نماز جمعه
حکم نماز جمعه در زمان غيبت
سوال 1009 :
آيا در زمان غيبت امام معصوم ـ عليه السّلام ـ نماز جمعه واجب است يا مستحب؟
جواب :
واجب تخييرى است.
جمع وجوب تخييرى نماز جمعه با يک روايت
سوال 1010 :
وجوب تخييرى نماز جمعه، چگونه با روايت (هر کسى سه بار در نماز جمعه شرکت نکند، منافق است) قابل تطبيق است؟
جواب :
ظاهرا آن روايت در مورد وجوب تعيينى آن است.
نرفتن به نماز جمعه
سوال 1011 :
آيا اگر سه بار پياپى به نماز جمعه نرويم، قساوت قلب پيدا مى کنيم؟
جواب :
خير، ميزان مراعات وظيفه است.
فاصله ى بين دو نماز جمعه
سوال 1012 :
فاصله مکانى بين دو نماز جمعه چه قدر بايد باشد؟
جواب :
فاصله بين دو نماز جمعه که هر دو واجد شرايط صحت باشند از يک فرسخ بايد کمتر نباشد، و اگر کمتر بود، هر کدام ديرتر شروع کرده باشند (يعنى در تکبيرة الاحرام متأخر باشند) نماز آن ها باطل است.
سوال 1013 :
آيا فاصله بين دو نماز جمعه از راهى که مردم رفت و آمد دارند اندازه گيرى مى شود يا به صورت خط مستقيم فرضى اندازه گيرى مى شود؟
جواب :
ملاک راهى است که مردم عبور مى کنند.
برپايى دو نماز جمعه و جماعت در فاصله کمتر از يک فرسخ
سوال 1014 :
ميان دو گروه از شيعيان اختلاف شده و منجر به برپايى دو نماز جماعت و دو نماز جمعه در فاصله کمتر از يک فرسخ شده است، حکم مسأله چيست؟
جواب :
نماز جماعت آن ها صحيح است، ولى نماز جمعه هر کدام که زودتر شروع کرده اند صحيح، و نماز جمعه ى دومى باطل است. و اگر هر دو با هم شروع کرده باشند، نماز هر دو باطل است.
شرکت شخص مسلوس در نماز جمعه
سوال 1015 :
شخصى که قدرت نگهدارى بول ندارد، آيا مى تواند در نماز جمعه شرکت کند و خطبه ها را گوش کند و با عمل به وظيفه شخص مسلوس، نماز جمعه و عصر را بخوانند؟
جواب :
بله مى تواند، با مراعات آن چه در رساله ذکر شده است.
شرايط امام جمعه و مسافر بودن امام جمعه
سوال 1016 :
آيا شرايط امام جمعه، همان شرايط امام جماعت است؟
جواب :
امام جمعه بايد از کمال عقل برخوردار بوده و مرد و عادل و بالغ و حلال زاده و شيعه دوازده امامى باشد و لازم نيست نماز جمعه در اصل بر او واجب تعيينى باشد، پس مسافر مى تواند امام جمعه شود. (به مسأله 19 از نماز جمعه ى رساله رجوع شود).
راه شناخت عدالت امام جمعه
سوال 1017 :
راه تشخيص عدالت امام جمعه چيست؟ و اگر افراد معتمد او را عادل نمى دانند، تکليف چيست؟
جواب :
عدالت عبارت است از حسن ظاهر، يعنى دورى جستن از گناهان کبيره، به گونه اى که ظاهر احوال شخص به طور ظنّى دلالت کند که او بناى بر ترک گناه دارد نه آن که اتفاقا چند روزى گناه را ترک کرده باشد و مأموم بايد اين حسن ظاهر را احراز کند.
تعيين امام جمعه توسط فقيه در زمان غيبت
سوال 1018 :
آيا در زمان غيبت، امام جمعه را بايد فقيه تعيين کند؟
جواب :
خير.
شکّ در عدالت امام جمعه
سوال 1019 :
اگر مأموم به عدالت امام جمعه شکّ داشته باشد، آيا مى تواند به او اقتدا کند؟
جواب :
نمى تواند اقتدا کند.
