احکام اوقات نماز (آیت الله میرزا جواد تبریزی (ره))

احکام وقت نماز

مسأله 750 :

موقعى انسان مى تواند مشغول نماز شود که يقين کند وقت داخل شده است , يا دو مـرد عـادل بـه داخل شدن وقت خبر دهند,بلکه به اذان شخصى که وقت شناس و مورد اطمينان باشد يا به خبر دادن او به دخول وقت نيز مى توان اکتفا نمود.

مسأله 751 :

اگـر بواسطه ابر يا غبار, نتواند در اول وقت نماز, به داخل شدن وقت يقين کند, چـنـانچه گمان داشته باشد که وقت داخل شده ,مى تواند مشغول نماز شود, ولى در چيزهائى که نـسـبت به شناختن وقت مانع شخصى باشد مثل نابينائى و در زندان بودن احتياط واجب آن است که نماز را تاخير بيندازد تا يقين کند وقت داخل شده است .

مسأله 752 :

اگر به يکى از راههاى گذشته براى انسان ثابت شود که وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بين نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده , نماز او باطل است .

و همچنين است اگر بـعـد از نـمـاز بـفـهـمـد کـه تـمام نماز را پيش از وقت خوانده .

و بنابر احتياط اگر در بين نماز بـفـهـمدوقت داخل شده , يا بعد از نماز بفهمد که در بين نماز وقت داخل شده بود, نماز را اعاده نمايد.

مسأله 753 :

اگـر انسان ملتفت نباشد که بايد با يقين به داخل شدن وقت , مشغول نماز شود, چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده , نماز او صحيح است , واگر بفهمد نماز را پـيـش از وقـت خـوانـده يا نفهمد که در وقت خوانده يا پيش از وقت , نمازش باطل است .

بلکه اگربعد از نماز بفهمد که در بين نماز وقت داخل شده است , بايد دوباره آن نماز را بخواند.

مسأله 754 :

اگر يقين کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بين نماز شک کند که وقت داخـل شده يا نه , نماز او باطل است .

ولى اگر دربين نماز يقين داشته باشد که وقت داخل شده و شک کند که آنچه از نماز خوانده در وقت بوده يا نه , نمازش صحيح است .

مسأله 755 :

اگر وقت نماز به قدرى تنگ است که بواسطه بجا آوردن بعضى از کارهاى مستحب نـماز, مقدارى از آن بعد از وقت خوانده مى شود, بايد آن مستحب را بجا نياورد, مثلا اگر بواسطه خواندن قنوت مقدارى از نماز بعد از وقت خوانده مى شود, بايد قنوت رانخواند.

مسأله 756 :

کسى که به اندازه خواندن يک رکعت نماز وقت دارد, بايد نماز را به نيت اداء بخواند, ولى نبايد عمدا نماز را تا اين وقت تاخيربيندازد.

مسأله 757 :

کسى که مسافر نيست , اگر تا غروب آفتاب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد, بايد نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند,و اگر کمتر وقت دارد بايد فقط نماز عصر را بخواند و بـعـدا نماز ظهر را قضا کند.

و همچنين اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت وقت دارد, بايد نماز مغرب و عشا را بخواند, و اگر کمتر وقت دارد بايد فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بجا آورد.

مسأله 758 :

کسى که مسافر است , اگر تا غروب آفتاب به اندازه خواندن سه رکعت نماز وقت دارد, بـايد نماز ظهر و عصر را بخواند, و اگرکمتر وقت دارد, بايد فقط عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند, و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار رکعت نماز وقت دارد, بايد نمازمغرب و عشا را بخواند, و اگر کمتر وقت دارد بايد عشا را بخواند و بعدا مغرب را بجا آورد, و چنانچه بعد از خـوانـدن عشا معلوم شود که از وقت به مقدار يک رکعت يا بيشتر به نصف شب مانده است , بايد فورا نماز مغرب را به نيت اداء بجا آورد.

مسأله 759 :

مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند و راجع به آن خيلى سفارش شده است و هرچه به اول وقت نزديکتر باشدبهتر است , مگر آنکه تاخير آن از جهتى بهتر باشد, مثلا صبر کند که نماز را به جماعت بخواند.

مسأله 760 :

هرگاه انسان عذرى دارد که اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند, ناچار است با تـيـمم نماز بخواند, چنانچه بداند عذر او تا آخروقت باقى است , مى تواند در اول وقت نماز بخواند, ولـى اگـر احـتـمـال دهـد کـه عـذر او از بـيـن مى رود بايد صبر کند تا عذرش برطرف شود, و چـنـانچه عذر او برطرف نشد, در آخر وقت نماز بخواند, و لازم نيست به قدرى صبر کند که فق ط بـتـواند کارهاى واجب نماز را انجام دهد, بلکه براى مستحبات نماز نيز مانند اذان و اقامه و قنوت اگـر وقـت دارد مـى تـوانـد تيمم کند و نماز را با آن مستحبات بجا آورد.

