احياء مناسبتهاى دينى
مراسم عزادارى
سوال 1440 :
در حسينيه‌ها و مساجد بيشتر مناطق بخصوص روستاها مراسم شبيه‌خوانى به{. P شبيه خوانى: نمايش وقايع حادثه کربلا است که بصورت سنتى در يک مکان ثابت و يا در حال حرکت در مسيرهاى عزادارى حسينى انجام مى شود. P} اعتبار اينکه از سنتهاى قديمى است برگزار مى‌شود که گاهى اثر مثبتى در نفوس مردم دارد، اين مراسم چه حکمى دارند؟ ج: اگر مراسم شبيه‌خوانى مشتمل بر امور دروغ و باطل نباشند و مستلزم مفسده هم نباشند و با توجه به مقتضيات زمان باعث وهن مذهب حق هم نشوند، اشکال ندارند، ولى در عين حال بهتر است که به جاى آنها، مجالس وعظ و ارشاد و ذکر مصائب حسينى و مرثيه خوانى بر پا شود.
سوال 1441 :
استفاده از طبل و سنج و شيپور و همچنين زنجيرهايى که داراى تيغ هستند در مجالس و دسته‌هاى عزادارى چه حکمى دارد؟ ج: اگر استفاده از زنجيرهاى مزبور موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و يا باعث ضرر بدنى قابل توجهى گردد، جايز نيست ولى استفاده از شيپور و طبل و سنج به نحو متعارف اشکال ندارد.
سوال 1442 :
در بعضى از مساجد در ايام عزادارى از عَلَم‌هاى متعددى استفاده مى‌شود که{. P چوب يا آهن بزرگى است که به صورت افقى بر روى کتف انسان در جلوى هيئت‌ها و دسته‌هاى عزادارى حسينى به عنوان نوعى شعار حمل مى‌شود و بالاى آن صفحه‌هاى فنرى قابل انعطافى وجود دارد که مزيّن به پَر و جواهرات و مجسمه و غيرآنهاست. P} داراى تزئينات زياد و گرانبهايى است و گاهى موجب سوال متدينين از اصل فلسفه آنها مى‌گردد و در برنامه‌هاى تبليغى خلل ايجاد مى‌کند و حتّى با اهداف مقدس مسجد تعارض دارد، حکم شرعى در اين رابطه چيست؟ ج: اگر قرار دادن آنها در مسجد با شئونات عرفى مسجد منافات داشته باشد و يا براى نمازگزاران مزاحمت ايجاد کند، اشکال دارد.
سوال 1443 :
اگر شخصى عَلَمى را براى عزادارى سيدالشهدا «عليه‌السلام» نذر کرده‌باشد، آيا جايز است مسئولين حسينيه از قبول آن خوددارى کنند؟ ج: اين نذر، متولّى حسينيه و هيئت امناء آن را ملزم به قبول عَلَم نمى‌کند.
سوال 1444 :
استفاده از عَلَم در مراسم عزادارى سيدالشهدا «عليه‌السلام» با قرار دادن آن در مجلس عزا يا حمل آن در دسته عزادارى چه حکمى دارد؟ ج: فى نفسه اشکال ندارد ولى نبايد اين امور جزء دين شمرده شوند.
سوال 1445 :
اگر بعضى از واجبات از مکلّف به سبب شرکت در مجالس عزادارى فوت شود مثلا نماز صبح قضا شود، آيا بهتر است بعد از اين در اين مجالس شرکت نکند يا اينکه عدم شرکت او باعث دورى از اهل بيت «عليه السلام » مى‌شود؟ ج: بديهى است که نمازِ واجب، مقدم بر فضيلت شرکت در مجالس عزادارى اهل‌بيت «عليهم السلام » است و ترک نماز و فوت شدن آن به بهانه شرکت در عزادارى امام حسين «عليه السلام» جايز نيست، ولى شرکت در عزادارى بگونه‌اى که مزاحم نماز نباشد ممکن و از مستحبات مؤکّد است.
