قرض و دَين
سوال 230 :
آيا به قرضى که انسان گرفته، خمس تعلّق مى‌گيرد؟
جواب :
به عين قرض و بدل آن، خمس تعلّق نمى‌گيرد.
سوال 231 :
کسى وامى گرفته است و در مدت چند سال، اقساط آن را مى‌پردازد. اگر بر پولِ وام گرفته شده سال بگذرد، خمس دارد يا خير؟
جواب :
به آن مقدار از پول که اقساطش پرداخت شده و در مؤونه صرف نشده، و همچنين به بدل آن مقدار از پول، اگر در مؤونه مصرف نشده باشد، خمس تعلّق مى‌گيرد.
سوال 232 :
کسى که از بانک وام گرفته تا خانه بسازد و پس از گذشتن سال، هنوز خانه نساخته است، آيا لازم است خمس وامى را که در دست اوست، بپردازد؟
(421)
جواب :
عين پول وام هر قدر بماند، خمس ندارد؛ ولى اگر مبلغى از وام را در بين سال از پول‌هاى ديگر ادا کرده و عين پول وام باقى است، چنانچه بدون وجود مانع از ساخت منزل، به زودى اقدام به ساخت منزل نکند و با پرداخت خمس دچار مشکل براى ساخت منزل نشود، بايد به اندازه مقدار ادا شده تخميس شود و بقيه پول وام که در مقابل آن چيزى به بانک پرداخت نشده، خمس ندارد.
سوال 233 :
کسى که جنسى را قبل از سال خمسى خود مى‌خرد و پول آن را پس از سال خمسى مى‌پردازد، آيا در پايان سال خمسى که هنوز پول آن جنس را پرداخت نکرده، بايد خمس آن جنس را حساب کند؟
جواب :
خير، لازم نيست؛ ولکن پس از پرداخت دَين در سال‌هاى بعد، به هر نسبت که از دَين ادا شود، به همان نسبت از جنس مذکور، منفعت آن سال شمرده مى‌شود.
سوال 234 :
کسى که بدهى اقساطى دارد و اقساط او چند سال طول مى‌کشد، آيا مى‌تواند همه بدهى را که پرداخت بخشى از آن مربوط به امسال و پرداخت بقيه آن مربوط به سال‌هاى آينده است، از درآمد امسال پرداخت نمايد؟
جواب :
مانعى ندارد و هر مقدار از اقساط را که پرداخت نمايد، از مؤونه سال پرداخت محسوب مى‌شود.
سوال 235 :
فردى بدهکار است و براى پرداخت بدهى هم مهلتى معيّن نشده است و طلبکار گفته است که هر وقت خواستى بدهى خود را بپرداز. اين شخص با اين که توانايى پرداخت بدهى خود را داشته، پس از چند سال اقدام به پرداخت آن کرده است. آيا اين پرداخت از مخارج سالى که بدهى خود را در آن داده محسوب مى‌شود؟ و آيا مشمول خمس مى‌گردد يا نه؟
جواب :
در فرض سوال، جزء مؤونه سال پرداخت بدهى است و خمس ندارد.
(422)
سوال 236 :
حکم خمس، در مورد معامله نسيه‌اى که ثمن آن در سال بعد پرداخت مى‌شود، چيست؟
جواب :
نسبت به خريدار، در هر سال به هر مقدار که از ثمن را پرداخت کند، به همان نسبت از آن جنس، درآمد آن سال او شمرده مى‌شود؛ و نسبت به فروشنده، به مقدار قيمت نقدى جنس، از درآمد سال فروش حساب مى‌شود؛ اما مثل طلبى است که بعدا به دست او مى‌رسد و اگر به خاطر نسيه فروختن، قيمت آن از قيمت نقدى بيشتر شده باشد، مقدار زيادى، از درآمد سال وصول محسوب مى‌گردد.
سوال 237 :
آذوقه‌اى که با پول قرضى تهيه شده و قرض آن هنوز پرداخت نشده و در آخر سال، مقدارى از آن باقى مانده است، خمس دارد يا نه؟
جواب :
خمس ندارد.