جاهائى که فقط قضاى روزه واجب است
مسأله 1697 :
در چند صورت فقط قضاى روزه بر انسان واجب است و کفاره واجب نيست : اول آنـکه در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصيلى که در مسأله ( 1639 ) گفته شد تا اذان صبح از خواب دوم بيدار نشود.
دوم عـملى که روزه را باطل مى کند بجا نياورد ولى نيت روزه نکند, يا ريا کند, يا قصد کند که روزه نباشد, يا قصد کند کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد.
سوم آنکه در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و به حال جنابت يک روز يا چند روز روزه بگيرد.
چـهـارم آنـکـه در ماه رمضان بدون اينکه تحقيق کند صبح شده يا نه , کارى که روزه را باطل مـى کند انجام دهد, بعد معلوم شود صبح بوده , ونيز اگر بعد از تحقيق با اينکه گمان دارد صبح شـده , کـارى کـه روزه را بـاطـل مى کند انجام دهد, بعد معلوم شود صبح بوده , قضاى آن روز بر اوواجـب اسـت , بـلـکـه اگر بعد از تحقيق شک کند که صبح شده يا نه و کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد, بعد معلوم شود صبح بوده بايدقضاى روزه آن روز را بجا آورد.
پـنـجم آنکه کسى بگويد صبح نشده و انسان به گفته او کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد, بعد معلوم شود صبح بوده است .
ششم آنکه کسى بگويد صبح شده و انسان به گفته او يقين نکند, يا خيال کند شوخى مى کند و کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد, بعدمعلوم شود صبح بوده است .
هفتم آنکه کور و مانند آن به گفته کس ديگر افطار کنند, بعد معلوم شود مغرب نبوده است .
هـشـتـم آنکه در هواى صاف بواسطه تاريکى يقين کند که مغرب شده و افطار کند, بعد معلوم شـود مـغرب نبوده است .
ولى اگر در هواى ابر به گمان اينکه مغرب شده افطار کند, بعد معلوم شود مغرب نبوده , قضا لازم نيست .
نهم آنکه براى خنک شدن , يا بى جهت مضمضه کند, يعنى آب در دهان بگرداند, و بى اختيار فرو رود, و هـمـچـنين است بنابر احتياط واجب اگر مضمضه براى وضوى غير نماز واجب باشد, ولى اگـر فـرامـوش کـنـد کـه روزه اسـت وآب را فرو دهد, يابراى وضوى نماز واجب مضمضه کندو بى اختيار فرو رود, قضا بر او واجب نيست .
دهـم آنکه کسى از جهت اکراه يا اضطرار يا تقيه افطار کند, لازم است قضا نمايد و کفاره واجب نيست .
مسأله 1698 :
اگر غير آب چيز ديگرى را در دهان ببرد و بى اختيار فرو رود يا آب داخل بينى کند و بى اختيار فرو رود, قضا بر او واجب نيست .
مسأله 1699 :
مضمضه زياد براى روزه دار مکروه است , و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد, بهتر آن است که سه مرتبه آب دهان را بيرون بريزد.
مسأله 1700 :
اگـر انـسـان بـداند که بواسطه مضمضه , بى اختيار يا از روى فراموشى آب وارد گلويش مى شود, نبايد مضمضه کند.
مسأله 1701 :
اگر در ماه رمضان , بعد از نگاه به افق يقين کند که صبح نشده و کارى که روزه را بـاطل مى کند انجام دهد, بعد معلوم شودصبح بوده , قضا لازم نيست .
و همچنين اگر نگاه کند و احراز نکند که صبح شده , قضا لازم نيست .
مسأله 1702 :
اگر انسان شک کند که مغرب شده يا نه , نمى تواند افطار کند, ولى اگر شک کند که صبح شده يا نه , پيش از تحقيق هم مى تواندکارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد.