احکام زکات

احکام زکات

زکات دهندگان

وجوب زکات بر فقير و بدهکار

سوال 1718 :

اگر شخصى خرج سالش را نتواند فراهم نمايد و به سختى زندگى را بگذارند، يا قرض دارد و نتواند قرضش را ادا کند و مقدارى زکات هم بر او واجب شده باشد، بايد زکات بدهد؟

جواب :

چون غنى بودن شرط زکات مال نيست، پس على الظاهر زکات بر چنين شخصى واجب است و زکات ديگران به او مى رسد.

زکات ملکى که اجاره داده شده

سوال 1719 :

در مورد ملکى که به رعيّت اجاره داده مى شود، زکات زراعت آن به عهده ى مالک است يا رعيّت؟ آيا رضايت زارع و عدم رضايت او موجب تفاوت در حکم مى شود؟

جواب :

در اجاره ى زمين، مالک زرع، زارع است نه مالک زمين، به خلاف مزارعه که شريک هستند.

کشت زمين برادر بدون اجازه ى او

سوال 1720 :

کسى مقدارى زمين زراعى را بدون اجاره يا مزارعه، رها کرده و به جاى ديگر مى رود. برادر مالک، آن زمين را با زمين خودش کشت مى کند. اگر مجموع محصول اين دو زمين به حدّ نصاب برسد، بر برادر زکات واجب است يا خير؟

جواب :

زکات بر آن برادرى است که کِشت و کار کرده است.

زکات زراعت در زمين غصبى

سوال 1721 :

اگر در زمين غصبى زراعتى صورت بگيرد، زکات آن بر عهده ى کيست؟

جواب :

چون زرع و حاصل براى زارع است، زکات هم بر عهده ى او است.

زکات زمين هاى اختلافى بين ارباب و زارع

سوال 1722 :

زمين هايى است که بين زارع و ارباب مورد مشاجره است. دادگاه به نفع ارباب حکم داده است، ولى زارع آن را قبول نمى کند و مدت 6 سال است بدون اين که اجاره اى پرداخت کند، مشغول کشاورزى است. آيا به اين زمين ها زکات تعلق مى گيرد؟ در صورت تعلق زکات، پرداخت آن بر عهده چه کسى است؟

جواب :

زمين که زکات ندارد و زکات زرع هم بر زارع است.

عامل فروش يا حامل گندمى که زکاتش پرداخت نشده

سوال 1723 :

شخصى به عنوان عامل فروش گندم و يا عامل حمل با کاميون، از صاحب گندم اجرت فروش يا کرايه ى حمل مى گيرد. اگر او بداند که زکات اين گندم پرداخت نشده، آيا زکات آن ها بر ذمّه اش است که بپردازد يا نه؟ اجرتى که در مقابل کارش مى گيرد چگونه است؟

جواب :

چون در زکات جايز است قيمت آن را از مال ديگرش بدهد، پس اگر احتمال دهد که کسى که به مال او زکات تعلّق گرفته از مال ديگرش مى دهد، اشکال ندارد و در پولى که از او گرفته تفحّص هم لازم نيست؛ و در غير اين صورت ـ در حکم ـ به منزله ى تصرّف در مال غير است.

پرداخت زکات در شرکت سهامى دامدارى

سوال 1724 :

در يک شرکت سهامى دامدارى، اگر اعضاى هيأت مديره، اقدام به پرداخت زکات نکنند، آيا سهام دار خود موظف به پرداخت زکات است؟ اگر سهام دار، سود خود را به صورت پول نقد دريافت کند، چه طور؟

جواب :

هر سهامدارى که مالک مالِ مورد تعلق زکات است، اگر سهم او به حدّ نصاب برسد، بايد زکات خودش را بدهد.

نحوه ى پرداخت زکات در شرکت تعاونى

سوال 1725 :

در يک شرکت تعاونى کشاورزى که از سرمايه هاى اعضاى خود، اقدام به توليد گندم کرده است، آيا پرداخت زکات بايد يک جا و توسط شرکت صورت بگيرد يا اين که بر عهده هر کدام از اعضا است که نسبت به سهم خود، اقدام به پرداخت زکات نمايند؟

جواب :

اگر اعضا به شرکت اجازه دهند، توسط شرکت هم مى توان زکات آن را پرداخت؛ ولى در رسيدن به حدّ نصاب، سهم هر يک جداگانه ملاحظه مى شود نه مجموع.

هديه کردن يا فروختن گندم و خرما قبل از دانه بستن

سوال 1726 :

اگر قبل از اين که گندم يا خرما دانه ببندد، آن را هديه کنند يا بفروشند، زکات بر مالک اوّل واجب است يا خير؟

جواب :

بر مالک اوّل واجب نيست.

زکات فرد مقروض

سوال 1727 :

شخصى زکات گندم بدهکار است و از طرفى مقروض مى باشد و قدرت پرداخت بدهى را ندارد. او يک دستگاه تراکتورى دارد که اگر براى پرداخت بدهى هايش آن را بفروشد، وام او که تقريبا مساوى با قيمت تراکتور است، پرداخت مى شود. ولى پس از فروش تراکتور، خانواده اش در مضيقه زندگى قرار مى گيرند. آيا بايد زکات بدهد؟

جواب :

ظاهرا بايد زکات بدهد و مى تواند زکات را از ديگران هم قبول کند.

زکات سنّىِ شيعه شده

سوال 1728 :

جوان سنّى، به اعتقادات حقّه شيعه گرويده است. آيا اعمال وى قضا دارد؟

جواب :

اعمالى را که طبق مذهب خودش يا طبق مذهب شيعه با قصد قربت به جا آورده قضا ندارد، فقط زکات را اگر بر وجه قربى به مؤمنين داده نشده بوده، دوباره بايد به اهل ايمان بدهد.

پرداخت زکات پدر بدون اذن

سوال 1729 :

شخصى زکات نمى دهد. آيا پسرش مى تواند بدون اين که پدر متوجّه شود مقدار زکات را جدا کند و به مستحقّين برساند؟

جواب :

نمى تواند.

تصرّف ورثه در اموال ميّت که زکات آن داده نشده است

سوال 1730 :

فردى که در اموالش زکات واجب شده است، وفات مى کند. ورثه اش بدون خارج کردن زکات، در اموالش تصرّف مى کنند و در آن ها معامله هايى انجام مى دهند. آيا اين کار جايز است؟ آيا ذمّه آن ها به زکات مشغول است؟

جواب :

آن چه را که به ذمّه، خريد و فروش کرده اند و از آن اموال ادا کرده اند، ملکيّت و تصرّف در آن ها مانعى نيست و اگر زکات بر ذمه ميّت بوده و عين زکوى موجود نيست، مقدار زکات دين است که از اصل مال و جميع ترکه اخراج مى شود و تصرف در تمام حرام است و موجب ضمان و اگر متعلق زکات موجود است، مثل ساير موارد تعلق زکات بايد عمل شود.