افرادى که پرداخت فطريه آنان واجب است
مقصود از غنى بودن که شرط وجوب زکات فطره است
سوال 1865 :
مقصود از غنى بودن ـ که شرط وجوب زکات فطره است ـ چيست؟
جواب :
منظور کسى است که خرج سال خود و خانواده اش را دارد؛ و کسى که فعلاً خرج سال را ندارد ولى به تدريج به دست مى آورد و مصرف مى کند، اگر غير از آن چه خرج مى کند، با قرض کردن و مانند آن بتواند زکات فطره را بدهد، به طورى که نظم امور او به هم نخورد و موجب خرج و اجحاف نباشد، بنابر احتياط واجب بايد زکات فطره را بدهد.
کسى که بعد از اذان مغرب شب عيد فطر توانگر مى شود
سوال 1866 :
کسى غروب شب عيد فطر توانايى تهيه ى نان خانواده را نداشت؛ ولى پس از اذان مغرب مالى به او رسيد که توانگر شد، آيا زکات فطره بر عهده او مى باشد يا خير؟
جواب :
خير، بر عهده ى او نمى باشد، لکن مستحبّ است، (مسأله ى 1569 رساله).
زکات فطره شخص بى هوش
سوال 1867 :
اگر شخصى هنگام غروب شب عيد فطر بى هوش شود، آيا زکات فطره از او ساقط است؟
جواب :
بله، ساقط است، (مسأله ى 1567 رساله).
کسى که فقط شب عيد فطر ميهمان بوده
سوال 1868 :
آيا کسى که فقط شب عيد فطر ميهمان بوده، نان خور ميزبان محسوب مى شود و فطره اش بر ميزبان واجب است؟
جواب :
اگر پيش از برآمدن هلال ماه شوال ميهمان شده است، فطره اش بر ميزبان واجب است، به شرط آن که براى خوردن غذا به منزل او آمده باشد، هر چند بعدا مانعى پيش آيد که نتواند غذا صرف کند.
سوال 1869 :
اگر ميزبان زکات فطريه ى ميهمان را بر عهده ى خودش بداند و ميهمان طبق نظر مرجع تقليدش، خود را موظّف به پرداخت فطريه بداند، تکليف چيست؟
جواب :
يکى با اذن ديگرى بپردازد.
فطريّه ى بچّه در شکم مادر
سوال 1870 :
آيا پرداخت زکات فطريه بچّه اى که در شکم مادر است، واجب است يا نه؟
جواب :
بچّه در شکم، فطريّه ندارد.
فطريّه ى بچّه هاى شرکت کننده در فاتحه
سوال 1871 :
شخصى شب عيد فطر مجلس فاتحه داشته است. بيست نفر از روستاييان را به مجلس دعوت مى کند، ولى بيست بچّه ى کوچک هم بدون رضايت و دعوتِ او قبل از غروب يا پس از غروب کنار سفره مى نشينند. فطره آن ها به عهده چه کسى است؟
جواب :
احتياطا بر همين دعوت کننده است، نسبت به آن ها که قبل از هلال شوّال آمده اند.
فطريه ى رزمندگان و سربازان
سوال 1872 :
زکات فطره رزمندگان اسلام و سربازان نظام جمهورى اسلامى که مخارج آن ها را دولت يا مردم مى دهند، در ماه مبارک رمضان به عهده چه کسى است؟
جواب :
اگر نان خور کسى به حساب نيايند و ماهيانه از دولت حقوق مى گيرند، ظاهرا به عهده ى خودشان است و اگر نان خور کسى ديگر هستند و مخارج آن ها را کس ديگر ـ مانند ديگر ـ مى پردازد، زکات فطره بر عهده ى آن کس ـ پدر ـ مى باشد.
فطريه دانشجوى مستقر در خوابگاه
سوال 1873 :
فطريه دانشجويى که در خوابگاه دانشگاه به سر مى برد و از غذاى دانشگاه استفاده مى کند، بر عهده چه کسى است؟
جواب :
اگر نان خور دانشگاه محسوب نمى شوند، بر عهده ى خود آن هاست يا معيلشان، اگر دارند.
