 2529 :

اگر پدر و جد پدرى غائب باشند، به طورى که نشود از آنان اذن گرفت و دختر هم احتياج به شوهر کردن داشته باشد لازم نيست از پدر و جدّ پدرى اجازه بگيرند. و همچنين اگر همسر مناسبى براى دختر پيدا شود و بخواهد با پسرى که شرعاً و عرفاً هم کفو او مى باشد ازدواج کند و پدر و جدّ پدرى مانع مى شوند و سخت گيرى مى کنند در اين صورت نيز اجازه آنان لازم نيست، و همينطور اگر دختر باکره نباشد در صورتى که بکارتش بواسطه شوهر کردن از بين رفته باشد، اجازه پدر و جدّ لازم نيست.