اقتدا به امام جمعه اى که ايجاد شبهه مى کند
سوال 1020 :
ائمه جمعه اگر شبهاتى به ارزش ها وارد کنند، اقتداى نماز به آن ها چه حکمى دارد؟
جواب :
امام جمعه بايد عادل باشد.
قصد قربت در خطبه هاى نماز جمعه
سوال 1021 :
آيا واجب است خطبه هاى نماز جمعه با قصد قربت، ايراد شوند؟
جواب :
بله، ظاهرا واجب است.
واجبات خطبه هاى نماز جمعه
سوال 1022 :
واجبات خطبه هاى نماز جمعه چيست؟
جواب :
بايد هر يک از دو خطبه مشتمل بر حمد الهى باشد، و نيز بنابر اظهر مشتمل بر صلوات بر پيامبر ـ صلّى اللّه عليه وآله وسلّم ـ و آل او ـ عليهم السّلام ـ باشد، و نيز بايد در مجموع دو خطبه، موعظه و قرائت قرآن کريم را ترک نکند، بلکه بنابر احتياط واجب هر يک از دو خطبه بايد مشتمل بر موعظه (پند و نصيحت) و قرائت قرآن باشد؛ بلکه احوط رعايت ترتيب مذکور و نيز قرائت سوره کامل در هر يک از دو خطبه است و نيز احوط، لزوم اشتمال خطبه دوم بر صلوات بر معصومين ـ عليهم السّلام ـ به نحو تفصيل است.
ايستاده خواندن خطبه هاى نماز جمعه
سوال 1023 :
آيا واجب است خطبه هاى نماز جمعه را ايستاده خواند؟
جواب :
واجب است خطيب در حال خواندن خطبه ايستاده باشد.
ترک نشستن رو به قبله در نماز جمعه
سوال 1024 :
آيا هنگام گوش دادن به خطبه هاى نماز جمعه، رو به قبله نشستن واجب است؟ و اگر رو به قبله نباشيم نمازمان باطل است؟ 0
جواب :
نشستن رو به قبله مستحب است و شرط صحّت نماز جمعه نيست و نماز را باطل نمى کند.
طهارت هنگام خطبه ها
سوال 1025 :
آيا واجب است هنگام گوش دادن به خطبه ها با وضو باشيم؟
جواب :
بهتر است خطيب و مأمومين در هنگام خطبه ها با طهارت باشند، اگرچه بنابر اظهر صحت خطبه ها، مشروط به طهارت (وضو، غسل و تيمم) نيست.
گوش دادن به خطبه ها
سوال 1026 :
آيا گوش دادن به خطبه هاى نماز جمعه واجب است؟ و در صورت عدم گوش دادن يا تأخير عمدى براى شرکت در خطبه ها، نماز جمعه دچار اشکال مى شود؟
جواب :
در صورتى که مأموم در شرايطى است که اگر خطبه ها را گوش بدهد مى شنود، واجب است گوش بدهد و نيز حرف زدنى که او را از اين گوش دادن واجب باز دارد، حرام است، اگرچه باعث بطلان خطبه و نماز جمعه نسبت به او نيست و احتياط مستحب آن است که اگر مأموم به خطبه ها نرسيده ولى يک رکعت از نماز جمعه را درک کرد، نماز جمعه او صحيح است.
ذکر گفتن و نماز خواندن هنگام خطبه ها
سوال 1027 :
آيا جايز است هنگام خطبه ها ذکر گفته شود و يا نماز مستحبى خوانده شود؟
جواب :
ذکرى که مانع از گوش دادنِ خطبه ها نباشد اشکال ندارد، و نماز خواندن هم وضعا به صحّت نماز جمعه صدمه نمى زند.
خواندن نماز هنگام خطبه ها
سوال 1028 :
آيا هنگام ايراد خطبه هاى نماز جمعه مى توان نماز ظهر و عصر را به صورت فرادا خواند؟
جواب :
مانعى ندارد.
