کفاره ء روزه
مسأله 1668 :
کفاره ء افطار روزه ء ماه رمضان اين است که يک بنده آزاد کند ، يا به دستورى که در مسألهء بعد مى آيد دو ماه روزه بگيرد ، يا شصت فقير را سير کند ، يا به هر کدام يک مد - که تقريبا ده سير است - طعام ، يعنى گندم يا آرد يا نان يا خرما و مانند اينها بدهد ، و چنانچه اينها برايش ممکن نباشد بنابر احتياط واجب بين تصدق به هر اندازه که مى تواند و استغفار جمع نمايد، و اگر امکان تصدق نبود استغفار کند ، اگر چه يک مرتبه بگويد " استغفر الله " و احتياط واجب آن است که هر وقت بتواند کفاره را بدهد .
مسأله 1669 :
کسى که مى خواهد دو ماه کفاره ء روزه ء ماه رمضان را بگيرد ، بايد يک ماه تمام و يک روز آن را از ماه ديگر پى در پى بگيرد ، و اگر بقيهء آن پى در پى نباشد اشکال ندارد .
مسأله 1670 :
کسى که مى خواهد دو ماه کفاره ء روزه ء ماه رمضان را بگيرد ، نبايد موقعى شروع کند که مى داند در بين يک ماه و يک روز ، روزى است که مانند عيد قربان روزه ء آن حرام است مسأله 1671 - کسى که بايد پى در پى روزه بگيرد ، اگر در بين آن بدون عذر يک روز روزه نگيرد يا وقتى شروع کند که بداند در بين آن به روزى مى رسد که روزه ء آن واجب است ، مثلا به روزى مى رسد که نذر کرده آن روز را روزه بگيرد ، بايد روزه ها را از سر بگيرد .
مسأله 1672 :
اگر در بين روزهايى که بايد پى در پى روزه بگيرد ، عذرى غير اختيارى مثل حيض يا نفاس يا مرضى براى او پيش آيد ، بعد از بر طرف شدن عذر واجب نيست روزه ها را از سر بگيرد ، بلکه بقيه را بعد از بر طرف شدن عذر به جا آورد .
مسأله 1673 :
اگر به چيز حرامى روزه ء خود را باطل کند - چه آن چيز اصلا حرام باشد مثل شراب و زنا ، يا به جهتى حرام شده باشد مثل نزديکى کردن با عيال خود در حال حيض - بنابر احتياط کفاره ء جمع بر او واجب مى شود ، يعنى بايد يک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگيرد و شصت فقير را سير کند ، يا به هر کدام آنها يک مد طعام بدهد ، و چنانچه هر سه برايش ممکن نباشد ، هر کدام آنها که ممکن باشد واجب است انجام دهد ، و بنابر احتياط واجب استغفار هم بنمايد .
مسأله 1674 :
اگر روزه دار دروغى را به خدا و پيغمبر ( صلى الله عليه وآله و سلم ) و ائمهء معصومين ( عليهم السلام ) عمدا نسبت دهد ، بنابر احتياط کفاره ء جمع - که تفصيل آن در مسألهء پيش گذشت - بر او واجب مى شود .
مسأله 1675 :
اگر روزه دار در يک روز ماه رمضان چند مرتبه جماع يا استمناء کند ، بنابر احتياط براى هر دفعه يک کفاره بر او واجب است ، و اگر جماع يا استمناء او حرام باشد ، بنابر احتياط براى هر دفعه يک کفاره ء جمع بر او واجب مى شود .
مسأله 1676 :
اگر روزه دار در يک روز ماه رمضان چند مرتبه غير جماع و استمناء کار ديگرى که روزه را باطل مى کند انجام دهد ، براى همهء آنها يک کفاره کافيست .
مسأله 1677 :
اگر روزه دار غير از جماع و استمناء کار ديگرى که روزه را باطل مى کند انجام دهد و بعد با حلال خود جماع يا استمناء نمايد ، براى آن کار يک کفاره و براى جماع يا استمناء بنابر احتياط کفاره ء ديگرى واجب مى شود .
مسأله 1678 :
اگر روزه دار غير از جماع و استمناء کار ديگرى که حلال است و روزه را باطل مى کند انجام دهد - مثلا آب بياشامد - و بعد کار ديگرى که حرام است و روزه را باطل مى کند - غير از جماع و استمناء - انجام دهد ، مثلا غذاى حرامى بخورد ، يک کفاره کافيست .
مسأله 1679 :
اگر روزه دار آروغ بزند و چيزى از غذا در دهانش بيايد ، چنانچه عمدا آن را فرو ببرد ، روزه اش باطل و بنابر احتياط واجب کفاره هم بدهد ، و همچنين است اگر آنچه در دهانش بيايد از صورت غذا بودن خارج شده باشد ، اگر چه در اين صورت احتياط مستحب اين است که کفاره ء جمع بدهد ، و اگر به آروغ زدن چيزى که خوردنش حرام است - مثل خون - به دهان او بيايد و عمدا فرو ببرد ، روزه اش باطل و بايد قضاى آن روز را بگيرد ، و بنابر احتياط واجب کفاره ء جمع بدهد .
