سجده سهو
سوال 279 :
گاهى در نماز، براى انسان پيش مى‌آيد که به طور سهوى ذکرهاى نماز را جا به جا مى‌گويد، مثلاً به هنگام تشهد، شروع به خواندن تسبيحات اربعه مى‌کند، ولى به محض شروع به تسبيحات، متوجه اشتباه خود مى‌شود و پس از تلفّظ تنها دو حرف
(234)
«سين» و «باء» از «سبحان اللّه»، تسبيحات را قطع مى‌کند. آيا گفتن اين دو حرف در اين جا، کلام بى جا محسوب شده و سجده سهو لازم دارد يا خير؟
جواب :
در صورت ذکر شده، سجده سهو لازم نيست.
سوال 280 :
اگر در يک نماز، هم سجده سهو و هم قضاى سجده يا تشهد فراموش شده بر عهده نمازگزار باشد، کدام يک را مقدّم کند؟
جواب :
بايد قضاى سجده و تشهد فراموش شده را بر سجده سهو مقدّم کند.
قضاى سجده و تشهد فراموش شده
سوال 281 :
وقتى شک کنيم يک سجده از يک رکعت نماز را فراموش کرده‌ايم يا دو سجده از يک رکعت را، آيا نمازمان باطل است؟ اگر شک مابين يک سجده از يک رکعت يا دو سجده از دو رکعت باشد، نمازمان چه حکمى دارد؟
جواب :
در هر دو صورت، بنا را مى‌گذارد که يک سجده را به جا نياورده و به حکم آن عمل مى‌کند.
سوال 282 :
کسى که در رکعت سوم، پس از خواندن تسبيحات اربعه و قبل از رفتن به رکوع مى‌فهمد که يک سجده را فراموش کرده است، ولى نمى‌داند که آن سجده از رکعت اول بوده يا رکعت دوم، چه حکمى دارد؟
جواب :
بايد بنشيند و يک سجده به جا آورد و بعد از آن نماز را ادامه دهد (براى خواندن رکعت سوم برخيزد) و سپس نماز را تمام کند و بعد از نماز، قضاى يک سجده را به جا آورد و سپس بنا بر احتياط دو سجده سهو انجام دهد و نمازش صحيح است.
سوال 283 :
فردى سجده و تشهد را در نمازش فراموش مى‌کند و بعد از اتمام نماز، به جاى انجام قضاى سجده يا تشهد فراموش شده، مشغول به نماز ديگرى مى‌شود. اگر در
(235)
بين نماز يادش بيايد که سجده يا تشهد فراموش شده را انجام نداده، وظيفه‌اش چيست و نمازى که مشغول آن است، چه حکمى دارد؟
جواب :
بايد نماز را قطع نمايد و آنها را انجام دهد.
سوال 284 :
آيا پس از به جا آوردن تشهد فراموش شده، سلام دادن لازم است؟ و آيا در اين حکم، فرقى بين اين که تشهد اول فراموش شده باشد يا تشهد دوم وجود دارد؟
جواب :
اگر تشهد فراموش شده از رکعت آخر نباشد، بنا بر احتياط قضا دارد و سلام دادن لازم نيست و بايد پس از آن، دو سجده سهو به جا آورد و اگر تشهد فراموش شده از رکعت آخر باشد و کارى که نماز را باطل مى‌کند، انجام نداده باشد و موالات نيز به هم نخورده باشد، بنا بر احتياط تشهد را بدون نيّت ادا و قضا و به قصد قربت مطلقه بخواند و سلام را نيز رجائا بدهد و سپس دو سجده سهو به جا آورد و اگر بدون علم و عمد کارى که نماز را باطل مى‌کند، انجام داده و يا موالات به هم خورده باشد، قضاى تشهد را بنا بر احتياط انجام دهد و سلام دادن لازم نيست و پس از آن دو سجده سهو به جا آورد.
سوال 285 :
اگر کسى بين قضاى سجده يا تشهد فراموش شده و نماز، فاصله زياد بيندازد و يا کارى که منافى نماز است، به جا آورد، وظيفه‌اش چيست؟
جواب :
اگر عمدا و با علم به اين که به جا آوردن قضاى سجده و يا تشهد، بايد بدون فاصله بعد از نماز به جا آورده شود، اين کار را انجام دهد، پس از به جا آوردن قضاى سجده و يا تشهد فراموش شده و انجام دادن سجده سهو، بنا بر احتياط بايد نماز را نيز دوباره بخواند؛ و در غير اين صورت به جا آوردن قضاى سجده و تشهد فراموش شده به همراه سجده سهو کافى است.
سوال 286 :
کسى که در حال ايستاده به ياد آورد که تشهد نمازش را نگفته و براى گفتن تشهد ننشيند ونمازش را تمام کند، حکمش چيست؟
جواب :
اگر مى‌دانسته که وظيفه‌اش اين است که بنشيند و تشهد بخواند و اين
(236)
کار را نکرده، نمازش را بايد دوباره بخواند و همچنين است اگر نمى‌دانسته، ولى در ندانستن مسأله مقصّر بوده است.