مراسم عزادارى
سوال 176 :
در بين مهاجرين افغانستان مرسوم است که هرگاه يکى از بستگانشان فوت مى کند، عدّه زيادى از اقوام و دوستان بعد از کفن و دفن ميّت، همه در منزل يا مسجدى که از طرف صاحبان مصيبت مهيّا شده، گرد آمده غذاى ظهر يا شب را صرف مى کنند، و بعد از آن منزل صاحب عزا تا چهل روز محلّ رفت آمد مردم قرار مى گيرد. خانواده مصيبت ديده، از دست رفتن عزيزش را فراموش کرده به مهماندارى مشغول مى شود، اگر خودش پول نداشته باشد، بايد از مردم قرض کند تا آبرويش حفظ شود. در مدّت ياد شده بيش از يک ميليون و دويست هزار تومان خرج مى شود. همچنين اگر شخصى در افغانستان فوت کند تمام مصارف کفن و دفن و مستحبات در آن جا انجام مى شود و بستگانش در جمهورى اسلامى ايران بلافاصله مراسم ختم برگزار نموده، و مصارف سرسام آورى هزينه مى کنند، و به مدّت يک هفته يا بيشتر رفت و آمد برقرار مى باشد. لطفاً بفرماييد حکم اين گونه مراسم و هزينه ها چيست؟
جواب :
آنچه از مصارف بى رويّه ـ که در بالا نوشته ايد. و تحميل بر صاحب عزا مى شود ـ شرعاً حرام است. برادران و خواهران افغانى بايد هر چه زودتر اين رسم غير مشروع را ترک کنند، تا خدا از آنان راضى گردد; ولى خيرات و مبرّات براى اموات در حدّ محدود و معقول، و به دور از هر گونه اسراف و تحميل، مانعى ندارد.
سوال 177 :
هنگامى که کسى از دنيا مى رود، بستگان ميّت به افرادى که در مراسم جمع شده اند، مى گويند: «اگر کسى حقّى بر گردن ميّت دارد، معاف بدارد، و او را ببخشد» همه حضّار در جواب مى گويند: «هزار هزار بار بخشيديم» آيا ذمّه ميّت ساقط مى شود؟
جواب :
هرگاه صاحب حقّ از صميم دل گذشت کند، ذمّه ميّت برى مى شود; ولى اگر بستگان ميّت مى دانند که صاحب حقّ در اثر حيا يا اجبار چنين گفته، بايد رضايت او را تحصيل کنند.
سوال 178 :
پدر بنده متأسّفانه دارفانى را وداع نموده است. لطفاً بفرماييد علاوه بر مراسم متداول عزادارى، بهترين عملى که مى توانم براى شادى روح ايشان انجام دهم چيست؟
جواب :
جستجو کنيد اگر ديونى به مردم دارد قبل از هر چيز دين او را بپردازيد، و اگر واجباتى از او فوت شده قضا کنيد، و تا مى توانيد براى او صدقات و خيرات دهيد; يعنى به مردم نيازمند به نيّت پدرتان کمک کنيد.
سوال 179 :
اخيراً در برخى از مناطق رسم شده که بستگان متوفّى به جاى برگزارى مراسم عزادارى و فاتحه، پول آن را هزينه امور خيريّه مى کنند. به نظر مى رسد با توسعه اين تفکّر، مردم و ميّت از برکات مجالس مذکور که آشنايى با معارف دين و تذکّر و تنبيه و به ياد جهان آخرت افتادن، همدردى با صاحبان عزا، و قرائت فاتحه و قرآن براى ميّت، و ذکر توسّل و مانند آن است، محروم مى شوند. با توجّه به اين مطلب، کدام يک اولويّت دارد؟
جواب :
بهتر است مجلس ساده اى بگيرند، و هزينه هاى اضافى را صرف کارهاى خير کنند.
سوال 180 :
در سفرى که به يکى از شهرهاى استان خوزستان داشتم، در مجلس فاتحه جوانى که قبل از ازدواج مرحوم شده بود شرکت کردم. هنگامى که براى قرائت فاتحه به سر مزارش حاضر شديم، در کمال بهت و ناباورى شاهد اجراى موسيقى محلّى و حرکاتى شبيه رقص توسّط برخى زنان و مردان گشتم، و لهذا سريعاً محل را ترک کردم. نظر حضرتعالى در مورد اين مراسم چيست؟
جواب :
اين گونه کارها جايز نيست، و دور از شأن افراد با ايمان است، و سبب آزار روح ميّت مى شود.