سوال 1446 :
در بعضى از هيئت‌هاى مذهبى مصيبت‌هايى خوانده مى‌شود که مستند به مقتل معتبرى نيست و از هيچ عالم يا مرجعى هم شنيده نشده است و هنگامى که از خواننده مصيبت از منبع آن سوال مى‌شود، پاسخ مى‌دهند که اهل بيت(ع) اينگونه به ما فهمانده‌اند و يا ما را راهنمايى کرده‌اند و واقعه کربلا فقط در مقاتل نيست و منبع آن هم فقط گفته‌هاى علما نمى‌باشد بلکه گاهى بعضى از امور براى مدّاح يا خطيب حسينى از راه الهام و مکاشفه مکشوف مى‌شود، سوال من اين است که آيا نقل وقايع از اين طريق صحيح است يا خير؟ و در صورتى که صحيح نباشد، تکليف شنوندگان چيست؟ ج: نقل مطالب به صورت مزبور بدون اينکه مستند به روايتى باشد و يا در تاريخ ثابت شده باشد، وجه شرعى ندارد مگر آنکه نقل آن به عنوان بيان حال به حسب برداشت متکلّم بوده و علم به خلاف بودن آن، نداشته باشد و تکليف شنوندگان نهى از منکر است بشرطى که موضوع و شرايط آن نزد آنان ثابت شده باشد.
سوال 1447 :
از ساختمان حسينيه صداى قرائت قرآن و مجالس حسينى بسيار بلند پخش مى‌شود بطورى که صداى آن از بيرون شهر هم شنيده مى‌شود واين امر منجر به سلب آسايش همسايگان شده است و مسئولين و سخنرانان حسينيه اصرار به ادامه آن دارند، اين عمل چه حکمى دارد؟ ج: اگر چه اقامه مراسم و شعائر دينى در زمانهاى مناسب در حسينيه از بهترين کارها و جزو مستحبات مؤکّد مى‌باشد، ولى واجب است برگزارکنندگان مراسم و عزاداران تا حد امکان از اذيّت و ايجاد مزاحمت براى همسايگان بپرهيزند هر چند با کم‌کردن صداى بلندگو و تغيير جهت آن به طرف داخل حسينيه باشد.
سوال 1448 :
نظر شريف حضرتعالى نسبت به ادامه حرکت دسته‌هاى عزادارى در شبهاى محرم تا نصف شب همراه با استفاده از طبل و نى چيست؟ ج: به راه انداختن دسته‌هاى عزادارى براى سيدالشهدا و اصحاب او «عليهم السلام» و شرکت در امثال اين مراسم امر بسيار پسنديده ومطلوبى است و از بزرگترين اعمالى است که انسان را به خداوند نزديک مى‌کند، ولى بايد از هر عملى که باعث اذيّت ديگران مى‌شود و يا فى‌نفسه از نظر شرعى حرام است، پرهيز کرد.
سوال 1449 :
استفاده از آلات موسيقى مانند اُرگ (از آلات موسيقى و شبيه پيانو است) و سنج و غير آنها در مراسم عزادارى چه حکمى دارد؟ ج: استفاده از آلات موسيقى، مناسب با عزادارى سالار شهيدان نيست و شايسته است مراسم عزادارى به همان صورت متعارفى که از قديم متداول بوده برگزار شود.
سوال 1450 :
آيا آنچه متداول شده که به عنوان عزادارى براى امام حسين «عليه السلام» گوشت بدن را سوراخ کرده و قفل و سنگ کيلو به آن آويزان مى‌کنند، جايز است؟ ج: اين گونه اعمال که موجب وهن مذهب مى‌شوند جايز نيست.
سوال 1451 :
اگر انسان در زيارتگاههاى ائمه «عليهم‌السلام» خود را به زمين بيندازد و همانند بعضى از مردم که صورت و سينه خود را برزمين مى‌مالند تا از آن خون جارى شود و به همان حالت وارد حرم مى‌شوند، عمل کند چه حکمى دارد؟ ج: اين اعمال که به عنوان اظهار حزن و عزادارى سنّتى و محبت ائمه «عليهم‌السلام» محسوب نمى‌شوند از نظر شرعى اعتبارى ندارند، بلکه اگرمنجر به ضرر بدنى قابل توجه و يا وهن مذهب شوند، جايز نيست.
سوال 1452 :
در بعضى از مناطق زنان مراسمى را به اسم سفره حضرت ابوالفضل «عليه‌السلام»براى اجراى برنامه‌هايى به عنوان جشن عروسى حضرت فاطمه «عليهاالسلام» برگزار مى‌کنند و در آن شعرهاى عروسى خوانده و کف مى‌زنند و سپس شروع به رقص مى‌کنند، انجام اين امور چه حکمى دارد؟ ج: برگزارى اين جشنها و مراسم اگر همراه با ذکر اکاذيب و مطالب باطل نبوده و موجب وهن مذهب نشود، فى‌نفسه اشکال ندارد و امّا رقص، اگر به گونه‌اى شهوت برانگيز يا مستلزم فعل حرام باشد، جايز نيست.
سوال 1453 :
باقيمانده اموالى که به عنوان هزينه‌هاى مراسم عاشوراى امام حسين «عليه‌السلام» جمع‌آورى مى‌شود، در چه موردى بايد خرج شود؟ ج: مى‌توان اموال باقيمانده را با کسب اجازه اهداء کنندگان آنها در امور خيريه مصرف کرد و يا آنها را براى مصرف در مجالس عزادارى آينده نگه داشت.
سوال 1454 :
آيا جايز است در ايام محرم از افراد خيّر اموالى را جمع آورى کرد و با تقسيم آنها به سهم‌هاى مختلف، قسمتى را به قارى قرآن و مرثيه خوان و سخنران داد و باقيمانده را براى برگزارى مجالس مصرف کرد؟ ج: اگر با رضايت و موافقت صاحبان اموال باشد، اشکال ندارد.
سوال 1455 :
آيا جايز است زنان با حفظ حجاب و پوشيدن لباس خاصى که بدن آنان را بپوشاند، در دسته‌هاى سينه زنى و زنجير زنى شرکت کنند؟ ج: شرکت زنان در دسته‌هاى سينه زنى و زنجير زنى شايسته نيست.
سوال 1456 :
اگر قمه زدن در عزادارى ائمه «عليهم السلام» موجب مرگ شخص شود، آيا اين عمل خودکشى محسوب مى‌شود؟ ج: اگر اين عمل عادتا منجر به فوت نمى‌شود حکم خودکشى را ندارد ولى اگر از همان ابتدا خوف خطر جانى براى او وجود داشته و در عين حال اين کار را انجام داده و منجر به فوت وى شده است، حکم خود کشى را دارد.
سوال 1457 :
آيا شرکت در مجالس فاتحه‌اى که براى مسلمانى که با خودکشى از دنيا رفته، برگزار مى‌شود جايز است؟ قرائت فاتحه براى آنان بر سر قبرشان چه حکمى دارد؟ ج: اين کار فى نفسه اشکال ندارد.
سوال 1458 :
خواندن مرثيه و مديحه‌هايى که شنوندگان را در جشنهاى تولد ائمه «عليهم‌السلام» و عيد مبعث به گريه بيندازد چه حکمى دارد؟ ريختن پول بر سر حاضرين چه حکمى دارد؟ ج: خواندن مرثيه و مديحه در جشنهاى اعياد دينى اشکال ندارد و پاشيدن پول بر سر حاضرين هم بدون اشکال است بلکه اگر به قصد اظهار شادى و سرور و شادکردن قلوب مؤمنين باشد، ثواب هم دارد.
