مسائل مربوط به هزينه هاى درمان و معاينات
سوال 1430 :
با توجّه به اين که حقّ طبابت ـ همانند حقّ وکالت و مواردى از اين قبيل، برخلاف اجناس که داراى قيمت خاصى هستند ـ از لحاظ مادى، غير قابل تعيين مى باشد به نظر حضرت عالى بهترين راه تعيين ميزان حقّ طبابت چيست؟ آيا مقدارى که دولت تعيين مى کند در هر شرايطى قابل دريافت است و پزشک مديون نخواهد بود؟
جواب :
آنچه مطابق عرف و عادت است مجاز مى باشد.
سوال 1431 :
به نظر حضرت عالى بهترين روش دريافت حقّ طبابت کدام است؟
جواب :
اگر منظور جنبه شرعى آن است بايد با رضايت طرفين صورت گيرد و اگر قبلا تراضى حاصل نشده، آنچه اجرت المثل در عرف و عادت است بايد بپردازد و در هر حال رعايت انصاف و عدالت از طرفين بسيار خوب است.
سوال 1432 :
آيا دريافت حقّ طبابت قبل از بهبود بيمارى طبق روش مرسوم صحيح است؟
جواب :
از جواب قبل معلوم شد.
سوال 1433 :
اگر بطور مثال، خانم بيمارى که جانش در خطر است به تنها پزشک يک روستاى دور افتاده که مرد است مراجعه کند، آيا اين پزشک مجاز است هرگونه معاينه ضرورى را در مورد بيمار انجام دهد؟
جواب :
اگر دسترسى به طبيب زن يا مرد محرم نباشد جايز است.
سوال 1434 :
در فرض سوال فوق، اگر جان بيمار در خطر نباشد بلکه يک بيمارى خفيف يا متوسط باشد، آيا خانم بيمار حتماً بايد به پزشک خانم در شهر مراجعه کند و يا در همان جا پزشک مرد مجاز است با انجام معاينات ضرورى، اقدام به تشخيص و درمان نمايد؟
جواب :
اگر رفتن به شهر کارى شاقّ و موجب عسر و حرج باشد و بيمار مزبور نياز به مراجعه به طبيب داشته باشد جايز است.
سوال 1435 :
در صورت لزوم، به طور کلّى چه پزشک خانم در دسترس باشد وچه نباشد لمس بدن خانم بيمار از روى لباس، چه صورتى دارد؟
جواب :
در فرض مسأله براى مقاصد پزشکى مانعى ندارد.
سوال 1436 :
ذکر نکته مهمّى در اين جا ضرورى به نظر مى رسد که اگر با يک سرى تمهيدات لازم بتوانيم در سطح کشور، موفّق به جداسازى مراکز درمانى خواهران از برادران بشويم، با توجّه به اين که هر پزشکى در طول دوران دانشجويى خود بايد هر چند مختصر از انواع و اقسام اختلالات و بيماريها چه در مورد آقايان و چه خانمها آگاهى يافته و آموزش ببيند اعم از انجام معاينات کامل، آگاهى از بيماريهاى زنان و چگونگى انجام زايمان سالم و... با توجّه به اين که در مورد دانشجويان، اين موارد بيشتر آموزشى هستند تا درمانى، يعنى ممکن است نجات جان بيمار در همان
جواب :
چنانچه نجات مسلمين (ولو در آينده) متوقّف بر اين گونه آموزشها باشد و راه منحصر به اين معاينات و مشاهدات باشد جايز است.
سوال 1437 :
همان طور که مستحضر مى باشيد تخصّصهاى علوم پزشکى بسيار زياد است و متخصّصين خانم در هر رشته معمولا در حال حاضر در ايران به جز در برخى رشته ها يا نادر و يا کم مى باشند، فلذا در شهرهاى کوچک و بزرگ نيز بايد به خاطر تعداد زياد بيماران و تعداد کم پزشک و يا تحميل هزينه گزاف، همان طور که بسيار شايع است خانمهاى بيمار به پزشک مرد مراجعه کنند. در اين صورت وظيفه پزشک مورد مراجعه چيست؟ آيا اگر بتواند و يا احتمال دهد که مى تواند با معاينات مختلف و ضرورى بيمارى را تشخيص و درمان کند مکلّف است چنين کارى را انجام دهد و يا بايد وى را به يک پزشک خانم ارجاع دهد؟ در شرايطى که خيلى از بيماران، به دلايل فوق قادر به اين کارنيستند، آيا در صورت ارجاع و تأخير در تشخيص و درمان بيمارى وى، اين پزشک مسؤول نيست؟
جواب :
در فرض مسأله نبايد در درمان او تعلّل ورزد چون نوعى ضرورت است و اگر تعلّل ورزد مسؤول است.