فطره ى زندانيان
سوال 1874 :
کسانى که در شب عيد فطر زندانى باشند، چه کسى بايد فطريه آن ها را بدهد؟
جواب :
اگر فقير نباشد و نان خور ديگرى هم نباشد بايد خودش فطريه اش را کنار بگذارد.
ميهمانى که قبل از اذان خارج شود و بعد از اذان بازگردد
سوال 1875 :
روز آخر ماه مبارک رمضان با اطّلاع قبلى ده نفر ميهمان به منزل ما آمدند و موقع نهار در منزل ما بودند و نزديک غروب آفتاب از منزل خارج شدند و بعد از اذان دوباره برگشتند. آيا فطريه ى آن ها به عهده ى اينجانب مى باشد يا خودشان؟
جواب :
ميزان صدق ميهمان در وقت مخصوص است.(مسأله 1566 رساله)
افطار ميهمان از نان خودش
سوال 1876 :
اگر پيش از غروب شب عيد فطر ميهمان وارد خانه شود، ولى از نان خودش افطار کند، آيا فطره او بر عهده ى صاحب خانه است؟
جواب :
تحقّق افطار نزد ميزبان نه شرط است و نه موضوعيّت دارد؛ بلکه ملاک صدق ميهمان در وقت مخصوص است. پس اگر قبل از هلال شوّال با ورود بر او به قصد تناول غذا و نحو آن صدق ضيافت او نموده باشد، فطريه بر صاحب خانه است؛ اگرچه به عذرى تناول نکند.(مسأله 1566 رساله).
فرستادن غذا به منازل در شب عيد
سوال 1877 :
در شهرستانى رسم است شب عيد فطر پيش از غروب براى خانواده هاى فقير به تعداد نفرات غذا مى فرستند. آيا زکات فطره بر فرستنده غذا واجب است؟ اگر پس از غروب غذا بفرستند چه طور؟ اگر افرادى که غذا مى گيرند فقير نباشند، چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر چنين برنامه اى مستمر نبوده و نان خور يا ميهمان بر آن افراد صدق نکند، فطره آن ها بر هديه دهنده واجب نيست؛ هر چند با طعام او افطار کرده باشند.
وجوب فطره ى پسر بر پدر يا ميزبانش
سوال 1878 :
فرزند واجب النّفقه انسان، در شب عيد فطر ميهمان کسى ديگر مى شود. آيا فطره ى او بر گردن پدر است يا بر عهده ى ميزبان؟
جواب :
بر عهده ى ميزبان است.
کسب اجازه ى ميهمان از ميزبان جهت پرداخت فطريه ى خودش
سوال 1879 :
اگر کسى شب عيد فطر ميهمان باشد و فطره ى خود را با اجازه و صلاحديد صاحب خانه بدهد؛ آيا از گردن ميزبان ساقط مى شود؟
جواب :
اگر به نيابت از طرف ميزبان دهد، از گردن او ساقط مى شود، (مسأله ى 1575 رساله).
اطعام در غير منزل در شب عيد فطر
سوال 1880 :
اگر شخصى در شب عيد فطر به اشخاصى در مسجد يا سالن پذيرايى، طعام دهد، بايد زکات فطره ى آن ها را نيز بدهد؟
جواب :
خير، اگر صدق عيال يا ميهمانان نمى کند.
ميهمانى دادن به طور مشترک در شب عيد فطر
سوال 1881 :
دو برادر تصميم مى گيرند شب عيد فطر چند نفر را به ميهمانى دعوت کنند و خرج ميهمانى را هر کدام مساوى بر عهده مى گيرند. آيا زکات فطره ميهمان نان به طور مساوى بين آن دو تقسيم مى شود يا خير؟ اگر 43 و 41 تقسيم کرده باشند چه طور؟
جواب :
بلى در صورت وجوب، هر کدام سهم خود را مى دهد.
