اگر شخص از روی تقیه چیزی را بخورد یا بیاشامد، آیا روزه وی صحیح است و در صورت بطلان نسبت به قضا و کفاره چه وظیفه ای دارد؟

پاسخ

• خویی، بهجت، تبریزی، سیستانی، وحید و شبیری: اگر شخص به خاطر تقیه روزه ی خود را افطار کند، روزه ی او باطل و قضایش واجب است. [1]
• فاضل و مکارم اگر تقيه موجب ترك روزه شود و انجام مفطر به عنوان اينكه روزه دار نيست باشد، (مثل اینکه آخر ماه رمضان را عید اعلام نمایند) روزه اش باطل است و اما اگر تقيه موجب انجام مفطر شود( مثل دروغ بستن به اهل¬بیت که نزد اهل سنت روزه را باطل نمی¬کند) در حالی که روزه دار است، روزه اش باطل نيست.[2]
• امام: اگر در امري كه به فتوا يا حكم اهل سنت برمي گردد تقيه كند، روزه اش باطل نمي شود. پس اگر به خاطر تقيه چيزي را كه اهل سنّت باطل کننده روزه نمي دانند مرتكب شود، روزه ي او صحيح است و همچنین اگر بعد از غروب (پنهان شدن خورشید) و قبل از اذان مغرب به خاطر تقیّه افطار كند، روزه¬اش صحیح است و اگر روزي را كه يوم الشك است (نمي داند ماه رمضان است يا شوال) به خاطر حكم آنان مبنی بر عید بودن آن روز، از روي تقيه افطار كند، در صورتي كه تا آخر بر شك باقي بماند، روزه¬اش صحیح است. البته اگر بداند كه حكم آنان به عيد بودن برخلاف واقع است، بايد به خاطر تقيه افطار كند و بنابر احتياط واجب بايد قضاي آن روز را بگيرد.[3]
• خامنه ای: تبعيت از ديگران در افطار روزه بدون احراز دخول وقت افطار جايز نيست، و اگر از موارد تقيه باشد افطار جايز است ولي روزه ي آن روز قضا دارد.[4]
• صافی: اگر آنچه را که از روي تقيه انجام دهد به فتواي اهل سنّت باطل کنند روزه نباشد، پس روزه اش صحيح است، اگر چه احتياط مستحب آن است كه روزه¬ي آن روز را تمام كرده و سپس قضا نمايد.[5]
• نوری: اگر آنچه را که از روي تقيه انجام دهد به فتواي اهل سنّت باطل کنند روزه نباشد، پس روزه اش صحيح است، مانند اینکه بعد از غروب (پنهان شدن خورشید) و قبل از اذان مغرب به خاطر تقیّه افطار كند. ولی اگر تقیه به خاطر اختلاف در تشخیص موضوع باشد مانند اینکه روزي را كه يوم الشك است (نمي داند ماه رمضان است يا شوال) به خاطر حكم اهل سنّت مبنی بر عید بودن آن روز، از روي تقيه افطار كند در صورتی كه بداند حكم آنان به عيد بودن برخلاف واقع است، هرچند باید آن روز افطار کند، ولی باید روزۀ آن روز را قضا نماید. اما اگر تقیه در برابر غیر اهل سنّت باشد، روزه اش باطل می شود و قضا دارد.[6]

منابع:

1. خویی، تبریزی و وحید: منهاج الصالحین، کتاب الصوم، المفطرات، م 1005؛بهجت: وسیلة النجاة، م 1109؛ سیستانی: العروة الوثقی، کتاب الصوم، فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات، م 2؛شبیری: رساله، م 1697، قسمت هفتم.
2. فاضل و مکارم: العروة الوثقی، کتاب الصوم، فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات، م 2.
3. امام: تحریرالوسیلة، ج 1، کتاب الصوم، ما یجب الامساک عنه، م 18
4. خامنه ای: اجوبة الاستفتائات، س 795.
5. صافی: هدایة العباد، ج 1، کتاب الصوم، م 1313.
6. نوری: العروة الوثقی، کتاب الصوم، فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات، م 2.