31ـ مشاغل خاص
الف) شغل روحانيّت
سوال 1811 :
هدف شما از طلبگى، و رمز موفقيّتتان در اين راه چه بوده است؟
جواب :
در صورتى که نظم و پشتکار و خلوص نيّت براى خدمت را رعايت کنيد موفّق خواهيد شد.
سوال 1812 :
آيا طلبه اى که لباس روحانيّت مى پوشد، بايد همان موقع به تبليغ برود؟ به نظر شما يک طلبه چه موقعى بايد لباس بپوشد؟
جواب :
بعد از اتمام لمعتين زمان مناسبى براى پوشيدن لباس روحانيّت است. و چه بهتر که از همان زمان تمرين تبليغ را شروع کند، و سپس به تبليغ برود.
سوال 1813 :
به نظر شما متحجّر به چه کسانى گفته مى شود؟
جواب :
معمولا اين کلمه درباره کسانى به کار برده مى شود که تأثير شرايط و زمان و مکان را در مسائل شرعيّه درک نمى کنند.
سوال 1814 :
نظر حضرتعالى در مورد سخن امام راحل(قدس سره) که فرمودند «هر کس در مدرسه بماند و درس نخواند، حرام است.» چيست؟
جواب :
اگر درس نخواند، استفاده او از مدرسه غاصبانه و حرام است.
سوال 1815 :
اگر در حوزه علميّه اى، براى کنترل شهوت، در غذا کافور بريزند، با توجّه به مضرّاتى که مى تواند براى نطفه داشته باشد، و امکان عقيم شدن انسان نيز مى رود، اين کار چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر احتمال خطر و ضرر قابل ملاحظه اى باشد، جايز نيست، و معمولا مقدار بسيار کمى مى ريزند که ضرر و خطر نداشته باشد.
ب) خدمه هواپيماها
سوال 1816 :
گرفتن غذاهاى اضافى در پروازهاى هوايى، براى خدمه و مانند آنها، در صورتى که امکان نگه دارى براى پرواز بعد، يا تحويل به کترينگ وجود دارد، و غذا فاسد نمى شود، چه صورت دارد؟
جواب :
در صورتى که مقرّرات اجازه دهد، اشکالى ندارد.
جواب :
رفتگران
سوال 1817 :
بعضى از رفتگرها با اين که از شهردارى حقوق مى گيرند، و فقير و عاجز هم نيستند، از مردم نيز مطالبه اجرت مى کنند. آيا اين کار جايز است؟
جواب :
در صورتى که دهندگان پول با ميل خودشان به عنوان انعام چيزى به آنها بدهند، مانعى ندارد.
د) کارکنان کميته امداد
سوال 1818 :
هنگام برگزارى بعضى مراسمات در کميته امداد حضرت امام(رحمه الله)، مانند جشن عاطفه ها، از کمک هاى جمع آورى شده، مبالغى به عنوان پاداش به پرسنل برگزار کننده پرداخت مى گردد. اين کار چه حکمى دارد؟
جواب :
تنها مى توان اجرت زحمات آنها را از آن کمکها پرداخت کرد.
هـ) طلا فروشان
سوال 1819 :
خريد طلا از کسانى که احتمال داده مى شود طلايشان سرقتى باشد، چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورتى که احتمال قابل ملاحظه اى باشد اشکال دارد.
سوال 1820 :
معاوضه طلا با عيار 21، به طلاى 18 عيار، با تفاوت و زن چه حکمى دارد؟ مثلا ده مثقال طلاى 21 عيار را، به هشت مثقال طلاى 18 عيار معامله کنند. آيا جايز است؟
جواب :
جايز نيست; بهتر است دو معامله جداگانه انجام دهند.
سوال 1821 :
طلا فروشان در هنگام خريد، نگين را از انگشتر يا گردنبند جدا مى کنند، و در هنگام فروش طلا را با نگين مى فروشند. اين گونه معاملات شرعاً چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورتى که طبق توافق طرفين صورت گيرد اشکالى ندارد.
سوال 1822 :
نگاه کردن به دست و صورت خانمهايى که براى خريد طلا به مغازه مراجعه مى کنند چه حکمى دارد؟ اگر ضرورت داشته باشد چه حکمى دارد؟
جواب :
نگاه کردن به گردى صورت و دستها تا مچ، هرگاه بدون قصد لذّت باشد و خوف وقوع در گناه نرود، اشکالى ندارد.
