احکام حواله
مسأله 2342 :
اگر انسان طلبکار خود را حواله دهد که طلب خود را از ديگرى بگيرد و طلبکار قبول نمايد ، بعد از آن که حواله با شرايطى که خواهد آمد محقق شد ، کسى که به او حواله شده بدهکار مى شود ، و ديگر طلبکار نمى تواند طلبى را که دارد از بدهکار اولى مطالبه نمايد .
مسأله 2343 :
بدهکار و طلبکار بايد عاقل و بالغ باشند ، و بايد کسى آنها را به ناحق اکراه نکرده باشد ، و سفيه - يعنى کسى که مال خود را در کارهاى بيهوده مصرف مى کند - نباشند ، مگر اين که با اذن يا اجازه ء ولى باشد ، ولى اگر حواله بر برئ - يعنى شخصى که به حواله دهنده بدهکار نيست - باشد و حواله دهنده سفيه باشد اشکال ندارد ، و همچنين معتبر است بدهکار و طلبکار به واسطهء افلاس به حکم حاکم شرع از تصرف در اموال منع نشده باشند ، و اما اگر حواله بر شخص برئ باشد و حواله دهنده مفلس باشد ، اشکال ندارد .
مسأله 2344 :
حواله دادن بر کسى که بدهکار نيست ، در صورتى صحيح است که او قبول کند ، و نيز اگر انسان بخواهد به کسى که جنسى بدهکار است ، جنس ديگر حواله دهد ، مثلا به کسى که جو بدهکار است گندم حواله دهد ، تا او قبول نکند حواله صحيح نيست .
مسأله 2345 :
موقعى که انسان حواله مى دهد بايد بدهکار باشد ، پس اگر بخواهد از کسى قرض کند ، تا وقتى از او قرض نکرده نمى تواند او را به کسى حواله دهد که آنچه را بعد قرض مى دهد از آن کس بگيرد .
مسأله 2346 :
حواله دهنده و طلبکار بايد مقدار حواله و جنس آن را بدانند ، پس اگر مثلا ده من گندم و ده تومان پول به يک نفر بدهکار باشد و به او بگويد : ( يکى از دو طلب خود را از فلانى بگير ) و آن را معين نکند ، حواله صحيح نيست .
مسأله 2347 :
اگر بدهى واقعا معين باشد ولى بدهکار و طلبکار در موقع حواله دادن مقدار يا جنس آن را ندانند ، حواله صحيح است ، مثلا اگر طلب کسى را در دفتر نوشته باشد و پيش از ديدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببيند و به طلبکار مقدار طلبش را بگويد ، حواله صحيح است . مسأله 2348 - طلبکار مى تواند حواله را قبول نکند ، اگرچه کسى که به او حواله شده فقير نباشد و در پرداختن حواله هم کوتاهى ننمايد .
مسأله 2349 :
اگر کسى که به حواله دهنده بدهکار نيست ، حواله را قبول کند ، پيش از پرداختن حواله نمى تواند مقدار حواله را از حواله دهنده مطالبه کند ، و اگر طلبکار طلب خود را به مقدار کمتر صلح کند ، کسى که حواله را قبول کرده ، فقط همان مقدار را مى تواند از حواله دهنده مطالبه نمايد .
مسأله 2350 :
بعد از آن که حواله محقق شد ، حواله دهنده و کسى که به او حواله شده نمى توانند حواله را به هم بزنند ، و هر گاه کسى که به او حواله شده در موقع حواله فقير نباشد ، اگرچه بعد فقير شود طلبکار هم نمى تواند حواله را به هم بزند ، و همچنين است اگر موقع حواله فقير باشد و طلبکار بداند که فقير است ، ولى اگر نداند فقير است و بعد بفهمد مالدار شده طلبکار مى تواند حواله را به هم بزند و طلب خود را از حواله دهنده بگيرد .
مسأله 2351 :
اگر بدهکار و طلبکار و کسى که به او حواله شده - در صورتى که قبول او در صحت حواله معتبر باشد ، مثل اين که به حواله دهنده بدهکار نباشد - يا يکى از آنان براى خود حق به هم زدن حواله را قرار دهد ، مطابق قرارى که گذاشته اند
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
مى تواند حواله را به هم بزند .
مسأله 2352 :
اگر حواله دهنده خودش طلب طلبکار را بدهد ، چنانچه به در خواست کسى که به او حواله شده و مديون حواله دهنده بوده داده است ، مى تواند چيزى را که داده از او بگيرد ، و اگر بدون در خواست او داده ، يا اين که او مديون حواله دهنده نبوده ، نمى تواند چيزى را که داده از او مطالبه نمايد