و در عذرهاى ديگر غير ازمـوارد تـيـمـم اگـر احـتمال بدهد که عذر او باقى باشد جايز است اول وقت نماز بخواند, ولى چنانچه در اثناء وقت عذرش برطرف گردد لازم است اعاده نمايد.

مسأله 761 :

کسى که مسائل نماز و شکيات و سهويات را نمى داند و احتمال مى دهد که يکى از ايـنـهـا در نـمـاز پيش آيد, بايد براى يادگرفتن اينهانماز را از اول وقت تاخير بيندازد, ولى اگر اطمينان دارد که نماز را به طور صحيح تمام مى کند مى تواند در اول وقت مشغول نماز شود, پس اگردر نماز مسأله اى که حکم آن را نمى داند پيش نيايد, نماز او صحيح است , و اگر مسأله اى که حکم آن را نمى داند پيش آيد, جايز است به يکى ازدو طرفى که احتمال مى دهد, عمل نمايد و نماز را تـمـام کـنـد, ولـى بعد از نماز بايد مسأله را بپرسد که اگر نمازش باطل بوده , دوباره بخواند و اگرصحيح بوده اعاده لازم نيست .

مسأله 762 :

اگر وقت نماز وسعت دارد وطلبکار هم طلب خودرا مطالبه مى کند, در صورتى که ممکن است , بايد اول قرض خود را بدهد,بعد نماز بخواند, و همچنين است اگر کار واجب ديگرى که بايد فورا آن را بجا آورد پيش آمد کند, مثلا ببيند مسجد نجس است که بايداول مسجد را تطهير کـنـد, بـعـد نـماز بخواند, و چنانچه در هر دو صورت , اول نماز بخواند معصيت کرده ولى نماز او صحيح است .

نمازهائى که بايد به ترتيب خوانده شود مسأله 763 - انسان بايد نماز عصر را بعد از نماز ظهر و نماز عشا را بعد از نماز مغرب بخواند, و اگر عمدا نماز عصر را پيش از نماز ظهر و نمازعشا را پيش از نماز مغرب بخواند باطل است .

مسأله 764 :

اگر به نيت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بين نماز يادش بيايد که نماز ظهر را خـوانـده اسـت , نـمـى تـواند نيت را به نماز عصربرگرداند بلکه بايد نماز را بشکند و نماز عصر را بخواند, و همينطور است در نماز مغرب و عشا.

مسأله 765 :

اگر در بين نماز عصر يقين کند که نماز ظهر را نخوانده است و نيت را به نماز ظهر بـرگرداند, چنانچه يادش بيايد که نماز ظهر راخوانده بوده , بايد نيت را به نماز عصر برگرداند و نمازش را تمام کند.

مسأله 766 :

اگر در بين نماز عصر شک کند که نماز ظهر را خوانده يا نه , بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند, ولى اگر وقت به قدرى کم است که بعد از تمام شدن نماز, آفتاب غروب مى کند و براى يک رکعت از نماز هم مجال نيست , بايد به نيت نماز عصر نماز را تمام کند و قضاى ظهر نيزواجب نيست .

مسأله 767 :

اگر در نماز عشا, پيش از رک -وع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب را خوانده يا نـه , چـنانچه وقت به قدرى کم است که بعداز تمام شدن نماز, نصف شب مى شود, و به مقدار يک رکعت از نماز هم مجال نيست , بايد به نيت عشا نماز را تمام کند.

و اگر بيشتر وقت دارد, بايدنيت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه رکعتى تمام کند, بعد نماز عشا را بخواند.

مسأله 768 :

اگر در نماز عشا بعد از رسيدن به رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب را خـوانـده يـا نـه , چنانچه وقت کم است بايد نمازعشا را تمام کند, و اگر به مقدار پنج رکعت وقت باشد, بايد نماز را بهم زده و بعد از نماز مغرب نماز عشا را بخواند.

مسأله 769 :

اگر انسان نمازى را که خوانده احتياطا دوباره بخواند و در بين نماز يادش بيايد نـمـازى را کـه بـايد پيش از آن بخواند نخوانده است ,نمى تواند نيت را به آن نماز برگرداند, مثلا مـوقـعى که نماز عصر را احتياطا مى خواند, اگر يادش بيايد نماز ظهر را نخوانده است , نمى تواند نيت رابه نماز ظهر برگرداند.

مسأله 770 :

برگرداندن نيت از نماز قضا به نماز اداء و از نماز مستحب به نماز واجب جايز نيست .

مسأله 771 :

اگر وقت نماز اداء وسعت داشته باشد, انسان مى تواند در بين نماز نيت را به نماز قضا برگرداند ولى بايد برگرداندن نيت به نمازقضا ممکن باشد, مثلا اگر مشغول نماز ظهر است در صورتى مى تواند نيت را به قضاى صبح برگرداند که داخل رکوع رکعت سوم نشده باشد.