فصل هفدهم: احکام شرکت
سوال 548 :
مؤسّسان شرکتى در زمان تأسيس شرکت، و براى ترغيب و تشويق مردم به خريد سهام آن، امتياز خاصّى به شرح زير براى خريداران سهام در نظر مى گيرند. «در صورتى که سهامدارى مايل به فروش سهم خود باشد، مؤسّسان خريد سهام وى را پس از 6 ماه از تشکيل شرکت تضمين نموده، و علاوه بر پرداخت ارزش اسمى سهم سالانه، مبلغى معادل 20% قيمت سهام به عنوان ارزش افزوده به وى پرداخت خواهند کرد.»
برخى از سهامداران به علّت وجود چنين امتيازى، اقدام به خريد سهام شرکت مورد نظر مى نمايند. با توجّه به وجود شبهه شرعى براى برخى از مؤسّسان (تضمين کنندگان 20% ارزش افزوده) و خريداران سهام، خواهشمند است نظر مبارکتان را در خصوص پرسش هاى ذيل اعلام فرماييد:
1ـ همان طور که در بالا آمد، مؤسّسان شرکت، 20% مورد نظر را تحت عنوان «ارزش افزوده» مطرح نموده اند. با توجّه به اين که هنگام پرداخت اين مبلغ در مورد اين موضوع که 20% به ارزش سهم افزوده شده، يا نه؟ تحقيق و بررسى صورت نمى گيرد، و بر فرض انجام بررسى، نتيجه ديگرى عايد مى شود (بدين معنا که ارزش واقعى سهم کمتر از مجموع مبلغ اسمى سهم و 20% مورد نظر مى باشد،) تعهّد مزبور از جهت شرعى چه حکمى دارد؟
جواب :
اين تعهّد اشکالى ندارد، و لازم الوفاست.
2ـ حکم شرعى پرداخت يا دريافت ارزش افزوده تضمين شده، بدون اين که مبتنى بر معامله خاصّى بوده و سود واقعى آن معامله محسوب شود، چيست؟
جواب :
هرگاه تعهّد کرده اند آن سهام را به اين قيمت خريدارى کنند، بايد به اين تعهّد عمل شود.
سوال 549 :
اين جانب براى همسر خود امکانات کار، اعمّ از خريد چرخ صنعتى و وسائل مورد نياز، محلّ کار، برق و غيره فراهم نموده ام، آيا در درآمد حاصل از کار خياطى ايشان شريک هستم؟ آيا ايشان بدون رضايت بنده مى تواند کار کند؟
جواب :
در صورتى که آنها را به ايشان بخشيده ايد، حقّى در درآمد آن نداريد. و اگر نبخشيده ايد، بايد طبق قرارداد عمل کند، و سهم شما را بپردازد.
سوال 550 :
دو شخص حقيقى يا حقوقى با سرمايه هاى مختلف، مثلا ده به يک، مى خواهند براى مدّت معيّن و با شرايط زير معاملات تجارى انجام دهند:
1ـ سود احتمالى حاصل از معامله پس از انقضاى مدّت تنصيف شود.
2ـ کار با سرمايه و نيز ضرر احتمالى را صاحب سرمايه کمتر متقبّل شود.
چنين تجارتى چه حکمى دارد؟
جواب :
شرکت مزبور اشکالى ندارد.