خريد و فروش پول، چک، سفته و ارزهاى خارجى
سوال 720 :
خريد و فروش دلار و ارزهاى خارجى در بازار آزاد چه حکمى دارد؟ آيا چنين کسبى حلال است؟
جواب :
آنچه بر خلاف مقرّرات حکومت اسلامى و مصالح کشور در مورد اين گونه معاملات است مجاز نيست.
سوال 721 :
خريد و فروش سکّه هاى طلا در بازار آزاد چه حکمى دارد؟
جواب :
از جواب بالا معلوم شد.
سوال 722 :
کسى که شغل او دلاّلى است و در بازار به خريد و فروش سکّه و ارز خارجى مشغول است شغل او چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورتى که کارى بر خلاف مقررات و قوانين شرع و قوانين جارى مملکت و مصالح کشور نکند اشکالى ندارد.
سوال 723 :
خريد و فروش چک و سفته چه حکمى دارد؟
جواب :
خريد و فروش چک يا سفته اى که سند بدهکارى کسى مى باشد به کمتر يا بيشتر مانعى ندارد.
سوال 724 :
آيا خريد و فروش اسکناس صحيح مى باشد؟ در صورتى که جواب منفى است آيا احکام رباى معاملاتى در آن جارى است؟
جواب :
اسکناس جزء معدودات است، و حکم ربا در خريد و فروش آن جارى نمى شود; ولى در اين جا مشکل ديگرى وجود دارد و آن اين که در عرف عقلا اسکناس هميشه ثمن واقع مى شود و جنبه مثمن ندارد، هيچ کس در عرف بازار نمى گويد: «من ده هزار تومان پول نقد را به يازده هزار تومان که يک ماه ديگر تحويل بدهى، به شما فروختم» مگر کسانى که بخواهند آن را حيله فرار از ربا قرار دهند; يعنى در واقع نوعى وام ربوى است که نام آن را بيع مى گذارد و اين گونه حيله ها به فتواى ما اعتبارى ندارد، تنها دو مورد استثنا در اين مسأله وجود دارد:
الف) نخست خريد و فروش ارزهاى مختلف که مثلاً دلار را با اسکناس مبادله کنند، که چنين معامله اى صحيح است.
ب) ديگر معامله نقدى اسکناسهاى کوچک و بزرگ، يا نو و کهنه با تفاوت مختصر به خاطر استفاده از نو بودن اسکناس يا حجم کم پول بزرگ در مسافرت و مانند آن; در غير اين دو صورت اشکال دارد.
سوال 725 :
آيا احکام صرف (معامله نقدين)، مانند وجوب قبض و اقباض در مجلس معامله، در مورد پول اعتبارى، يعنى اسکناس، جارى است؟
جواب :
احکام مزبور در پول اعتبارى جارى نيست; زيرا نه ادلّه نسبت به آن شمول دارد و نه پشتوانه در حال حاضر طلا و نقره مسکوک است; اصولاً پشتوانه در زمان ما يک امر اعتبارى است.
سوال 726 :
آيا پول از مثليّات است يا قيميّات؟ اصولاً ملاک مثلى و قيمى چيست؟
جواب :
بدون شک پول از مثليّات است، و ملاک مثلى آن است که همانند آن به راحتى و وفور پيدا شود و غير آن، قيمى است