مستحبات دفن (آیت الله سید ابوالقاسم موسوی خویی (ره))

مستحبات دفن

مسأله 635 :

مستحب است قبر را به اندازه قد انسان متوسط، گود کنند و ميت را در نزديکترين قبرستان دفن نمايند، مگر آن که قبرستان دورتر، از جهتى بهتر باشد. مثل آن که مردمان خوب در آنجا دفن شده باشند، يا مردم براى فاتحه اهل قبور بيشتر به آنجا بروند، و نيز مستحب است جنازه را در چند ذرعى قبر، زمين بگذارند و تا سه مرتبه کم کم نزديک ببرند، و در هر مرتبه زمين بگذارند و بردارند، ودر نوبت چهارم وارد قبر کنند، و اگر ميت مرد است در دفعه سوم طورى زمين بگذارند که سر او طرف پائين قبر باشد، و در دفعه چهارم از طرف سر وارد قبر نمايند، و اگر زن است در دفعه سوم طرف قبله قبر بگذارند و به پهنا وارد قبر کنند و در موقع وارد کردن پارچه اى روى قبر بگيرند. و نيز مستحب است جنازه را به آرامى از تابوت بگيرند وارد قبر کنند، و دعاهائى که دستور داده شده، پيش از دفن وموقع دفن بخوانند، و بعد از آن که ميت را در لحد گذاشتند گره هاى کفن را باز کنند، و صورت ميت را روى خاک بگذارند، و بالشى از خاک زير سر او بسازند، وپشت ميت خشت خام يا کلوخى بگذارند که ميت به پشت برنگردد، و پيش از آن که لحد را بپوشانند دست راست را به شانه راست ميت بزنند، و دست چپ را به قوت بر شانه چپ ميت بگذارند ودهان را نزديک گوش او ببرند، و به شدت حرکتش دهند و سه مرتبه بگويند: اسمع افهم يا فلان ابن فلان، و بجاى فلان بن فلان اسم ميت و پدرش را بگويند، مثلا اگر اسم او محمد و اسم پدرش على است سه مرتبه بگويند: اسمع افهم يا محمد بن علي، پس از آن بگويند: ((هل انت على العهد الذي فارقتنا عليه من شهادة ان لا إله إلا الله وحده لاشريک له وأن محمدا صلى الله عليه وآله عبده ورسوله وسيد النبيين وخاتم المرسلين وان عليا

أمير المؤمنين وسيد الوصيين وامام افترض الله طاعته على العالمين، وان الحسن والحسين وعلي بن الحسين ومحمد بن علي وجعفر بن محمد وموسى بن جعفر وعلي بن موسى ومحمد بن علي وعلي بن محمد والحسن بن علي والقائم الحجة المهدى صلوات الله عليهم أئمة المؤمنين وحجج الله على الخلق أجمعين وأئمتک أئمة هدى ابرار) يا (فلان ابن فلان) و بجاى فلان بن فلان اسم ميت و پدرش را بگويد. و بعد بگويد: ((اذا أتاک الملکان المقربان رسولين من عندالله تبارک وتعالى و سألاک عن ربک وعن نبيک وعن دينک وعن کتابک وعن قبلتک وعن أئمتک فلا تخف ولا تحزن وقل في جوابهما الله ربي ومحمد صلى الله عليه وآله نبيي و الاسلام ديني والقرآن کتابي والکعبة قبلتي وأمير المؤمنين علي بن أبي طالب امامي و الحسن بن علي المجتبى امامي والحسين بن علي الشهيد بکربلا امامي وعلي زين العابدين امامي ومحمد الباقر امامي وجعفر الصادق امامي وموسى الکاظم امامي و علي الرضا إمامي ومحمد الجواد امامي وعلي الهادي امامي والحسن العسکري امامي والحجة المنتظر امامي هؤلاء صلوات الله عليهم أئمتي وسادتي وقادتي وشفعائي بهم اتولى ومن أعدائهم أتبرأ في الدنيا والآخرة، ثم اعلم يا فلان ابن فلان)) و بجاى فلان ابن فلان اسم ميت و پدرش را بگويد. و بعد بگويد ((أن الله تبارک وتعالى نعم الرب، وأن محمدا صلى الله عليه وآله نعم الرسول، وأن علي بن أبي طالب وأولاده المعصومين الأئمة الاثنى عشر نعم الأئمة، وأن ما جاء به محمد صلى الله عليه وآله حق وان الموت حق وسوال منکر ونکير في القبر حق والبعث حق والنشور حق والصراط حق والميزان حق وتطاير الکتب حق و أن الجنة حق، والنار حق، وأن الساعة آتية لاريب فيها وأن الله يبعث من في القبور)) پس بگويد: ((أفهمت يا فلان)) وبجاى فلان اسم ميت را بگويد پس از آن بگويد: ((ثبتک الله بالقول الثابت وهداک الله إلى صراط مستقيم، عرف الله بينک وبين أوليائک

