احکام نگاه کردن
سوال 772 :
آيا ديدن فيلمهاى خارجى که از صدا و سيماى جمهورى اسلامى ايران پخش مى شود و خانمهاى بدون روسرى و چادر در آن بازى مى کنند جايز است؟
جواب :
هرگاه موجب مفاسد خاصّ و انحرافات اخلاقى نشود اشکال ندارد.
سوال 773 :
آيا ديدن فيلمهاى ايرانى که خانمهاى ايرانى با روسرى در آن بازى مى کنند جايز است؟
جواب :
مانند مسأله سابق است.
سوال 774 :
شغل بعضى از خانمها ذکر توسّل به اهل بيت(عليهم السلام) در مجالس زنانه است، گاهى از اوقات در زمانى که مشغول روضه خوانى هستند مرد و يا بچه هايى که خوب و بد را مى فهمند وارد حياط آن خانه مى شوند و صداى اين خانم را مى شنوند، حکم اين قبيل روضه خوانيها چيست؟
جواب :
در اين مورد که نوشته ايد، صداى خود را آهسته تر کند و يا بدون تکيه به صوت بخواند.
سوال 775 :
نگاه کردن به فيلمهايى که زنهاى بى حجاب و آرايش کرده در آن بازى مى کنند و بعضاً از تلويزيون پخش مى شود چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورتى که منشأ مفاسد خاصى بشود حرام است.
سوال 776 :
آيا اشتغال زنان در اداراتى که محلّ مراجعه مردان است جايز است؟
جواب :
با رعايت شئون اسلامى اشکالى ندارد.
سوال 777 :
حجاب مرد را در برخورد با زن نامحرم بيان فرماييد.
جواب :
نگاه کردن به بدن مرد نامحرم به آن مقدار که معمولا آن را نمى پوشانند مانند سر و صورت و گردن و مقدارى از پاها و دستها اشکال ندارد.
سوال 778 :
نگاه کردن به تلويزيون و سريالهاى خارجى که به طور بسيار زشت و بى حجاب پخش مى شوند چه حکمى دارد؟
جواب :
نگاه کردن به فيلمهاى مبتذل که موجب فساد خود انسان يا خانواده اش مى باشد جايز نيست و بايد از نگاه کردن به آن خوددارى کرد ولى برنامه هايى که موجب فساد نمى باشد جايز است.
سوال 779 :
آيا صحيح است در کشور ما که مسلمان هستيم نامحرمها در فيلمها بازى کنند؟
جواب :
اگر شئون اسلامى در آن رعايت شود اشکالى ندارد.
سوال 780 :
آيا ورزشهايى که امروز موجود است بهتر است مسلمانان بازى کنند يا نه؟
جواب :
ورزشهايى که مايه قدرت جسمى يا روحى مسلمين مى شود نه تنها جايز است بلکه در مواردى لازم هم مى باشد.
سوال 781 :
ديده مى شود که گاهى تلويزيون شناگران را با بدنهاى عريان و يا فيلمهاى خارجى، زنان را نيمه عريان نشان مى دهد، ديدن اين مناظر چه حکمى دارد؟
جواب :
چنانچه ديدن آنها منشأ فساد گردد جايز نيست.
سوال 782 :
مشاهده فيلمهاى ايرانى در خارج و خارجى از سيماى جمهورى اسلامى ايران چه حکمى دارد؟
جواب :
مشاهده فيلمهاى ايرانى در صورتى که صحنه و آهنگهاى نامشروعى در آن نباشد جايز است چه براى کسانى که در داخل هستند يا در خارج و در غير اين صورت جايز نيست و در مورد فيلمهاى خارجى چنانچه صحنه هاى نامشروع سانسور مى شود مانعى ندارد.
سوال 783 :
ديدن عکس زنان بدون حجاب غير مسلمان، بدون لذّت چه حکمى دارد؟
جواب :
چنانچه بدون قصد لذّت باشد و منشأ مفاسدى نگردد اشکال ندارد.
سوال 784 :
آيا تصوير تلويزيون در حکم عکس متحرک است؟
جواب :
آرى مناظرى که در تلويزيون ديده مى شود حکم عکس متحرک را دارد.
سوال 785 :
اگر زن با صوت قرآن بخواند، آيا مرد مى تواند به آن گوش بدهد؟ در اين مورد آيا تفاوتى بين نوار و غير آن هست؟
جواب :
در صورتى که زن به طور ساده قرآن بخواند مانعى ندارد ولى اگر با آهنگ يا صداى زيبا بخواند گوش دادن مرد اجنبى جايز نيست و نوار و غير نوار فرقى نمى کند.