سوال 1459 :
آيا خواندن زن در مجالس عزادارى با علم او به اينکه مردان نامحرم صداى او را مى‌شوند جايز است؟ ج: اگر خوف مفسده باشد بايد از آن اجتناب شود.
سوال 1460 :
در روز عاشورا مراسمى مانند قمه زنى و پابرهنه وارد آتش و ذغال روشن شدن برگزار مى‌شود که علاوه بر اينکه باعث بدنام شدن مذهب شيعه اثنى عشرى در انظار علما و پيروان مذاهب اسلامى و مردم جهان مى‌شود، ضررهاى جسمى و روحى هم به اين اشخاص وارد مى‌کند و همچنين موجب توهين به مذهب مى‌گردد، نظر شريف حضرتعالى در اين باره چيست؟ ج: هر کارى که براى انسان ضرر داشته و يا باعث وهن دين و مذهب گردد حرام است و مؤمنين بايد از آن اجتناب کنند و مخفى نيست که بيشتر اين امور باعث بدنامى و وهن مذهب اهل بيت «عليهم السلام» مى‌شود و اين از بزرگترين ضررها و خسارتهاست.
سوال 1461 :
آيا قمه زدن بطور مخفى حلال است يا اينکه فتواى شريف حضرت عالى عموميت دارد؟ ج: قمه زنى علاوه بر اينکه از نظر عرفى از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمى‌شود و سابقه‌اى در عصر ائمه «عليهم السلام» و زمانهاى بعد از آن ندارد و تأييدى هم به شکل خاص يا عام از معصوم «عليه السلام» در مورد آن نرسيده است، در زمان حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب مى‌شود بنابراين در هيچ حالتى جايز نيست.
سوال 1462 :
معيار شرعى ضرر اعم از جسمى يا روحى چيست؟ ج: معيار، ضررى است که در نظر عرف، قابل توّجه و معتنابه باشد.
سوال 1463 :
زنجيرزدن‌به‌بدن همانگونه که بعضى از مسلمانان انجام مى‌دهند، چه حکمى دارد؟ ج: اگر به نحو متعارف و بگونه‌اى باشد که از نظر عرفى از مظاهر حزن و اندوه در عزادارى محسوب شود اشکال ندارد.
ولادت‌ها و اعياد
سوال 1464 :
آيا انشاى عقد اخوّت در ايّامى غير از روز عيد غديرخم جايز است؟ ج: انحصار آن به روز مبارک عيد غدير خم معلوم نيست هر چند اولى و احوط است.
سوال 1465 :
آيا واجب است عقد اخوّت به همان صيغه مشهور اجرا شود يا اينکه اجراى آن به هر لغتى صحيح است؟ ج: رعايت صيغه خاصى که وارد شده هر چند اولى است ولى تعيّن آن احراز نشده است.
سوال 1466 :
نظر حضرتعالى راجع به عيد نوروز چيست؟ آيا همانند عيدهايى که مسلمانان آنها را جدى مى‌گيرند مثل عيد فطر و قربان، از نظر شرعى ثابت شده است يا اينکه فقط روز مبارکى محسوب مى‌شود مثل روز جمعه و مناسبتهاى ديگر؟ ج: هر چند نصّ معتبرى مبنى بر اينکه عيد نوروز از اعياد دينى يا ايام مبارک شرعى باشد، وارد نشده است، ولى جشن گرفتن و ديد و بازديد در آن روز، اشکال ندارد، بلکه از اين جهت که صله رحم مى‌باشد مستحسن است.
سوال 1467 :
آيا آنچه راجع به عيد نوروز و فضيلت و اعمال آن وارد شده، صحيح است؟ آيا انجام آن اعمال (اعم از نماز و دعا و غيره) به قصد ورود جايز است؟ ج: انجام آن اعمال به قصد ورود، محل تأمل و اشکال است، بله انجام آنها به قصد رجاء و اميد مطلوب بودن، اشکال ندارد.