کسى که به خطبه هاى نماز جمعه نرسيده
سوال 1029 :
کسى که به خطبه هاى نماز جمعه نرسيده، آيا نماز جمعه اش به جاى نماز ظهر حساب مى شود؟
جواب :
بله.
مقدار زمان طول کشيدن نماز جمعه و خطبه ها پس از ظهر شرعى
سوال 1030 :
1) مجموع نماز جمعه و خطبه ها تا چه مقدار پس از ظهر شرعى مى تواند طول بکشد؟
جواب :
مجموع نماز جمعه و خطبه ها، بايد خيلى پس از زوال و ظهر شرعى طول نکشد.
2) فردى که معتکف است، آيا مى تواند به نماز جمعه اى که بيش از اين زمان طول مى کشد برود؟
جواب :
شخص معتکف در نماز جمعه اى که بيش از اين مقدار طول بکشد، بنابر احتياط واجب، نمى تواند برود.
شروع خطبه قبل از اذان
سوال 1031 :
در شهرهايى که خطبه ها را قبل از اذان شروع مى کنند، و بعد از اذان واجبات خطبه ها را تکرار نمى کنند، مأمومين مى توانند بعد از خواندن نماز ظهر، نماز عصر را به نماز عصر امام جمعه اقتدا کنند؟
جواب :
در صورت ذکر شده، احتياط واجب اين است که اقتدا نکنند.
فرادا خواندن نماز جمعه
سوال 1032 :
آيا مى توان نماز جمعه را فرادا خواند؟
جواب :
واجب است نماز جمعه را به جماعت بخوانند، و نيز جماعت شرط صحّت آن است.
کم ترين تعداد شرکت کنندگان در نماز جمعه
سوال 1033 :
حداقل چند نفر بايد در نماز جمعه شرکت کنند، تا بتوان نماز جمعه خواند؟
جواب :
بايد جمعيت آن ها از پنج نفر مرد کمتر نباشد که يکى از آن ها خود امام مى باشد، بنابر اين غير از امام اگر چهار نفر مرد هم ـ که نماز جمعه براى آن ها وجوب تخييرى دارد (اگرچه وجوب تعيينى نداشته باشد) ـ براى نماز جمعه حاضر شوند، انعقاد آن جايز و مشروع مى شود. (مسأله ى 6 از نماز جمعه رساله.)
کيفيت نماز جمعه
سوال 1034 :
چگونه بايد نماز جمعه خوانده شود؟
جواب :
در نماز جمعه سوره معيّنى معتبر نيست، ولى مستحب است در رکعت اوّل پس از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره منافقون خوانده شود. و نيز مستحب است که حمد و سوره آن بلند خوانده شود و در نماز جمعه دو قنوت مستحب است: يکى در رکعت اوّل قبل از رکوع که پس از خواندن قنوت به رکوع مى رود، و ديگرى در رکعت دوم بعد از رکوع که پس از پايان قنوت به سجده مى رود.
استحباب گفتن اذان و اقامه نماز جمعه بعد از اذان
سوال 1035 :
اگر خطيب جمعه خطبه ها را قبل از زوال شروع کند و پس از زوال به پايان برد، آيا گفتن اذان و اقامه، پس از خطبه ها براى نماز جمعه استحباب دارد يا خير؟
جواب :
بله، استحباب دارد.
قرائت نماز جمعه
سوال 1036 :
قرائت نماز جمعه بايد آهسته باشد يا بلند؟
جواب :
مستحب است که حمد و سوره در نماز جمعه بلند خوانده شود.
قنوت نماز جمعه
سوال 1037 :
خواندن قنوت در نماز جمعه واجب است يا مستحب؟
جواب :
به تفصيلى که گذشت، دو قنوت در نماز جمعه مستحب است.
خواندن يک قنوت در نماز جمعه
سوال 1038 :
آيا مى شود فقط يک قنوت در نماز جمعه خواند؟
جواب :
بله، مى شود.
