احکام مکان نمازگزار (آیت الله جعفر سبحانی)

مکان نمازگزار

مکان نمازگزار چند شرط دارد:

شرط اول، آنکه مباح باشد

مسأله 721 :

کسى که در ملک غصبى نماز مى خواند اگرچه روى فرش و تخت و مانند اينها باشد، نمازش باطل است ولى نمازخواندن در زير سقف غصبى و خيمه غصبى مانعى ندارد.

مسأله 722 :

نمازخواندن در ملکى که منفعت آن مال ديگرى است، بدون اجازه کسى که منفعت ملک، مال او مى باشد باطل است: مثلا در خانه اجاره اى اگر صاحب خانه يا ديگرى بدون اجازه کسى که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند، نمازش باطل است. ولى اگر ميت وصيت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفى برسانند و نماز خواندن عرفاً مزاحم با حق او

صفحه 232

نباشد، نماز صحيح است.

مسأله 723 :

کسى که در مسجد نشسته، اگر ديگرى جاى او را غصب کند و در آنجا نماز بخواند بنابر احتياط واجب بايد دوباره نمازش را در محل ديگرى بخواند.

مسأله 724 :

اگر در جايى که نمى داند غصبى است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، يا در جايى که غصبى بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز يادش بيايد، نماز او صحيح است، ولى اگر خودش غصب کرده باشد و فراموش کند، نماز او اشکال دارد.

مسأله 725 :

اگر بداند جايى غصب است ولى نداند که در جاى غصبى نماز باطل است و در آنجا نماز بخواند، نماز او باطل است.

مسأله 726 :

کسى که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حيوان سوارى يا زين آن غصبى باشد نماز او باطل است و همچنين است اگر بخواهد سواره نماز مستحبى بخواند.

مسأله 727 :

کسى که در ملکى با ديگرى شريک است اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه شريکش نمى تواند در آن ملک تصرف کند و نماز بخواند.

مسأله 728 :

اگر با عين پولى که خمس و زکات آن را نداده ملکى بخرد، حقوق واجبه به ملک منتقل مى شود، در اين صورت بدون اجازه حاکم شرع در آن نماز نخواند.

مسأله 729 :

اگر صاحب ملک به زبان، اجازه نمازخواندن بدهد و انسان بداند که قلباً راضى نيست، نمازخواندن در ملک او باطل است. ولى اگر به زبان از او اجازه نگرفته باشند ولى انسان يقين کند که قلباً راضى است، نماز صحيح است.

مسأله 730 :

نمازگزاردن در ملک ميتى که به مردم بدهکار است، با اذن ورثه اشکال ندارد بلکه هر نوع تصرفى که غير فروختن و از بين بردن مال باشد اشکال ندارد.

مسأله 731 :

اگر ميت قرض نداشته باشد ولى بعضى از ورثه او صغير يا ديوانه يا غايب باشند، نماز گزاردن در آن به اذن ديگر ورثه، اگر مزاحم با حق «صغير» يا «ديوانه» نباشد، اشکال ندارد.

صفحه 233

مسأله 732 :

نمازخواندن در مسافرخانه و حمام و مانند اينها که براى واردين آماده است، اشکال ندارد. ولى در غير اين جاها; در صورتى مى شود نماز خواند که مالک آن اجازه بدهد، يا حرفى بزند که معلوم شود، براى نمازخواندن اذن داده است، مثل اينکه به کسى اجازه دهد در ملک او بنشيند و بخوابد، که از اينها فهميده مى شود براى نمازخواندن هم اذن داده است.

مسأله 733 :

در زمين بسيار وسيعى که دور از ده و چراگاه حيوانات است اگرچه صاحبانش راضى نباشند نمازخواندن و نشستن و خوابيدن در آن اشکال ندارد و در زمين هاى زراعتى هم که نزديک ده است و ديوار ندارد اگرچه در مالکين آنها صغير و ديوانه باشد نماز و عبور و تصرفات جزئى اشکال ندارد ولى اگر يکى از صاحبانش ناراضى باشند تصرف در آن حرام و نماز باطل است.

شرط دوم، استقرار

مسأله 734 :

مکان نمازگزار بايد بى حرکت باشد و اگر موقع خواندن نماز تکان نداشته باشد و نماز را با آرامش و با رعايت ديگر شرايط بخواند صحيح است و اگر به واسطه تنگى وقت يا جهت ديگر ناچار باشد در جايى که حرکت دارد، مانند اتومبيل و کشتى و ترن نماز بخواند، به قدرى که ممکن است بايد در حال حرکت چيزى نخواند و اگر آنها از قبله به طرف ديگر حرکت کنند; به طرف قبله برگردد. و در حال چرخيدن به سمت قبله چيزى نگويد.

مسأله 735 :

نمازخواندن در اتومبيل و کشتى و ترن و مانند اينها، وقتى ايستاده اند، مانعى ندارد.

مسأله 736 :

روى خرمن گندم و جو و مانند اينها که نمى شود بى حرکت ماند، نماز باطل است.

