احکام ضامن شدن (آیت الله سید علی سیستانی)

احکام ضامن شدن

مسأله 2319 :

اگـر انسان بخواهد ضامن شود که بدهى کسى را بدهد ضامن شدن او در صورتى صحيح است که بـهـر لـفـظى اگر چه عربى نباشد يا به عملى به طلبکار بفهماند که من ضامن شده ام طلب تو را بدهم و طلبکار هم رضايت خود را بفهماند , و راضى بودن بدهکار شرط نيست .

مسأله 2320 :

ضـامـن و طـلـبـکار بايد بالغ و عاقل باشند و کسى هم آنها را مجبور نکرده باشد , و نيز بايد سفيه نـبـاشند , و هم چنين طلبکار بايد مفلس نباشد , ولى اين شرطها در بدهکار نيست مثلا اگر کسى ضامن شود که بدهى بچه يا ديوانه يا سفيه را بدهد صحيح است .

مسأله 2321 :

هـر گـاه براى ضامن شدن خودش شرطى قرار دهد , مثلا بگويد اگر بدهکار قرض تو را نداد من ميدهم , ضامن شدن او محل اشکال است .

مسأله 2322 :

کـسـى که انسان ضامن بدهى او مى شود بايد بدهکار باشد پس اگر کسى بخواهد از ديگرى قرض کند تا وقتى قرض نکرده انسان نمى تواند ضامن او شود.

مسأله 2323 :

در صـورتـى انـسـان مى تواند ضامن شود که طلبکار و بدهکار و جنس بدهى همه در واقع و نفس الامر معين باشند.

پـس اگـر دو نـفر از کسى طلبکار باشند و انسان بگويد من ضامن هستم که طلب يکى از شماها را بدهم , چون معين نکرده که طلب کدام را مى دهد , ضامن شدن او باطل است .

و نيز اگر کسى از دو نفر طلبکار باشد و شخصى بگويد من ضامن هستم که بدهى يکى از آن دو نفر را به تو بـدهم , چون معين نکرده که بدهى کدام را مى دهد , ضامن شدن او باطل مى باشد و هم چنين اگر کسى از ديـگرى مثلا ده من گندم و ده تومان پول طلبکار باشد , و شخصى بگويد من ضامن يکى از دو طلب تو هستم و معين نکند که ضامن گندم است , يا ضامن پول صحيح نيست .

مسأله 2324 :

اگـر طـلـبـکـار طلب خود را به ضامن ببخشد , ضامن نمى تواند از بدهکار چيزى بگيرد , و اگر مقدارى از آن را ببخشد نمى تواند آن مقدار را مطالبه نمايد.

مسأله 2325 :

اگر انسان ضامن شود که بدهى کسى را بدهد , نمى تواند از ضامن شدن خود برگردد.

مسأله 2326 :

ضامن و طلبکار - بنابر احتياط - نمى توانند شرط کنند که هر وقت بخواهند ضامن بودن ضامن را بهم بزنند.

مسأله 2327 :

هـرگاه انسان در موقع ضامن شدن بتواند طلب طلبکار را بدهد اگر چه بعد فقير شود , طلبکار نمى تواند ضامن بودن او را بهم زند و طلب خود را از بدهکار اول مطالبه نمايد و هم چنين است اگر در آن موقع نتواند طلب او را بدهد ولى طلبکار بداند و به ضامن شدن او راضى شود.

مسأله 2328 :

اگـر انـسـان در مـوقـعـى که ضامن مى شود نتواند طلب طلبکار را بدهد , و طلبکار چگونگى را نـمى دانسته و بخواهد ضامن بودن او را بهم بزند , اشکال دارد , بخصوص در صورتى که ضامن پيش از اين که طلبکار ملتفت شود قدرت پيدا کرده باشد.

مسأله 2329 :

اگر کسى بدون اجازه بدهکار ضامن شود که بدهى او را بدهد , نمى تواند چيزى از او بگيرد.

مسأله 2330 :

اگـر کـسى با اجازه بدهکار ضامن شود که بدهى او را بدهد , مى تواند مقدارى را که ضامن شده - هـر چـنـد پـيـش از دادن آن - از او مطالبه نمايد ولى اگر بجاى جنسى که بدهکار بوده جنس ديگرى به طـلـبکار او بدهد , نمى تواند چيزى را که داده از او مطالبه نمايد , مثلا اگر ده من گندم بدهکار باشد , و ضـامـن ده من برنج بدهد , نمى تواند برنج را از او مطالبه نمايد , اما اگر خودش راضى شود که برنج بدهد اشکال ندارد.