اشتباه مأموم
سوال 1039 :
اگر در نماز جمعه مأموم اشتباها در رکعت دوم، بعد از قنوت به رکوع رود، اما فورا برخيزد، آيا نمازش صحيح است يا خير؟
جواب :
اگر پس از رسيدن به حدّ رکوع يادش بيايد، بايد به سجده رود و نيز اگر در حال رسيدن به حدّ رکوع ملتفت شود و در آن حال هيچ مکث رکوعى نکند، به سجده مى رود و نمازش صحيح است؛ اما اگر شک کرد، نمازش باطل است.
شک در نماز جمعه
سوال 1040 :
آيا احکام شک در نماز جمعه، مثل احکام شک در ساير نمازها است؟
جواب :
بله.
نيّت فرادا بين نماز جمعه
سوال 1041 :
آيا مأموم در نماز جمعه مى تواند در بين نماز، نيّت فرادا کند؟
جواب :
اگر بين نماز جمعه نيّت فرادا کند و نمازش را تمام نمايد، نماز جمعه اش بنابر احتياط واجب صحيح نيست.
اقتدا در رکعت دوم نماز جمعه
سوال 1042 :
کسى که به رکعت دوم نماز جمعه مى رسد، آيا مى تواند به امام جمعه اقتدا کند؟
جواب :
اگرچه تنها به رکوع امام برسد، نماز جمعه او صحيح است و رکعت دوم را خودش فرادا مى خواند.
نماز جمعه و کفايت کردن از نماز ظهر
سوال 1043 :
آيا نماز جمعه کفايت از ظهر مى کند؟ اگر کفايت نمى کند، اقتدا به امام جمعه که نماز ظهر را احتياطا نخوانده چگونه است؟
جواب :
بله، کفايت از ظهر مى کند.
نيّت نماز ظهر بعد از نماز جمعه
سوال 1044 :
کسى که مى خواهد بعد از نماز جمعه، نماز ظهرش را هم بخواند، بايداستحباب کند يا احتياط؟
جواب :
نيّت احتياط مستحبى کند.
خواندن نماز ظهر به جماعت پس از نماز جمعه
سوال 1045 :
آيا امام و مأمومين مى توانند پس از نماز جمعه، نماز ظهر را به جماعت بخوانند؟
جواب :
بله، همه نيّت احتياطى کنند.
اقتداى نماز ظهر به نماز جمعه
سوال 1046 :
آيا مى توان نماز ظهر را به نماز جمعه اقتدا کرد؟
جواب :
مى تواند اقتدا کند، اگر نماز جمعه با تمام شرايطش و به طور صحيح برگزار شود، گرچه خلاف احتياط است، و بهتر است اين کار را انجام ندهند.
قضاى نماز جمعه
سوال 1047 :
آيا کسى که نماز جمعه را در وقتش نخوانده، مى تواند آن را قضا نمايد؟
جواب :
خير و بايد نماز ظهر را بخواند.
اقتدا به نماز عصر امام جمعه
سوال 1048 :
آيا بعد از نماز جمعه مى توان به نماز عصر امام جمعه اقتدا کرد؟
جواب :
بله، مى توان.
اقامه ى نماز جماعت هم زمان با نماز جمعه
سوال 1049 :
آيا وقتى که نماز جمعه برپا است مى تواند در مساجد ديگر نماز جماعت را اقامه کند؟
جواب :
بله، مانعى ندارد و هنگام آن، وقت فضيلت است.
بلند خواندن قرائت نماز ظهر جمعه
سوال 1050 :
آيا قرائت نماز ظهر جمعه براى کسى که نماز جمعه نخوانده است، بايد بلند باشد يا آهسته؟
جواب :
مستحب است بلند بخواند.
نماز جمعه براى مسافر
سوال 1051 :
آيا کسى که مسافر است مى تواند در نماز جمعه شرکت کند؟
جواب :
بله، مى تواند.
شرکت زنان در نماز جمعه
سوال 1052 :
آيا زنان مى توانند در نماز جمعه شرکت نمايند؟
جواب :
مى توانند، ولى بهتر است در خانه شان نماز ظهر بخوانند.
رفتن زن به نماز جمعه بدون اجازه ى شوهر
سوال 1053 :
آيا زن مى تواند بدون اجازه ى شوهرش در نماز جمعه شرکت کند؟
جواب :
خير، نمى تواند.