نقد و نسيه
مسأله :
اگر جنسى را نقد بفروشد خريدار و فروشنده بعد از معامله مى‌توانند جنس و پول را از يکديگر مطالبه نموده و تحويل بگيرند و تحويل دادن خانه و زمين و مانند اينها به اين است که آن را در اختيار بگذارند که بتواند در آن تصرّف کند و تحويل دادن فرش و لباس و مانند اينها به اين است که آن را طورى در اختيار خريدار بگذارند که اگر بخواهد آن را به جاى ديگر ببرد مانعى نباشد.
مسأله :
در معامله نسيه بايد مدّت معلوم باشد ولو عرفاً، پس اگر جنسى را بفروشد که سر خرمن پول آن را بگيرد چون مدّت عرفاً معيّن شده است معامله صحيح است و اگر مدّت معلوم نباشد در صورتى که فروشنده راضى باشد که خريدار در جنس تصرّف کند تصرّف او مانعى ندارد و فروشنده هر وقت که بخواهد مى‌تواند مطالبه پول کند.
مسأله :
اگر جنسى را نسيه بفروشد، پيش از تمام شدن مدّتى که قرار گذاشته‌اند نمى‌تواند عوض آن را از خريدار مطالبه نمايد، ولى اگر خريدار بميرد و از خودش مال داشته باشد فروشنده مى‌تواند پيش از تمام شدن مدّت طلبى را که دارد از ورثه او مطالبه نمايد.
مسأله :
اگر جنسى را نسيه بفروشد بعد از تمام شدن مدّتى که قرار گذاشته‌اند مى‌تواند عوض آن را از خريدار مطالبه نمايد ولى اگر خريدار نتواند بپردازد بايد او را مهلت دهد.
مسأله :
اگر به کسى که قيمت جنس را نمى‌داند مقدارى نسيه بدهد و قيمت آن را به او نگويد معامله صحيح است و نيز اگر به کسى که قيمت نقدى جنس را مى‌داند نسيه بدهد و گرانتر حساب کند، مثلاً بگويد جنسى را که به تو نسيه مى‌دهم تومانى يک ريال از قيمتى که نقد مى‌فروشم گرانتر حساب مى‌کنم و او قبول کند، اشکال ندارد.
مسأله :
اگر انسان جنسى را به کسى بدهد و قيمت آن را معيّن کند و بگويد اين جنس را به اين قيمت بفروش و هرچه زيادتر فروختى مال خودت باشد معامله صحيح است و هرچه زيادتر از آن قيمت بفروشد مال خود اوست.
مسأله :
کسى که جنسى را نسيه فروخته و براى گرفتن پول آن مدّتى قرار داده، اگر مثلاً بعد از گذشتن نصف مدّت، مقدارى از طلب خود را کم کند و بقيه را نقد بگيرد اشکال ندارد.