احکام نماز جمعه

احکام نماز جمعه

مسأله 392 :

اگر مأمومى، که رکوع رکعت اوّل امام جمعه را درک کرده، به علّت کثرت جمعيّت، يا غير آن، نتواند در سجده ها با امام همراهى کند، در اين صورت اگر بتواند (پس از قيام امام براى رکعت دوّم) سجده ها را خود بجا آورده و قبل از رکوع، يا در حين آن به امام ملحق شود نمازش را ادامه دهد; ولى احتياط واجب در اين صورت اعاده نماز به صورت ظهر بعد از اتمام نماز جمعه است، و الاّ بايد به همان حال باقى بماند تا امام به سجده هاى رکعت دوّم برسد، آن گاه دو سجده را به نيّت سجده هاى رکعت اوّل نماز خود، همراه با امام بجا آورد و سپس رکعت دوّم را فرادى بخواند و نمازش صحيح است.

مسأله 393 :

اگر مأموم به قصد اتّصال به نماز، در رکوع رکعت دوّم تکبير بگويد و به رکوع برود; ولى شک کند که رکوع امام را درک کرده يا نه؟ نماز جمعه او محقّق نمى شود، و احتياط واجب آن است که آن نماز را به نيّت نماز ظهر به پايان برساند و سپس نماز ظهر را اعاده کند.

مسأله 394 :

اگر مأمومين پس از اتمام خطبه ها و شروع نماز امام به عللى از اقتدا به او خوددارى کنند و امام را تنها بگذارند، نماز جمعه منعقد نشده و باطل است و امام مى تواند آن نماز را رها نموده و به نماز ظهر بپردازد.

مسأله 395 :

اگر عدد مأمومين بيش از حدّ لازم (4 نفر) براى نماز جمعه باشد، پراکندگى عدّه اى از آنها مطلقاً ضرر ندارد; به شرط آن که افراد باقى مانده از 4 نفر کمتر نباشند.

مسأله 396 :

اگر مأمومين بعد از خطبه يا در اثناى آن متفرّق شوند (بطورى که کمتر از 5 نفر باقى بمانند) و سپس برگردند تا عدد لازم کامل شود، در صورتى که حدّ لازم خطبه محقّق شده باشد، اعاده خطبه واجب نيست، به شرط آن که موالات عرفيّه به هم نخورده باشد و الاّ اشکال دارد، و در صورتى که حدّ لازم خطبه محقّق نشده باشد، اگر علّت تفرّق انصراف مأمومين از نماز جمعه بوده، احتياط واجب آن است که پس از بازگشت آنها،امام خطبه ها را از نو بخواند (ولو اين که مدّت تفرّق کم باشد) و اگر علّت تفرّق و پراکندگى امرى نظير باران و غيره بوده، در اين صورت اگر مدّت آن به قدرى طولانى شود که عرفاً به يکپارچگى خطبه لطمه بزند، واجب است خطبه ها را از نو بخواند و الاّ خطبه قبلى را ادامه مى دهد و صحيح است.

مسأله 397 :

اگر در جايى نماز جمعه برگزار شد، نبايد در فاصله اى کمتر از يک فرسخى آن نماز جمعه ديگرى منعقد شود، پس اگر با فاصله يک فرسخ دو نماز جمعه برگزار شود هر دو صحيح است. لازم به تذکّر است که ميزان در مسافت، محلّ نماز جمعه است، نه شهرى که نماز جمعه در آن تشکيل شده است; بنابراين در شهرهاى بزرگى که طول آن چند فرسخ است، مى توان چند نماز جمعه تشکيل داد.

مسأله 398 :

احتياط مستحب آن است که قبل از اقامه نماز جمعه، مطمئن شوند که در کمتر از حدّ مقرّر نماز جمعه ديگرى، قبل از آنها و يا مقارن آنها، برگزار نشده و نمى شود.

مسأله 399 :

اگر دو نماز جمعه در يک زمان و در فاصله کمتر از حدّ معيّن (يک فرسخ) تشکيل شود، هر دو باطل است; ولى اگر يکى از آنها قبلاً شروع شده است، ديگرى باطل است; چه نمازگزاران بدانند که قبل از آنها يا بعد از آنها، نماز جمعه ديگرى در فاصله کمتر برقرار شده و يا مى شود و چه ندانند; و ميزان در صحّت، تقدّم در نماز است و احتياط آن است که خطبه ها نيز مقدّم باشد.

مسأله 400 :

اگر يقين دارند که در فاصله کمتر از حدّ لازم (يک فرسخ) نماز جمعه اى برپا شده، ولى شک دارند که آن نماز قبلاً برگزار شده يا نه، و يا شک دارند که آن نماز مقارن با آنها برگزار مى شود يا نه، در هر دو صورت مى توانند خود نماز جمعه اى تشکيل دهند، و همچنين است در صورتى که نسبت به اصل انعقاد نماز جمعه ديگر، اطمينان نداشته باشند.

