سوالات متفرّقه قصاص
سوال 1117 :
فردى عمداً چشم کسى را از بين برده، و طبق شهادت شهود و تحقيق از طرفين، موضوع پرونده از موارد قصاص تشخيص داده شده است. ولى جانى قبل از صدور حکم تقاضاى تبديل قصاص به ديه را نموده، و مجنىّ عليه نيز موافقت کرده، و حکم به ديه صادر شده، ولى بعد از قطعى شدن حکم دادگاه بدوى و تجديد نظر، محکوم عليه مدّعى اعسار شده است. لطفاً بفرماييد:
1ـ آيا تقاضاى اعسار با توجّه به اين که قصاص با درخواست مصدوم به ديه تبديل شده، قابل رسيدگى است؟
2ـ اگر موافقت مجنىّ عليه مشروط به پرداخت ديه بوده، چه حکمى دارد؟
3ـ اگر بدون شرط قبول کرده چگونه است؟
4ـ اگر تقاضاى تبديل به ديه از طرف مجنىّ عليه بوده و جانى موافقت کرده باشد چه حکمى دارد؟
جواب 1 تا 4: در صورتى که شرايط شخص جانى تغيير نکرده، ادّعاى اعسار از او پذيرفته نيست; ولى اگر شرايط عوض شده، مثلا در اين اثنا ضرر و زيان مهمّى به او رسيده، اين ادّعا با شهادت شهود از او پذيرفته مى شود.
سوال 1118 :
آيا محکومين به اعدام يا قطع عضو مى توانند (قبل از اجراى حکم) اعضاى بدن خود را به فروش رسانده، يا اهدا کنند؟
جواب :
در صورتى که منافع عقلايى براى پيوند بر آن مترتّب باشد، اشکالى ندارد.
سوال 1119 :
هرگاه مجرم محکوم به قصاص اعدام شود، آيا ولى دم مى تواند مثلا کليه يا ساير جوارح او را مجاناً به دست آورد، چون او صاحب حق در مقابل متّهم مى باشد؟
جواب :
ولىّ دم حقّى در آن ندارد.
سوال 1120 :
در صورت علم اجمالى به وجود قاتل در بين افراد محدود و معيّن، بفرماييد:
1ـ آيا قاضى مى تواند براى تعيين قاتل و اجراى قصاص از قرعه استفاده کند؟
جواب :
قرعه در ابواب قصاص و حدود جارى نمى شود.
2ـ در صورت منفى بودن پاسخ و لزوم پرداخت ديه، چه کسى بايد ديه را بپردازد؟ نحوه پرداخت آن چگونه خواهد بود؟
جواب :
ديه در ميان همه آنها به طور مساوى تقسيم مى شود.