سوال 786 :
آيا دست دادن از روى لباس با نامحرم اشکال دارد؟
جواب :
تماس از روى لباس بدون قصد ريبه و تلذّذ اشکالى ندارد.
سوال 787 :
در کلاسهاى دانشگاه اساتيد مرد و زن تدريس مى کنند، نگاه کردن دانشجويان مرد به استاد زن و بالعکس چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورتى که نگاه هوس آلود نباشد در مورد وجه و کفّين اشکالى ندارد.
سوال 788 :
حکم مشاهده دستها و موهاى سر و صورت زن، بيش از مقدار شرعى که در هنگام نوشتن روى تخته سياه ظاهر مى گردد چگونه است؟ (البتّه به منظور تفهيم استاد و دريافت و درک دانشجويان).
جواب :
بايد حجاب را طورى مراعات کنند که زايد بر وجه کفّين ظاهر نشود.
سوال 789 :
نگاه کردن به عکسهاى عريان موجود در کتب پزشکى که آموزش آن براى دانشجويان ضرورى است و گاهى ريبه آور است، چه حکمى دارد؟
جواب :
بدون قصد لذّت و ريبه اشکالى ندارد و هرگاه چنين حالتى خود به خود حاصل شود تنها در موارد ضرورت و به مقدار ضرورت نگاه کنند.
سوال 790 :
خنده و شوخى استاد خانم در کلاس درس دانشجويان دختر و پسر به منظور رفع کسالت و خستگى و تجديد روحيّه دانشجويان چه حکمى دارد؟
جواب :
رعايت آداب عفّت در کلاس درس واجب است.
سوال 791 :
گذراندن واحدهاى زنان و زايمان براى دانشجويان پزشکى و پرستارى الزامى است آيا اين الزام، نگاه کردن به عورت زن را براى آموزش تجويز مى کند؟
جواب :
تنها در صورت ضرورت چنين آموزشى، جايز است.
سوال 792 :
لمس و تماس دست دانشجوى پسر با دست زن موقع گرفتن نبض و معاينه و معالجه در مقام آموزش علمى که از نظر استاد الزامى است در هر دو صورت ضرورت و غير ضرورت چه حکمى دارد؟
جواب :
تنها در مورد ضرورت جايز است و اگر امکان داشته باشد که از روى پيراهن بگيرد مقدّم است.
سوال 793 :
نگاه به جسد همجنس و غير همجنس، مسلمان و غير مسلمان در مقام آموزش پزشکى براى معاينه و کالبد شکافى و تشريح يا پيوند زدن و قطع اعضا چه حکمى دارد؟
جواب :
از پاسخ سوال بالا معلوم شد.
سوال 794 :
آيا معاينه و لمس افراد غير بيمار در مقام آموزش پزشکى جهت کنترل سلامتى واستخدام و سربازى و... درصورتى که همجنس نباشند جايز است؟
جواب :
در امورى که براى جامعه ضرورت دارد جايز است.
سوال 795 :
زن و شوهرى با هم عکس گرفته اند ولى مرد و زن حجاب کامل و کافى ندارند سپس زن و يا مرد، مرده و يا از هم جدا شده اند آيا بعد از فوت و يا طلاق مى توانند به عکسى که قبلا گرفته اند نگاه کنند؟
جواب :
در صورت وفات اشکالى ندارد ولى در صورت جدا شدن از هم، نگاه نکنند.
سوال 796 :
آيا سلام کردن مرد بر زن نامحرم کراهت دارد؟
جواب :
کراهت ندارد ولى از بعضى از اخبار استفاده مى شود که سلام کردن به زن جوان مکروه است.
سوال 797 :
آيا براى زن جايز است که عطر بزند و از منزل بيرون رود؟
جواب :
در روايات متعدّدى از اين معنا نهى شده و ظاهر بعضى از آنها حرمت است.
سوال 798 :
آيا خواهران مذهبى مى توانند در عروسى ها و عقدها که نوعاً بدحجاب و آرايش کرده هستند، جلو دوربين قرار بگيرند توسط خواهران عکاس عکس آنها گرفته بشود؟ ناگفته نماند ظاهر کردن چنين عکسهايى به دست مردان نامحرم مى باشد.
جواب :
عکس گرفتن از زنان به وسيله زنان اشکالى ندارد، مگر اين که به دست مردان بيگانه بيفتد و آنهارا بشناسند و يا منشأ فساد شود.