مسأله 1680 :
اگر نذر کند که روز معينى را روزه بگيرد ، چنانچه در آن روز عمدا روزه ء خود را باطل کند ، بايد کفاره بدهد ، و کفاره ء مخالفت نذر کفاره ء مخالفت قسم است که در مسألهء " 2734 " خواهد آمد .
مسأله 1681 :
اگر روزه دار به گفتهء کسى که مى گويد مغرب شده و قول او شرعا معتبر نيست ، افطار کند و بعد بفهمد مغرب نبوده است ، يا شک کند که مغرب بوده است يا نه ، قضا و کفاره بر او واجب مى شود .
مسأله 1682 :
کسى که عمدا روزه ء خود را باطل کرده ، اگر بعد از ظهر مسافرت کند ، يا پيش از ظهر براى فرار از کفاره سفر نمايد ، کفاره از او ساقط نمى شود ، و همچنين است - بنابر اقوى - اگر مسافرت براى او قبل از ظهر پيش آمد کند .
مسأله 1683 :
اگر عمدا روزه ء خود را باطل کند و بعد عذرى مانند حيض يا نفاس يا مرض براى او پيدا شود ، بنابر احتياط کفاره بر او واجب است .
مسأله 1684 :
اگر يقين يا اطمينان کند و يا بينه قائم شود که روز اول ماه رمضان است و عمدا روزه ء خود را باطل کند ، و بعد معلوم شود که آخر شعبان بوده ، کفاره بر او واجب نيست . مسأله 1685 - اگر انسان شک کند که آخر ماه رمضان است يا اول شوال و عمدا روزه ء خود را باطل کند ، بعد معلوم شود که اول شوال بوده کفاره بر او واجب نيست .
مسأله 1686 :
اگر روزه دار در ماه رمضان با زن روزه دار خود جماع کند ، چنانچه زن را بر جماع اکراه کرده باشد ، کفاره ء روزه ء خودش و بنابر احتياط کفاره ء روزه ء زن را بايد بدهد ، و اگر زن به جماع راضى بوده بر هر کدام يک کفاره واجب مى شود .
مسأله 1687 :
اگر زنى شوهر روزه دار خود را بر جماع اکراه نمايد ، واجب نيست کفاره ء روزه ء شوهر را بدهد .
مسأله 1688 :
اگر روزه دار در ماه رمضان زن خود را بر جماع اکراه کند و در بين جماع ، زن راضى شود ، بنابر احتياط واجب مرد دو کفاره و زن يک کفاره بدهد .
مسأله 1689 :
اگر روزه دار در ماه رمضان با زن روزه دار خود که خواب است جماع نمايد ، يک کفاره بر او واجب مى شود ، و روزه ء زن صحيح است و کفاره هم بر او واجب نيست .
مسأله 1690 :
اگر مرد زن خود را يا زن شوهر خود را اکراه کند که غير از جماع کار ديگرى که روزه را باطل مى کند انجام دهد ، بر هيچ يک از آنها کفاره واجب نيست .
مسأله 1691 :
کسى که به واسطهء مسافرت يا مرض روزه نمى گيرد ، نمى تواند زن روزه دار خود را بر جماع اکراه نمايد ، ولى اگر او را اکراه کرد ، کفاره بر مرد واجب نيست .
مسأله 1692 :
انسان نبايد در به جا آوردن کفاره کوتاهى کند ، ولى لازم نيست فورا آن را انجام دهد .
مسأله 1693 :
اگر کفاره بر انسان واجب شود و چند سال بگذرد و انجام ندهد ، چيزى بر آن اضافه نمى شود .
مسأله 1694 :
کسى که بايد براى کفاره ء يک روز ، شصت فقير را طعام بدهد ، نمى تواند يک نفر از آنها را دو مرتبه يا بيشتر سير کند ، يا به هر کدام از آنها بيشتر از يک مد طعام بدهد و زيادى را از کفاره حساب کند ، ولى مى تواند فقير را با عيال او - اگر چه صغير باشند و در صورتى که از جهت سن به حدى باشند که در مورد آنها اطعام عرفا صدق کند - سير نمايد ، يا به ولى صغير براى آن صغير يک مد بدهد .
مسأله 1695 :
کسى که قضاى روزه ء ماه رمضان را گرفته ، اگر بعد از ظهر عمدا کارى که روزه را باطل مى کند انجام دهد ، بايد به ده فقير هر کدام يک مد طعام بدهد ، و اگر نمى تواند بايد سه روز روزه بگيرد ، و احوط آن است که پى در پى باشد .