سوال 1438 :
در صورت لزوم، مشاهده و لمس موهاى خانم بيمار، جهت معاينه توسط پزشک مرد چه صورتى دارد؟
جواب :
در صورتى که لمس يا مشاهده براى تشخيص بيمارى ضرورت داشته باشد جايز است.
سوال 1439 :
اگر پزشک مرد مجبور به معاينه خانم بيمار شد و يا بر عکس خانم بيمار ناچار به مراجعه به پزشک مرد شد، با توجّه به اين که در صورت رعايت کامل مسائل شرعى و اخلاقى در معاينه کامل خانمها شايد بتوان گفت بيش از 90 درصد معاينات که در کتب پزشکى به انجام آنها تأکيد شده است نبايد انجام بگيرد. اگر با اين گونه معاينه سطحى و غير کامل، بيمارى وى تشخيص صحيح داده نشد و درمان کامل صورت نگرفت آيا پزشک مسؤول است؟ اگر مسؤول است چاره چيست؟ آيا بايد برخلاف مسائل شرعى عمل کند؟ تذکّر اين نکته ضرورى است که پزشکان متخصّص و مجرّب بدون احتياج به معاينات کامل ممکن است بتوانند تشخيص و درمان انجام دهند، امّا براى افراد نامجرّب و دانشجويان تا رسيدن به اين مرحله، زمان زيادى لازم است.
جواب :
مانند مسأله سابق است.
سوال 1440 :
با توجّه به اين که جهت معاينه ساده پروستات، حتماً بايد از طريق مقعد، بيمارى را مورد بررسى قرار داد تا تشخيص قطعى بيماريهاى پروستات داده شود، همچنين در بسيارى بيماريهاى آلات ادرارى ـ تناسلى ـ مشاهده و گاه لمس آنها ضرورى است. آيا در چنين مواردى پزشک مرد مى تواند بيمار مرد را بدون اشکال شرعى معاينه نمايد؟ اگر با عدم انجام اين معاينه، بيمارى را تشخيص ندهد و بيمارى ـ مثلا سرطان ـ پيشرفت کند، آيا پزشک مسؤول است؟ (با توجّه به اين که استفاده از آينه هميشه امکان پذير نيست و در ضمن عمل لمس را نيز بايد با ديد کامل با دست انجام داد و از اين رو در حال حاضر در تمامى مراکز درمانى اين معاينه مستقيماً انجام مى شود).
جواب :
از سوال استفاده مى شود که اين امر ضرورى است و در اين صورت معاينات مزبور اشکالى ندارد و اگر در اين گونه موارد پزشک کوتاهى کند مسؤوليّت دارد.
سوال 1441 :
طبق نظرات عموم پزشکان، يکى از معايناتى که امروزه در هر بيمارى بخصوص در بيماريهاى ادرارى ـ تناسلى ـ جزء معاينات اصلى اوّليّه به شمار مى آيد اگر چه در انجام آن متأسفانه يا خوشبختانه مسامحه مى شود، عملى به نام «توشه رکنال» است ـ که يک نوع معاينه نظرى و لمسى از طريق مقعد مى باشد و از طرفى يکى از دقيقترين روشهاى تعيين درجه حرارت فرد از طريق مقعد مى باشد. با توجّه به اين موضوعات و اين که اين معاينات گاهى به خاطر احتياط در جهت تشخيص يا ردّ برخى بيماريها انجام مى شود و گاهى در تشخيص برخى بيماريها بسيار مؤثّر و روش کم خرج و ساده اى به نظر مى آيد. آيا پزشک مرد مجاز است چنين معاينه اى را چه جهت آموزش (به وسيله دانشجويان) و چه جهت تشخيص احتمالى يا قطعى در مورد بيمار مرد انجام دهد؟ و اگر با عدم انجام آن متوجّه بيمارى و راه درمان وى نشود آيا مسؤول نيست؟
جواب :
دقيقاً مانند مسأله سابق است.