زکات فطره (آیت الله ناصر مکارم شیرازی)

زکات فطره

مسأله 1692 :

زکات فطره بر تمام کسانى که قبل از غروب شب عيد فطر بالغ و عاقل و غنى باشند واجب است، يعنى بايد براى خودش و کسانى که نانخور او هستند، هر نفر به اندازه يک صاع (تقريباً سه کيلو) از آنچه غذاى نوع مردم آن محل است، اعم از گندم و جو يا خرما يا برنج يا ذرّت و مانند اينها به مستحق بدهد و اگر پول يکى از اينها را بدهد کافى است.

مسأله 1693 :

غنى کسى است که مخارج سال خود و عيالاتش را دارد، يا ازطريق کسب و کار به دست مى آورد و اگر کسى چنين نباشد فقير است، زکات فطره بر او واجب نيست و مى تواند زکات فطره بگيرد.

مسأله 1694 :

انسان بايد فطره کسانى را که قبل از غروب شب عيد فطر نانخور او حساب مى شوند بدهد، خواه بزرگ باشند يا کوچک، مسلمان باشند يا کافر، واجب النّفقه باشند يا غير واجب النّفقه، نزد او زندگى کنند يا در جاى ديگر.

مسأله 1695 :

اگر کسى را که نانخور اوست و در شهر ديگر زندگى مى کند وکيل نمايد که از مال او فطره خودش را بپردازد، چنانچه اطمينان و وثوق داشته باشد که فطره را مى دهد کافى است.

مسأله 1696 :

ميهمانى که پيش از غروب شب عيد فطر با رضايت صاحب خانه وارد شده و نانخور او محسوب مى شود (يعنى تصميم دارد مدّتى نزد او بماند) دادن زکات فطره او نيز واجب است، امّا اگر فقط براى شب عيد دعوت شده فطره او بر ميزبان واجب نيست و در صورتى که بدون رضايت صاحب خانه باشد نيز بنابر احتياط واجب فطره او را بدهد، همچنين فطره کسى که انسان را مجبور کرده است که خرجى او را بپردازد.

مسأله 1697 :

اگر پيش از غروب ، بچّه بالغ شود، يا ديوانه عاقل گردد، يا فقير غنى

[315]

شود، بايد زکات فطره را بدهد، ولى اگر بعد از غروب باشد زکات فطره بر او واجب نيست، هر چند مستحبّ است اگر تا پيش از ظهر روز عيد شرايط حاصل شود زکات فطره را بدهد.

مسأله 1698 :

مستحبّ است شخص فقيرى که فقط به اندازه يک صاع (تقريباً سه کيلو) گندم يا مانند آن دارد زکات فطره را بدهد و چنانچه عيالاتى داشته باشد و بخواهد فطره آنها را بپردازد، مى تواند آن يک صاع را به قصد فطره به يکى از آنان بدهد و او هم با همين قصد به ديگرى مى دهد، تا نفر آخر و بهتر است بعداً آن را به کسى بدهند که از خودشان نباشد و اگر يکى از آنها صغير است ولىّ او به جاى او بگيرد و بعد به شخص ديگرى دهد.

مسأله 1699 :

هرگاه بعد از غروب شب عيد فطر بچّه دار شود، يا کسى نانخور او گردد مستحبّ است فطره او را بپردازد، ولى واجب نيست.

مسأله 1700 :

اگر انسان نانخور کسى باشد، ولى قبل از غروب نانخور ديگرى شود، زکات فطره او بر عهده شخص دوم است، مثل اين که دختر پيش از غروب به خانه شوهر رود که شوهرش بايد فطره او را بدهد.

مسأله 1701 :

اگر زکات فطره انسان بر ديگرى واجب باشد، بر خود او واجب نيست، ولى اگر کسى که بر او واجب است نپردازد احتياط واجب آن است که اگر مى تواند خودش بدهد.

مسأله 1702 :

هرگاه فطره انسان بر ديگرى واجب باشد اگر خودش آن را بپردازد از او ساقط نمى شود، مگر اين که با اذن و اجازه طرف باشد.

مسأله 1703 :

زنى که شوهرش مخارج او را نمى دهد و نانخور ديگرى است فطره اش بر عهده کسى است که نانخور او مى باشد و اگر زن غنى است و از مال خود خرج مى کند بايد شخصاً فطره را بدهد.

مسأله 1704 :

کسى که سيّد است نمى تواند زکات فطره از غير سيّد بگيرد.

مسأله 1705 :

طفل شير خوارى که از مادر يا دايه شير مى خورد، فطره او بر کسى

[316]

است که مخارج مادر يا دايه را مى پردازد و اگر از اموال خود آن طفل خرجش را بردارند فطره او بر کسى واجب نيست، نه بر خودش و نه بر ديگرى.

مسأله 1706 :

هرگاه کسى مخارج عيالاتش را از مال حرام بدهد واجب است فطره آنها را از مال حلال بدهد.

مسأله 1707 :

هرگاه انسان کسى را اجير کند و شرط نمايد که مخارج او را نيز بدهد (مانند خدمتکار) بايد فطره او را هم بدهد، ولى در مورد کارگرانى که مخارج آنها بر عهده صاحب کار است و اين مخارج جزئى از مزد آنها محسوب مى شود، فطره آنها بر صاحب کار واجب نيست، همچنين در ميهمانخانه ها و مانند آن،که معمول است کارکنان غذاى خود را در همان جا مى خورند و اين در حقيقت جزء حقوق آنها محسوب مى شود، فطره آنها بر خودشان است، نه بر صاحب کار.

مسأله 1708 :

مخارج سربازها در سربازخانه ها يا ميدان جنگ بر عهده دولت است، ولى فطره آنها بر دولت واجب نيست و اگر شرايط در خودشان جمع است بايد زکات فطره خود را بدهند.

مسأله 1709 :

هرگاه کسى بعد از غروب روز آخر ماه از دنيا برود، بايد فطره او و عيالاتش را از مالش بدهند، ولى اگر پيش از غروب بميرد واجب نيست و در صورتى که عيالاتش داراى شرايط وجوب فطره هستند خودشان بايد زکات فطره را بپردازند.