مسأله 401 :

اگر پس از پايان نماز جمعه متوجّه شوند که نماز جمعه ديگرى در کمتر از حدّ مقرّر تشکيل شده و هر يک از دو گروه احتمال دهد که قبل از ديگرى به اقامه جمعه پرداخته، بر هيچ يک اعاده جمعه و نيز نماز ظهر واجب نيست; گرچه اين کار مطابق احتياط است. ولى اگر گروه سوّمى خواسته باشند در همان محدوده، اقامه جمعه ديگرى بنمايند، بايد يقين داشته باشند که آن دو نماز جمعه باطل است و اگر احتمال صحّت يکى از آن دو را بدهند، نمى توانند اقامه جمعه ديگرى بنمايند.

سوال 402 :

آيا نرسيدن به خطبه هاى نماز جمعه اشکال دارد؟

جواب :

بايد سعى کنند به خطبه هاى نماز برسند; ولى اگر نرسيدند و به نماز برسند، نماز صحيح است.

سوال 403 :

اگر کسى تمام خطبه هاى نماز جمعه را گوش نکند; يعنى مثلاً وسط خطبه برسد، يا اين که صحبت کند بطورى که مفاهيم خطبه را آن طورى که بايد بفهمد متوجّه نشود، آيا نماز جمعه او کفايت از نماز ظهر مى کند؟

جواب :

نماز جمعه او صحيح است و کفايت از ظهر مى کند; هرچند کار خلافى کرده است.

سوال 404 :

در رساله عمليّه برخى از مراجع تقليد آمده است: «اگر کسى پشت ستون بايستد هرچند از طرف راست و چپ هم اتّصال داشته باشد، نمازش اشکال دارد» در نمازهاى جمعه که عدّه زيادى به اين طريق نماز مى خوانند و فقط از طرف راست يا چپ اتّصال دارند، نماز آنان چه حکمى دارد؟

جواب :

کسى که پشت ستون ايستاده، اگر از طرف راست يا چپ، به واسطه مأموم ديگر به امام متصّل باشد کافى است.

سوال 405 :

معمولاً در بين خطبه هاى نماز جمعه، نمازگزاران با گفتن سه تکبير و دادن شعارهايى، سخن امام جمعه را تأييد مى نمايند، و هنگام شنيدن اسم مبارک حضرت ولىّ عصر(عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف) قيام مى کنند، و صلوات مى فرستند، و موقعى که امام جمعه دعا مى کند آمين مى گويند، و گاهى بعضى حرکت مى کنند و با يکديگر حرف مى زنند، آيا اين امور نماز جمعه را باطل نمى کند؟

جواب :

اشکال ندارد، و در فرض سوال نماز جمعه صحيح است; ولى از حرف زدنى که فايده خطبه را فوت کند، اجتناب لازم است.

سوال 406 :

آيا زن بدون اجازه شوهر مى تواند در نماز جمعه، دعاى کميل، و راهپيمايى هاى اسلامى، شرکت نمايد؟

جواب :

خروج زن از منزل در غير واجبات (مثل تشرّف به حجّ واجب و مراجعه به دکتر)، منوط به اجازه شوهر است; مگر در مواردى که اگر به مجالس دينى و مساجد نرود، از اسلام دور مى ماند و تعاليم لازمه اسلامى را فرا نمى گيرد و اخلاق اسلامى را ترک مى کند، يا در آن ضعيف مى شود. در چنين شرايطى شرکت در مراسم مزبور براى بانوان مانعى ندارد; هرچند شوهر راضى نباشد.

سوال 407 :

اگر در يک مکان دو نماز جمعه اقامه شود، در حالى که امام جمعه مى داند اين کار خلاف شريعت است، آيا تقصير امام جمعه نيست که باعث اقامه اين بدعت شده است، و اگر او مقصّر باشد از عدالت خارج مى شود؟

جواب :

هرگاه دو نماز جمعه در جايى بدون فاصله يک فرسخ خوانده شود، نماز دوّم باطل است و اگر کسى عالماً و عامداً اين کار را بکند، گنهکار است.

سوال 408 :

اگر در وقت خطبه هاى نماز جمعه چرت بزند، و گمان کند وضويش باطل شده و بدون تجديد وضو، نماز جمعه و عصر را با امام جمعه بخواند، آيا نمازش صحيح است؟ و اگر صحيح نبوده، وظيفه اش چيست؟

جواب :

چنانچه يقين به باطل شدن وضو پيدا نکند، نمازش صحيح است.