سوال 799 :
اگر انسان همان طور که از ديدن يک باغ و گلستان لذّت مى برد از نگاه کردن به صورت انسان ديگر (مرد يا زن) لذّت ببرد، آيا اين کار حرام است و مصداق قصد ريبه و لذّت به حساب مى آيد؟
جواب :
غالباً اين گونه نگاه ها جنبه لذّت جنسى دارد لذا اشکال دارد.
سوال 800 :
حناى دست زن را اگر نامحرم ببيند و موجب ريبه نباشد چه صورت دارد؟
جواب :
ظاهراً مانعى ندارد.
سوال 801 :
چنانچه زن با خود زينت داشته باشد (مانند حلقه ازدواج، يا انگشترى در دست، يا چهره آراسته کرده باشد) آيا واجب است وجه و کفّين را بپوشاند؟
جواب :
در مورد حلقه و انگشتر مانعى ندارد ولى در مورد آرايش مشکل است.
سوال 802 :
آيا سرمه کشيدن يا ابرو چيدن، انگشتر عقيق، ساعت، عينک طبّى زيبا براى زنان زينت به حساب مى آيد که پوشش آن لازم باشد؟
جواب :
ظاهراً جزء زينت ممنوع نيست.
سوال 803 :
آمپول زدن زن توسط مرد نامحرم چگونه است؟
جواب :
در غير صورت ضرورت جايز نيست.
سوال 804 :
آيا گفتگو با زن نامحرم به طور کلّى جايز است؟
جواب :
در صورتى که به طور عادى باشد، مانعى ندارد.
سوال 805 :
آيا خواهران دانشجو مى توانند در مورد امور کلاس يا مسائل علمى در ميان برادران دانشجو کنفرانس ارائه نمايند؟
جواب :
هرگاه موازين شرعى در آن رعايت گردد و مفسده خاصّى نداشته باشد مانعى ندارد.
سوال 806 :
افعال و مشاغلى براى زن و مرد هست که مستلزم نظر لمس بدن ديگرى است مثل دندان پزشکى، زايمان، جراحى و... در اين گونه موارد تکليف چيست؟ و آيا فرقى بين حال ضرورت و غير آن هست و ملاک ضرورت چيست؟
جواب :
اين گونه امور فقط در صورت ضرورت جايز است و معيار ضرورت تشخيص عرف عام و صالح است.
سوال 807 :
هنگامى که در مراسم صبحگاهى مدرسه يکى از خواهران قرآن را با صوت تلاوت مى کند دبيران مرد صداى وى را مى شنوند، آيا به طور کلّى تلاوت قرآن در صورت شنيدن نامحرم توسط خواهران گناه است؟
جواب :
اگر با آهنگ باشد اشکال دارد و اگر به طور ساده باشد مانعى ندارد.
سوال 808 :
خانمى مى خواهد به تحصيل خود ادامه دهد که بعدها شغل حلالى انتخاب کند ولى فعلا ادامه تحصيل ملازم با اين است که با نامحرم رو به رو شود مثلا نزد مرد نامحرم درس بخواند يا اين که با مردها در يک کلاس باشند، آيا تحصيل با چنين شرايطى جايز است؟
جواب :
هرگاه توأم با امر حرامى نگردد مانعى ندارد، مانند خلوت با اجنبى و مفاسد ديگر.
سوال 809 :
مراجعه زن به دکتر مرد اگر دکتر حاذق زن نباشد چه حکمى دارد؟
جواب :
در مورد ضرورت مانعى ندارد.
سوال 810 :
دست دادن زن با مرد نامحرم با دستکش چه حکمى دارد؟
جواب :
بهتر ترک اين کار است مگر در موارد ضرورت.
سوال 811 :
گوش دادن به خنده زن نامحرم اگر موجب مفسده نباشد چه حکمى دارد و در صورتى که مفسده داشته باشد چه حکمى دارد؟
جواب :
در مواردى که مفاسد خاصّى بر آن مترتب نشود مانعى ندارد.
سوال 812 :
نگاه کردن به صورت زنان چادرنشين که معمولا قسمتى از موى سر آنها نيز ديده مى شود براى مرد نامحرم چه حکمى دارد؟ توضيح اين که ايشان به اين نوع پوشش عادت کرده اند و اگر تذکر داده شود نمى پذيرند.
جواب :
اگر قصد تلذّذ و ريبه نباشد اشکالى ندارد.
سوال 813 :
گاهى دانشجوى پسرى در بين عدّه اى دانشجوى دختر يا بالعکس درس مى خواند، آيا درس خواندن بدين صورت جايز است؟
با توجّه به اين که اگر با اين شرايط ادامه تحصيل ندهد متضرّر مى شود مثل اين که ديرتر فارغ التحصيل مى شود.