في مستقر من رحمته)) پس بگويد: ((اللهم جاف الأرض عن جنبيه واصعد بروحه اليک ولقه منک برهانا اللهم عفوک عفوک)).

مسأله 636 :

مستحب است کسى که ميت را در قبر مىگذارد، با طهارت وسر برهنه و پا برهنه باشد، واز طرف پاى ميت از قبر بيرون بيايد، و غير از خويشان ميت کسانى که حاضرند، با پشت دست خاک بر قبر بريزند و بگويند ((انا لله و انا اليه راجعون)). اگر ميت زن است کسى که با او محرم مىباشد او را در قبر بگذارد، و اگر محرمى نباشد خويشانش او را در قبر بگذارند.

مسأله 637 :

مستحب است قبر را مربع يا مربع مستطيل بسازند و به اندازه چهار انگشت از زمين بلند کنند و نشانه اى روى آن بگذارند که اشتباه نشود. و روى قبر آب بپاشند، و بعد از پاشيدن آب کسانى که حاضرند دستها را بر قبر بگذارند و انگشتها را باز کرده، در خاک فرو برند، و هفت مرتبه سوره مبارکه انا أنزلناه را بخوانند، و براى ميت طلب آمرزش کنند و اين دعا را بخوانند: ((اللهم جاف الأرض عن جنبيه واصعد اليک روحه ولقه منک رضوانا وأسکن قبره من رحمتک ماتغنيه به عن رحمة من سواک))

مسأله 638 :

پس از رفتن کسانى که تشييع جنازه کرده اند، مستحب است ولى ميت يا کسى که از طرف ولى اجازه دارد، دعاهائى را که دستور داده شده، به ميت تلقين کند.

مسأله 639 :

بعد از دفن، مستحب است صاحبان عزا را سر سلامتى دهند ولى اگر مدتى گذشته است که بواسطه سر سلامتى دادن مصيبت يادشان مىآيد ترک آن بهتر است، و نيز مستحب است تا سه روز براى اهل خانه ميت غذا بفرستند، و غذا خوردن نزد آنان و در منزلشان مکروه است.

مسأله 640 :

مستحب است انسان در مرگ خويشان، مخصوصا در مرگ فرزند صبر کند. و هر وقت ميت را ياد مىکند انا لله وانا اليه راجعون بگويد. و براى ميت قرآن بخواند، و سر قبر پدر و مادر از خداوند حاجت بخواهد، و قبر را محکم بسازد که زود خراب نشود.

مسأله 641 :

جايز نيست انسان در مرگ کسى صورت و بدن خود را بخراشد و سيلى بزند و به خود آسيب برساند.

مسأله 642 :

پارکه کردن يقه در مرگ غير پدر و برادر جايز نيست. و احتياط مستحب آن است که در مصيبت آنان هم يقه پاره نکند.

مسأله 643 :

اگر زن در عزاى ميت صورت خود را بخراشد و خونين کند يا موى خود را بکند، بنابر احتياط مستحب يک بنده آزاد کند، يا ده فقير را طعام دهد، و يا بپوشاند. و همچنين است اگر مرد در مرگ زن يا فرزند يقه يا لباس خود را پاره کند.

مسأله 644 :

احتياط واجب آنست که در گريه بر ميت، صدا را خيلى بلند نکنند.