مسأله 737 :

در جايى که به واسطه احتمال باد و باران و زيادى جمعيت و مانند اينها اطمينان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به اميد تمام کردن شروع کند، اشکال ندارد و اگر به مانعى برنخورد، نمازش صحيح است.

صفحه 234

مسأله 738 :

در جايى که ماندن در آن حرام است. مثلا زير سقفى که نزديک است خراب شود بايد نماز نخواند و همچنين روى چيزى که ايستادن و نشستن روى آن حرام است، مثل فرشى که اسم خدا بر آن نوشته شده نبايد نماز بخواند.

شرط سوم، وسعت و گنجايش براى نماز.

مسأله 739 :

در جايى که سقف آن کوتاه است و انسان نمى تواند در آنجا راست بايستد، يا به اندازه اى کوچک است که جاى رکوع و سجود ندارد، نماز نخواند و اگر ناچار شود که در چنين جايى نماز بخواند بايد به قدرى که ممکن است قيام و رکوع و سجود را به جا آورد.

شرط چهارم، پاکى از نجاست سرايت کننده.

مسأله 740 :

مکان نمازگزار اگر نجس است نبايد به طورى تَر باشد که رطوبت آن به بدن يا لباس او برسد ولى جايى که پيشانى را بر آن مى گذارد اگر نجس باشد در صورتى که خشک هم باشد نماز باطل است، و احتياط مستحب آن است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد.

شرط پنجم، تقدم مرد بر زن.

مسأله 741 :

بنابر احتياط واجب بايد زن عقب تر از مرد بايستد و جاى سجده او از جاى ايستادن مرد کمى عقب تر باشد.

مسأله 742 :

اگر بين مرد و زن، ديوار يا پرده، يا چيز ديگرى يا تقريباً چهار متر و نيم فاصله باشد نمازشان صحيح است.

شرط ششم، بلندتر نبودن جاى پيشانى از محل ايستادن.

مسأله 743 :

جاى پيشانى نمازگزار از جاى زانوها و سرانگشتان پاى او، نبايد بيش از چهار انگشت بسته پست تر يا بلندتر باشد.

صفحه 235

مسأله 744 :

بودن مرد و زن نامحرم در جاى خلوت حرام است و نمازخواندن در آنجا اشکال دارد.

مسأله 745 :

نمازخواندن در جايى که موسيقى مى نوازند، باطل نيست ولى گوش دادن به آنها حرام است.

مسأله 746 :

احتياط لازم آن است در خانه کعبه و بر بام آن نماز واجب نخواند.

مسأله 747 :

خواندن نماز مستحب در خانه کعبه مستحب است و در داخل خانه مقابل هر رکنى دو رکعت نماز بخوانند.

جاهايى که نمازخواندن در آنها مستحب است

مسأله 748 :

در شرع مقدس اسلام بسيار سفارش شده است، که نماز را در مسجد بخوانند و بهتر از همه مسجدها مسجدالحرام است و بعد از آن مسجد پيغمبر(صلى الله عليه وآله) و بعد مسجد کوفه و بعد از آن مسجد بيت المقدس و بعد از مسجد بيت المقدس، مسجد جامع هر شهر و بعد از آن مسجد محله و بعد از مسجد محله، مسجد بازار است.

مسأله 749 :

براى زنها نمازخواندن در خانه بهتر است، ولى اگر بتوانند کاملا خود را از نامحرم حفظ کنند، بهتر است در مسجد نماز بخوانند.

مسأله 750 :

نماز در حرم امامان(عليهم السلام) مستحب است و نماز در حرم مطهر حضرت اميرالمؤمنين(عليه السلام) برابر دويست هزار نماز است.

مسأله 751 :

زياد رفتن به مسجد و رفتن به مسجدى که نمازگزار ندارد مستحب است و همسايه مسجد اگر عذرى نداشته باشد، مکروه است در غير مسجد نماز بخواند.

مسأله 752 :

مستحب است انسان با کسى که در مسجد حاضر نمى شود غذا نخورد و در کارها با او مشورت نکند و همسايه او نشود، و از او زن نگيرد و به او زن ندهد.

صفحه 236

جاهايى که نمازخواندن در آنها مکروه است

مسأله 753 :

نمازخواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است: حمام، زمين نمکزار، مقابل انسان، مقابل درى که باز است، در جاده و خيابان و کوچه اگر براى کسانى که عبور مى کنند زحمت نباشد و چنانچه زحمت باشد حرام و نماز اشکال دارد. مقابل آتش و چراغ، در آشپزخانه و هرجا که کوره آتش باشد، مقابل چاه و چاله اى که محل بول باشد، روبروى عکس و مجسّمه چيزى که روح دارد، مگر آنکه روى آن پرده بکشند، در اطاقى که جنب در آن باشد، در جايى که عکس باشد اگر چه روبروى نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روى قبر، بين دو قبر، در قبرستان.

مسأله 754 :

کسى که در محل عبور مردم نماز مى خواند، يا کسى روبروى اوست، مستحب است جلوى خود چيزى بگذارد و اگر چوب يا ريسمانى هم باشد کافى است.