جواب :
اگر موجب کار حرامى نمى شود اشکالى ندارد ولى سزاوار است که مسؤولين کشورهاى اسلامى برنامه اى براى جدا ساختن مراکز تحصيلى پسران و دختران تنظيم کنند.
سوال 814 :
آيا پوشاندن صورت واجب است با توجّه به اين که در محيط درسى کار مشکلى است؟
جواب :
وجه و کفّين از حجاب مستثنا هستند و پوشاندن آنها واجب نيست.
سوال 815 :
امروزه زنهاى آرايش کرده در جامعه زياد ظاهر مى شوند، آيا نگاه کردن به آنها بدون قصد شهوت جايز است؟ و اگر جايز نيست حکم نگاه غير عمدى چيست؟
جواب :
نگاه غير عمدى اشکال ندارد و رفت و آمد چنين زنهايى در کوچه و خيابان نمى تواند مانع رفت و آمد مردان مسلمان گردد اگر چه بدانند بدون قصد، نگاهشان به آنها مى افتد.
سوال 816 :
شخصى در جستجوى ازدواج موقّت است و مى داند که در فلان مکان با عدّه اى از زنانى که براى اين امر آماده اند رو به رو مى شود، آيا جايز است که به آن مکان رفته و به آنها نگاه کند و يکى از آنها را انتخاب کند؟
جواب :
در صورتى که به قصد ازدواج باشد مانعى ندارد.
سوال 817 :
آيا براى زن جايز است که با آرايش و زينتى که جلب نظر مى کند بدون نيّت سوء از منزل خارج شود؟
جواب :
جايز نيست.
سوال 818 :
در محيطهاى دانشگاهى فرانسه، هنگام برخورد با اساتيد زن يا دانشجويان دختر ناگزير به دست دادن هستيم در غير اين صورت حمل بر اسائه ادب دانشجويان مسلمان مى شود، در اين صورت مصافحه با زنان غير مسلمان چه حکمى دارد؟
جواب :
وظيفه شرعى شما دست ندادن است و بايد اين فرهنگ اسلامى را به آنها فهماند تا مايه حمل بر اسائه ادب نشود.
سوال 819 :
گفتگو با زن نامحرم در چه صورت جايز است؟
جواب :
اگر تلذّذ و ريبه در آن نباشد اشکال ندارد.
سوال 820 :
مقدار پوشش زن مسلمان در برابر زنان غير مسلمان را بيان فرماييد.
جواب :
در مورد زنان غير مسلمان بهتر آن است که بدن خود را در برابر آنها برهنه نکنند هر چند با پوشاندن عورت، ظاهر کردن بقيه حرام نيست.
سوال 821 :
ديدن فيلمهاى ويدئويى که در آن زنها در برابر زنها و مردان در برابر مردان مى رقصند چه حکمى دارد؟
جواب :
مشاهده اين فيلمها موجب فساد است و جايز نيست.
سوال 822 :
آيا براى نمايش صحنه هاى تاريخى، اختلاط زن و مرد مسلمان که در نقش کفّار بازى مى کنند و همراه با مکالمات مهيّجِ شهوت و عاشقانه است، جايز است؟
جواب :
بازى کردن در نقش کفّار به منظور اهداف آموزنده مانعى ندارد ولى مکالمات محرّک و شهوت انگيز جايز نيست.
جواب :
هرگاه ترک اين کار مظّنه مفاسد و اختلافات مهمّى بوده باشد جايز است در اين صورت بايد حتى الامکان از طبيب زن اگرممکن است از غير طريق رؤيت مثلا بااستفاده از لمس غيرمستقيم به وسيله دستکش و مانند آن انجام گيرد.
سوال 824 :
تبعيّت از دستور استادى که مقيّد به فرايض شرعى نيست و با وجود دانشجويان دختر به دانشجويان پسر دستور معاينه زنان بيمار را مى دهد چه حکمى دارد؟ البتّه تمرّد از دستور استاد ممکن است در نمره قبولى يا رد او دخالت داشته باشد؟
جواب :
در اين مورد که ضرورت نيست بايد به صورت معقولى تمرّد کند مگر اين که معاينه زنان براى تکميل تحصيلات پزشکى لازم باشد (تحصيلاتى که سبب نجات جان زنان مى شود) که در اين صورت جايز است.
سوال 825 :
منظور از قصد «ريبه» و «تلذّذ» چيست؟
جواب :
منظور از ريبه ترس از افتادن در حرام است و منظور از لذّت همان لذّت جنسى است.