و) کارمندان مخابرات
سوال 1823 :
اين جانب مدّتى است که در يکى از باجه هاى مخابرات مشغول به کار هستم. کارفرمايم معتقد است که از نرخهاى مخابرات بيشتر بايد گرفت. کار ديگرى که انجام مى دهيم، خدمات فورى است; مثلا کارهايى از قبيل خلافى ماشينها بايد زود گرفته شود، ولى به دلايلى زود انجام نمى شود. وى مى گويد: «ارباب رجوع را با دروغ بفرست تا بروند» حال اگر من دروغ بگويم، گناه کرده، و به خلق خدا نيز ظلم نموده ام، و اگر راستش را بگويم، ارباب رجوع با من درگير شده، کارم را هم از دست مى دهم. مشکل ديگر اين است که اگر کسى تلفن بزند و مبلغ آن 27 تومان شود، به خاطر نبودن پول خُرد، مجبور هستم 30 تومان بگيرم. حکم شرع درباره اين مسائل چيست؟
جواب :
چنانچه نتوانيد کارفرما را متقاعد کنيد که طبق قوانين و مقرّرات عمل شود، آن کار را رها کنيد، و به دنبال کار مشروعى باشيد. ان شاء الله خداوند به شما کمک خواهد کرد.
ز) دامپزشک
سوال 1824 :
دامپزشکى هستم که امور درمانى حيوانات را انجام مى دهم. با توجّه به مسؤوليّت شغلى اينجانب لطفاً بفرماييد: درآمد حاصل از درمان و معاينه سگ و گربه در صورتهاى زير چه حکمى دارد؟
1ـ سگ ها و گربه هاى ولگرد.
2ـ سگ ها و گربه هاى اهلى، که به طور عادى در کنار انسانهاى زندگى مى کنند و مشکلاتى مى آفرينند.
3ـ سگ ها و گربه هاى اهلى، که براى شکار يا کار ديگر از آنها استفاده مى شود.
4ـ سگ ها و گربه هايى که به جهت امور زينتى و جايگزين شدن عاطفه در خانه يا محلّ کار نگهدارى مى شود.
جواب :
درمان سگها و گربه هايى که فايده مشروعى دارند، و گرفتن اجرت در مقابل آن مانعى ندارد. همچنين در مواردى که حيوانات ولگردى باشند که اگر کنترل نشوند مشکلاتى مى آفرينند.
ح) راننده تاکسى
سوال 1825 :
سازمان تاکسيرانى جهت هر مقصدى مبلغى را به عنوان کرايه مشخّص نموده است. حال اگر عرف جهت همان مقصد مبلغى مغاير با نظر سازمان در نظر بگيرد، آيا مى توان طبق عرف عمل کرد؟
جواب :
چنانچه سازمان مذکور يک سازمان رسمى است، بايد به نرخ آن عمل کرد.
سوال 1826 :
آيا مى توان کرايه بين دو مسير را طبق عرف محل گرفت، حتّى اگر بالاتر از انتهاى مسيرى باشد که سازمان براى آن کرايه مشخّص کرده است؟
جواب :
در صورتى که مسير فرق داشته باشد مانعى ندارد.
سوال 1827 :
به هنگام گرفتن کرايه بطور ناخواسته و مکرّر، دستم با دست زنان نامحرم برخورد مى کند. حکم آن چيست؟
جواب :
حرام نيست; ولى سعى کنيد چنين اتّفاقى نيفتد.
ط) معلّمان
سوال 1828 :
در برخى اوقات به موجب قانون، انجام خدمت معلّمان در مدارس يا مراکز آموزشى مجوّز قانونى ندارد. تعدادى از معلّمان با علم به غير قانونى بودن اين عمل، با هماهنگى مديران مدارس، به خدمت (که غالباً به صورت اضافه کار و حق التدريس است) ادامه مى دهند، ولى حقّ الزحمه چنين معلّمانى را به نام افراد ديگرى که خدمت آنان منع قانونى ندارد، ثبت کرده، و سپس جمع مبلغ را به شخصى که عملا فعاليّت داشته پرداخت مى کنند. اوّلا: حکم کلّى اين امر چيست؟ ثانياً: هر يک از افراد فوق (معلّمان، مديران و معلّمانى که اجازه استفاده از نام خود را براى پرداخت حقوق به ديگران مى دهند) چه تکليفى دارند؟
جواب :
اگر اين کار با هماهنگى مسؤولين بالا انجام گيرد اشکالى ندارد.
سوال 1829 :
تعدادى از معلّمان در ساعات کار و تدريس، به فعّاليّت هاى جنبى ديگر مثل بافتنى، خواندن روزنامه و مجلاّت غير مربوط به درس و تدريس، و مانند آن مى پردازند. اين کار چه حکمى دارد؟
جواب :
جايز نيست.
ى) جاسوسى
سوال 1830 :
آيا انسان مى تواند براى رهايى از تنگناهاى شديد غير قابل تحمّل اقتصادى، جاسوسى کند؟ در صورت عدم جواز، اگر پذيرفته باشد چطور؟
جواب :
جايز نيست; مگر اين که ضرر ناشى از ترک اين کار بيشتر باشد. که در اين صورت اين شغل، اگر منجر به قتل ديگران نشود، جايز است.