تکليف فطريه ى دو خانواده اى که از غذاى همديگر تناول کرده اند
سوال 1882 :
دو خانواده شب عيد فطر قرار مى گذارند که براى افطار و شام به پارک بروند و دور هم باشند. هر کدام غذاى خود را جداگانه تهيه کرده است و لکن موقع غذا خوردن، از غذاى همديگر تناول مى کنند. آيا فطريه ى آن ها به گردن ديگرى مى افتد يا خير؟
جواب :
ظاهرا خير.
زکات فطره ى عيال ميهمان
سوال 1883 :
اگر زکات فطره ى ميهمان بر صاحب خانه باشد و خودش تنهايى به ميهمانى آمده باشد، آيا زکات فطره ى عيالش باز بر عهده ى خودش است يا خير؟
جواب :
زکات فطره ى عيالش بر عهده ى خودش است.
زکات فطره ى سيد ميهمان
سوال 1884 :
اگر سيدى شب عيد فطر نان خور ميزبان غير سيد محسوب شود، آيا فطره ى آن سيد را بايد به سيد داد يا به غير سيد؟
جواب :
بايد به غير سيّد داد.
نان خور غير سيد براى سيد
سوال 1885 :
اگر غير سيدى شب عيد فطر نان خور ميزبان محسوب شود، ميزبان سيد مى تواند فطره ى او را به سيد بدهد يا خير؟
جواب :
مى تواند به سيّد هم بدهد.
زکات فطره ى فقيرى که غذا طلب مى کند
سوال 1886 :
شب عيد فطر، فقيرى درب خانه اى را مى زند و صاحب خانه نيز مقدارى نان و خرما به او مى دهد. ليکن فقير وارد خانه نمى شود و بعد از تشکر از صاحب خانه آن جا را ترک مى کند. آيا فطريه ى او بر عهده ى صاحب خانه است يا خير؟
جواب :
خير.
دادن زکات فطره از طرف حضرت حجت ـ عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف ـ
سوال 1887 :
آيا پرداختن زکات فطره از طرف حضرت ولى عصر ـ عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف ـ مشروع است؟
جواب :
خير، مشروع نيست.
فطريه فرزند بسترى در بيمارستان
سوال 1888 :
اگر شب عيد فطر فرزند انسان در بيمارستان بسترى باشد، به نحوى که از غذاى بيمارستان استفاده مى کند و پدر خرج بيمارستان او را مى دهد، آيا باز هم فطريه بر عهده پدر مى باشد يا خير؟
جواب :
بله، بر عهده ى پدر است.
فطريه ى خانواده ى شخص زندانى که پدرش خرج آن ها را مى دهد
سوال 1889 :
شخصى زندانى است و پدرش خرج و مخارج زن و فرزندانش را مى دهد. زکات فطره ى زن و فرزندان بر عهده ى چه کسى مى باشد؟
جواب :
بر عهده ى پدر فرد زندانى است.
دريافت فطريه توسط طلاّب
سوال 1890 :
آيا امروز طلاب را ـ با وضعيت شهريه کنونى ـ مستحق دريافت زکات فطره مى دانيد؟
جواب :
اگر فقير شرعى باشند، بله استحقاق دارند.
فطريه ى فرزند طلبه اى که شهريه مى گيرد
سوال 1891 :
طلبه اى که علاوه بر شهريه، مبالغى را پدر به او کمک مى کند. آيا فطريه اين فرزند، بر پدر واجب است يا خير؟
جواب :
اگر صدق نان خور پدر بکند، فطريه اش بر پدر است و در غير اين صورت بر عهده ى او نيست.
زکات فطره فردى که شغلش از راه حرام است
سوال 1892 :
کسى که حساب سال دارد ولى شغل او از راه حرام است، ـ مانند کسى که آرايشگرى دارد و ريش افراد را مى تراشد ـ آيا بايد اوّل خمس پولى که براى زکات فطره مى دهد را بپردازد؟
جواب :
اگر حلال و حرام هر دو را دارد، به نيّت حلال، زکات فطره را بدهد و غير حلال را خودش به هر جور ممکن است تصفيه و تحليل کند، مثلاً اگر مورد تخميس است به جهت اختلاط با حرام، زکات فطره را هم جزو مجموع به حساب آورد.