سوال 826 :
چنانچه نپوشاندن وجه و کفّين (صورت و دستها تا مچ) فسادى را براى زن در جامعه به بار آورد، آيا پوشاندن وجه و کفّين واجب مى شود؟
جواب :
در اين صورت واجب مى شود، ولى تا يقين به چنين چيزى نداشته باشد پوشانيدن وجه و کفّين لازم نيست.
سوال 827 :
گفته مى شود که زن بايد خود را از پسر بچه مميّز بپوشاند، بفرماييد مميّز بودن پسر بچه از چه راه و يا راههايى شناخته مى شود؟
جواب :
مستحب است خود را از چنين پسرى بپوشاند و منظور از مميّز اين است که راجع به مسائل جنسى آگاه باشد.
سوال 828 :
آيا مراجعه زن به پزشک مرد در صورتى که بتواند پزشک زن در آن رشته بيابد جايز است؟ با توجّه به اين که مستلزم نگاه کردن و معاينه نمودن است.
جواب :
در صورتى که مستلزم نگاه به غير وجه و کفّين يا مستلزم لمس کردن است فقط در صورت ضرورت جايز است و با وجود پزشک زن جايز نيست.
سوال 829 :
استفاده افراد از برنامه هاى ماهواره اى چگونه است، با اين که بعضى برنامه هاى خوب نيز دارد؟
جواب :
استفاده از اين برنامه ها جايز نيست و برنامه هاى ظاهراً خوب يا بى ضرر آن وسيله اى است براى سوق دادن به برنامه هاى فاسد، بنابر اين نبايد مسلمانان از حيله هاى دشمنان اسلام براى نشر فساد در ميان مسلمين غافل باشند.
سوال 830 :
آيا استفاده کودکان از برنامه هاى ماهواره اى مجوّز تهيّه و نصب آنتن و استفاده از آن مى باشد؟
جواب :
فرقى در ميان کودکان و بزرگسالان نيست و خطر آن براى هر دو مسلّم است.
سوال 831 :
نظر حضرت عالى در مورد مدارس مختلط پسر و دختر که در مدارس روستايى به لحاظ کمبود محلّ درس انجام مى گيرد چيست؟
جواب :
در موارد ضرورت با رعايت حجاب اسلامى و موازين شرعى مانعى ندارد، ولى بايد کوشش براى جدا سازى اين مدارس ادامه يابد.
سوال 832 :
دوختن لباس زنانه توسط خياط مرد، چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورتى که مستلزم تماس بدنى و محرّمات ديگرى نشود اشکالى ندارد.
سوال 833 :
نگاه کردن به دخترى که قصد ازدواج با او را دارد و براى آگاهى بيشتر بايد به اندام و صورت او نگاه کند و نيز حرف زدن با او چطور است؟
جواب :
به مقدار لازم براى شناخت او مانعى ندارد.
سوال 834 :
پوشيدن لباس آستين کوتاه براى مردان چه حکمى دارد؟ اگر حرام است آيا علّت تحريم احتمال معاونت بر اثم است؟ در اين صورت، چگونه حکم قطعى مى آورد و دوّم اين که با توجّه به کيفيّت لباس احرام که به مراتب بازتر از پيراهن آستين کوتاه است و استفاده از آن هنگام طواف براى مردان که دوش به دوش زنان طواف مى کنند الزامى است آيا احتمال معاونت براثم در آن جا بيشتر نيست؟
جواب :
استفاده از لباس آستين کوتاه براى مردان اشکالى ندارد مگر در مواردى که بدانيم مفاسد خاصّى بر آن مترتّب مى شود.
سوال 835 :
پوشيدن لباسهايى که فقط تنه را مى پوشاند براى بانوان در مقابل بانوان ديگر در مکانهاى ورزشى مخصوص بانوان که هيچ مردى حضور ندارد چه حکمى دارد؟
جواب :
در فرض مسأله مانعى نيست، مگر در موارى که مفاسد خاصّى ظاهر گردد.
سوال 836 :
نگاه کردن به موى سر زنان اهل کتاب بدون قصد لذّت چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر به قصد لذت نباشد اشکال ندارد.
سوال 837 :
گوش دادن به آواز زن نامحرم براى مرد در صورتى که اشعار مذهبى بخواند و موجب مفسده هم نباشد چه حکمى دارد؟
جواب :
اشکال دارد.
سوال 838 :
آيا جايز است عکسى که بدون حجاب اسلامى گرفته شده را به عکاس نامحرم براى ظاهر کردن داد؟
جواب :
در صورتى که عکاس صاحب آن عکس را نشناسد و منشأ مفاسد خاصّى نشود مانعى ندارد.