رشوه
سوال 663 :
آيا فروش کالا يا خدمت به کارکنان بانکها يا سازمانهاى دولتى و عمومى توسّط ارباب رجوع يا مشتريان با اعطاى تسهيلاتى نظير تخفيف و تسريع در نوبت که به ساير مردم داده نمى شود چه حکمى دارد؟
جواب :
قبول اين تسهيلات در صورتى جايز است که نوبتى را ضايع نکنند و حقّى را باطل ننمايند.
سوال 664 :
شخص شرورى به شخص ديگرى مى گويد: «اين قدر پول بده تا تو را اذيّت نکنم» به اصطلاح باج خواهى مى کند يا گاهى انسان کارى دارد که بايد فلان شخص انجام دهد، مى گويد: «اين قدر بده تا زود انجام دهم وگرنه کارت را به تأخير مى اندازم»، يا شخصى مى داند که مورد آزار فرد شرور واقع مى شود و يا اگر چيزى ندهد مدّتى معطّل خواهد شد و اين خود موجب خرجهاى ديگر خواهد بود. در اين صورت و بدون آن که شخص مورد مثال چيزى بگويد، مبلغى به او مى پردازد، بفرماييد دادن چنين وجهى براى دهنده، رشوه محسوب مى شود؟
جواب :
دادن وجه براى رفع شرّ شرور، هرگاه راه ديگرى براى خلاصى از دست او نباشد اشکالى ندارد، و همچنين براى انجام کارى که حقّ مشروع است; ولى گرفتن اين پولها براى گيرنده جايز نيست.
سوال 665 :
نظر مبارک خود را در مورد حکم رشوه در موارد ذيل بيان فرماييد:
الف) گرفتن و دادن رشوه براى انجام کارهاى ادارى.
جواب :
حرام است.
ب) خريدن لباس و منزل از پول رشوه.
جواب :
حرام است.
جواب :
خوردن غذا يا پوشيدن لباسى که از پول رشوه تهيّه شده است.
جواب :
جايز نيست; ولى بايد توجّه داشت که رشوه مربوط به جايى است که حقّى را باطل و باطلى را حق کند، خواه رشوه به معناى خاص باشد که در امر قضاوت است و يا به معناى عام، ولى اگر کسى پولى در مقابل انجام کارى که وظيفه ادارى اوست بگيرد اين پول رشوه ناميده نمى شود ولى در عين حال براى گيرنده حرام است; زيرا پول گرفتن در برابر انجام وظيفه ادارى، اکل مال به باطل محسوب مى شود، ولى اگر در غير وقت ادارى زحمتى بکشد، بى آن که حقّ کسى باطل شود و اجرتى در برابر آن بگيرد اشکالى ندارد.