ارث و اموال ميّت
نحوه محاسبه خمس عينى که به ارث رسيده و متعلق خمس است
سوال 246 :
عينى که متعلّق خمس است و به ارث رسيده، آيا براى پرداخت خمس بايد قيمت فعلى آن حساب شود يا وقت اشتغال ذمّه ميّت را بايد ملاک قرار داد؟
جواب :
بايد قيمت فعلى حساب شود.
خمس زمين موروثى که قبل از پرداخت خمس تقسيم شده است
سوال 247 :
زمينى است موروثى که به آن خمس تعلق گرفته و قبل از پرداخت خمس تقسيم شده است، الآن وظيفه چيست؟
جواب :
بايد هر کسى خمس سهم الارث خود را بدهد.
خمس ارث
سوال 248 :
پدرم سال خمسى نداشته است، آيا ما بايد قبل از تقسيم ارث خمس بدهيم يا بعد از تقسيم، هر کس هر طور خواست عمل نمايد؟
جواب :
اگر تعلق خمس به آن مال معلوم باشد، بايد خمس آن را قبل از تقسيم بدهيد.
خمس ارث تقسيم نشده بين وراث و سود حاصل از آن
سوال 249 :
ارث باقى مانده از پدرم تعدادى موتور لنج است که هنوز تقسيم نشده است و فعلاً با آن ها کار مى کنند و از درآمد آن ها سهم اينجانب را که درس مى خوانم مى فرستند، آيا اصل ارث و سود حاصل از آن خمس دارد؟
جواب :
ارث خمس ندارد ولى سود آن اگر زايد بر مؤونه باشد خمس دارد.
خمس خانه اى که از فروش زمين ارثى ساخته شده است
سوال 250 :
به خانه اى که از فروش ارث ساخته شده، در صورت اضافه قيمت، آيا به آن خمس تعلق مى گيرد؟
جواب :
اگر زايد بر مؤونه باشد به اضافه ى قيمت آن خمس تعلق مى گيرد.
خمس زمين موروثى که به باغ تبديل شده
سوال 251 :
شخصى که حساب سال نداشته است، زمين موروثى خود را به صورت باغ در آورده تا از ميوه ى آن استفاده کند. پس از چند سال مقدارى محصول باغ اضافه بر احتياج او شده است اکنون مى خواهد حساب سال قرار دهد، خمس اين باغ چگونه است؟
جواب :
همان خمس مازاد بر نياز واجب است.
زمان تعلّق خمس به ترقّى قيمت ارث
سوال 252 :
مالى که به ارث رسيده و خمس ندارد اگر ترقّى قيمت کند، چه موقع پرداخت خمس آن ترقّى واجب است؟
جواب :
در وقت رسيدن سال خمسى اگر مى تواند به آن دست پيدا کند واجب است وگرنه هر وقت فروخت، جزو درآمد همان سال است.
خمس مال ميّت
سوال 253 :
اگر شخصى که از دنيا رفته خمس بدهکار باشد، آيا خمس از اصل مال خارج مى شود يا از ثلث مال؟
جواب :
اگر وصيت به اخراج از ثلث نکرده از اصل مال خارج مى شود.
تجهيز و تکفين و ساير مخارج ميّت قبل از پرداخت خمس
سوال 254 :
شخصى داراى سال خمسى است، اگر در اثناى سال فوت کند، آيا ورثه او مى توانند قبل از پرداخت خمس او، از ترکه او در تجهيز و تکفين و ساير مخارج ميّت مصرف کنند؟
جواب :
با قصد پرداخت آن و يا باقى ماندن مقدار خمس در اموال ميّت، مى توانند قبل از پرداخت خمس، از مال ميّت براى واجبات تجهيز و حتّى غير آن بردارند.
خمس مال ميتى که وارث صغير دارد
سوال 255 :
ميتى خمس بدهکار است و داراى وارث صغير مى باشد، آيا بايد خمس او پرداخت شود يا بايد صبر کرد تا وارث او کبير شود؟
جواب :
بايد خمس او پرداخته شود و دين بر وصيّت و ارث مقدّم است.
برى ءالذمّه شدن ميّت بدهکار خمس با دستگردان
سوال 256 :
کسى از دنيا رفته است و خمس بدهکار است، ورثه ى او فعلاً قدرت مالى ندارند که کلّ خمس را بپردازند، به همين جهت ناچارند دستگردان کنند، تا پس از تمکّن پرداخت کنند. آيا بعد از دستگردان ميّت برى ءالذمه مى شود و از عذاب الهى خلاص خواهد شد؟
جواب :
ان شاءاللّه برى ء الذّمه مى شود.
خمس ترکه ميتى که خمس و زکات بدهکار است
سوال 257 :
شخصى از دنيا رفته و مقدارى خمس و زکات بدهکار است و ترکه ى او براى اداى هر دو کافى نيست، وظيفه چيست؟
جواب :
اگر عين مال متعلق زکات يا خمس باقى است، بايد همان زکات يا خمس را بدهد و اگر عين آن مال از بين رفته ترکه ى او بر آن زکات و خمس بالنّسبه توزيع مى شود.
خمس ترکه ميتى که خمس و دين بدهکار است
سوال 258 :
شخصى فوت کرده و مقدارى دين (بدهى) و مقدارى خمس بدهکار است و ترکه ى او براى اداى هر دو کافى نيست، وظيفه چيست؟
جواب :
اگر عين متعلّق خمس موجود است مقدار خمس کم نمى شود و اگر به ذمه ى اوست توزيع مى شود.
ميّتى که عمدا خمس نمى داده
سوال 259 :
کسى که فوت کرده و عمدا خمس نمى داده است. آيا ورثه نسبت به پرداخت خمس اموال وى وظيفه دارند؟
جواب :
بايد ورثه، خمس اموال او را بدهند، چه عين مال موجود باشد يا خمس به ذمّه اش آمده باشد. اگرچه در معاملات خود او در زمان حيات، حتى هبه اش بعيد نيست که خمس بر طرف معامله اش واجب نباشد، مانند معاملات با مستحلّ خمس.
خمس ديه
سوال 260 :
آيا خمس به ديه اى که به ولىّ يا شخص داده مى شود تعلّق مى گيرد؟
جواب :
ديه اى که به وارث داده مى شود حکم ارث را دارد که خمس ندارد و ديه ى اطراف که به شخص داده مى شود، بنابر احتياط واجب زايد بر مؤونه خمس دارد.