حقوق چاپ، تأليف و کارهاى هنرى
سوال 1336 :
تجديد چاپ کتابها و مقاله‌هايى که از خارج وارد شده و يا در داخل جمهورى اسلامى چاپ مى‌شوند، بدون اجازه ناشران آنها چه حکمى دارد؟ ج: مسئله تجديد چاپ کتابهايى که در خارج از جمهورى اسلامى منتشر شده‌اند و يا تصويربردارى به طريق افست از آنها، تابع قراردادهايى است که راجع به آنها بين جمهورى اسلامى ايران و آن دولتها منعقد گشته است. وامّا کتابهايى که در داخل چاپ مى‌شوند، احوط اين است که حق ناشر با کسب اجازه از او نسبت به تکرار و تجديد چاپ کتاب رعايت شود.
سوال 1337 :
آيا جايز است مؤلفان و مترجمان و صاحبان آثار هنرى مبلغى را در برابر زحماتشان و يا به عنوان حق تأليف در مقابل تلاش و وقت و مالى که براى انجام آن کار صرف کرده‌اند، تقاضا نمايند؟ ج: آنان حق دارند در برابر واگذارى نسخه اوّل يا اصلى اثر علمى و هنرى خود به ناشر، از وى هر مبلغى مى‌خواهند، دريافت نمايند.
سوال 1338 :
اگر مؤلف يا مترجم يا هنرمند در برابر چاپ اول اثر خود مبلغى را دريافت کند ودرعين حال براى خود حقّى را نسبت به چاپهاى بعدى شرط کند، آيا مى‌تواند در چاپهاى بعدى حق خود را از ناشر مطالبه نمايد؟ دريافت اين مبلغ چه حکمى دارد؟ ج: در صورتى که در ضمن قرارداد منعقده براى تحويل نسخه اول، دريافت مبلغى را در چاپهاى بعدى شرط کرده باشد يا قانون آن را اقتضا کند، گرفتن آن مبلغ اشکال ندارد و بر ناشر عمل به شرط واجب است.
سوال 1339 :
اگر مصنف و مؤلف در اجازه چاپ اول چيزى درمورد چاپهاى بعدى ذکر نکرده باشند، آيا جايز است ناشر بدون کسب اجازه مجدّد و پرداخت مبلغى به آنان مبادرت به تجديد چاپ نمايد؟ ج: اگر قراردادى که در مورد اجازه چاپ بين آنان منعقد شده، فقط راجع به چاپ اول باشد، احوط اين است که حق مؤلف رعايت شود و براى چاپهاى بعدى هم از او اجازه گرفته شود.
سوال 1340 :
در صورتى که مصنف به علت سفر يا فوت و مانند آن غايب شود درباره تجديد چاپ از چه کسى بايد کسب اجازه شود و چه کسى بايد پول را دريافت کند؟ ج: در اين مورد بايد به وکيل مصنف يا ولىّ شرعى او و يا در صورت فوت به وارث او مراجعه شود.
سوال 1341 :
آيا چاپ کتاب بدون اجازه صاحب آن و با وجود عبارت «حقوق چاپ براى مؤلف محفوظ است »، جايز است؟ ج: احوط اين است که حقوق مؤلف و ناشر با کسب اجازه از آنان براى تجديد چاپ، رعايت شود.
سوال 1342 :
بر روى بعضى از نوارهاى قرآن و تواشيح عبارت «حقوق تکثير محفوظ است» نوشته شده، آيا دراين صورت جايز است آنها را تکثير نموده و در اختيار ديگران قرار داد؟ ج: احوط اين است که از ناشر اصلى براى تکثير نوارها و نسخه‌بردارى از آنها اجازه گرفته شود.
سوال 1343 :
آيا نسخه‌بردارى از نوارهاى کامپيوترى (Disk) جايزاست؟ و بر فرض حرمت، آيا اين حکم مختص نوارهايى است که در ايران تدوين شده‌اند يا شامل نوارهاى بيگانه هم مى‌شود؟ و با علم به اينکه بعضى از ديسک‌هاى کامپيوترى با توجه به اهميّت محتواى آنها، بسيار گرانبها هستند؟ ج: احوط اين است که در نسخه‌بردارى و تکثير نوارهاى کامپيوترى که در داخل توليد شده است، حقوق صاحبانشان از طريق کسب اجازه از آنان رعايت شود و در مورد خارج کشور، تابع قرارداد است.
سوال 1344 :
آيا عناوين و نامهاى تجارى فروشگاهها و شرکتها مختص مالکان آنهاست بطورى که ديگران حق نامگذارى فروشگاهها و شرکتهاى خود را به آن نامها ندارند؟ به عنوان مثال فردى فروشگاهى به نام‌خانوادگى‌اش دارد آيا فرد ديگرى از همان خانواده حق دارد فروشگاه خود را به آن اسم نامگذارى کند؟ و آيا فردى از خانواده‌هاى ديگر حق نامگذارى فروشگاه خود به آن اسم را دارد؟ ج: اگر نامهاى تجارى فروشگاهها و شرکتها از طرف دولت براساس قوانين جارى کشور به کسى اعطاء شود که زودتر از ديگران درخواست رسمى خود را در اين مورد به دولت داده و آن نام به اسم او در پرونده‌هاى دولتى ثبت شود، در اين صورت که اقتباس و استفاده از آن نام توسط ديگران بدون اجازه کسى که نام مذکور به اسم او و براى فروشگاه يا شرکت او ثبت شده جايز نيست و دراين حکم فرقى نمى‌کند که آن افراد از خانواده صاحب آن نام باشند يا خير و اگر به صورت مذکور نباشد استفاده ديگران از اين نامها و عناوين اشکال ندارد.
سوال 1345 :
بعضى از اشخاص به مغازه‌هايى که فتوکپى و زيراکس از اوراق و کتابها مى‌گيرند مراجعه کرده و درخواست تصوير بردارى از آنها را مى‌نمايند و صاحب مغازه که از مؤمنين است تشخيص مى‌دهد که کتاب يا اوراق و يا مجله فوق براى همه مؤمنين سودمند مى‌باشد آيا جايز است بدون اجازه صاحب کتاب از آنها تصويربردارى کند و آيا اگر بداند که صاحب کتاب راضى به اين کار نيست در حکم تفاوتى بوجود مى‌آيد؟ ج: احوط اين است که شخص بدون اجازه صاحب آن اوراق و کتابها مبادرت به تصويربردارى نکند.
سوال 1346 :
بعضى از مؤمنين نوارهاى ويدئويى را از ويدئو کلوپ‌ها اجاره کرده و در صورتى که کاملا مورد پسند آنان باشد، به اين دليل که حقوق چاپ نزد بسيارى از علما غيرمحفوظ است، بدون کسب اجازه از صاحب مغازه مبادرت به ضبط و تکثير آن مى‌کنند، آيا اين کار جايز است؟ و بر فرض عدم جواز، اگر فردى اقدام به ضبط يا تکثير آن نمايد، آيا بايد الآن صاحب مغازه را از کار خود مطلع نمايد يا اينکه پاک کردن محتواى نوار تکثير شده کافى است؟ ج: احوط ترک نسخه‌بردارى از نوار بدون اجازه صاحب آن است، ولى اگر بدون اجازه مبادرت به اين کار کرد، محو کردن محتواى نوار کافى است.