احکام تعليم و تعلّم
يادگيرى احکام شغلى
سوال 722 :
آيا واجب است صاحبان مشاغل، احکام مربوط به شغل خود را ياد بگيرند؟ در صورت کوتاهى، آيا اشتغال آنان حرام است؟ و در اين صورت، آيا درآمد آنان مشروع مى باشد؟
جواب :
تکليفا يادگيرى مسايل مورد ابتلاى در هر امرى واجب است، هر چند وضعا تا حرامى انجام نداده، درآمد آن حلال است.
يادگيرى مسايل دينى
سوال 723 :
يادگيرى اعتقادات و احکام، در چه محدوده اى بر مکلف واجب است؟
جواب :
در اعتقادات حقّه، آن چه اعتقاد به آن ها لازم است، و در احکام هم هر چه معرضيت براى ابتلاى دارد.
يقين در اصول دين
سوال 724 :
راه هاى يقين به اصول دين کدام است؟
جواب :
نسبت به موارد و افراد متفاوت است.
ترک يادگيرى مسايل دينى
سوال 725 :
آيا انسان با ترک فراگيرى مسايل مورد ابتلاى خود گناهکار محسوب مى شود؟
جواب :
بله.
نهى پدر و مادر در تحصيل علم
سوال 726 :
اگر پدر و مادر فرزند خود را از تحصيل در رشته يا علم خاصى منع کرده و يا به تحصيل در رشته يا علمى امر نمايند، آيا اطاعت از آنان واجب است؟
جواب :
آن چه حرام است ايذاء و ناراحت کردن آن ها است که مى توان با توجيه آن ها، آن را برطرف کرد.
سوال 727 :
اگر پدر و مادرى يا فقط پدر مخالف با تحصيل علوم دينى فرزند باشند و فرزند هم استعداد و علاقه داشته باشد، وظيفه چيست؟
جواب :
اگر نتوانست آنان را راضى نمايد روزى يک ساعت را درست و اساسى صرف تحصيل علوم دينى نمايد و به هر کار يا تحصيل مشروع ديگرى بپردازد کافى است و آنان حق مخالفت از واجب را ندازند.
تحصيل در حوزه يا دانشگاه
سوال 728 :
جوانى هستم که مايلم در راه وظيفه و خدمت به مسلمين مشغول شوم و اکنون بين تحصيل در حوزه يا دانشگاه مردد مى باشم، لطفا با توجه به نيازهاى کنونى کشور بفرماييد، کدام مسير را انتخاب نمايم که رضايت امام زمان ـ عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف ـ را جلب کرده باشم؟
جواب :
تحصيل در حوزه به رضايت آن حضرت ـ عجّل اللّه تعالى فرجه الشّريف ـ نزديک تر است، ان شاءاللّه .
علوم دينى
سوال 729 :
آيا فراگيرى و تحصيل علوم دينى در شرايط کنونى جامعه، واجب کفايى است يا واجب عينى؟
جواب :
به مقدار مورد مبتلاى هر فردى در احکام شرعيه و اعتقادات، واجب عينى است و اضافه بر آن کفايى است، که نسبت به افراد مستعدّ، با نبودن مجتهدين مورد نياز و کافى در جامعه، واجب عينى مى باشد.
ملاک در انتخاب رشته تحصيلى
سوال 730 :
ملاک و معيار شرعى در انتخاب و گزينش رشته تحصيلى، علاوه بر وجوب کفايى برخى علوم، چيست؟
جواب :
ملاک، شرعيّت آن رشته و شرعيّت مقدمات آن است.
تغيير رشته تحصيلى
سوال 731 :
اگر کسى به علوم دينى علاقه زيادى داشته باشد ولى به دلايلى در دانشگاه به تحصيل مشغول شده است، آيا ادامه تحصيل او در دانشگاه واجب است يا مى تواند با انصراف از دانشگاه، علوم دينى را تحصيل نمايد؟
جواب :
بله، مى تواند انصراف دهد و به تحصيل علوم دينى بپردازد.
فلسفه و عرفان
سوال 732 :
آيا يادگيرى و آموزش فلسفه و عرفان در حوزه هاى علميه جايز است؟ در صورت تمحض افراد در چنين علومى استفاده آنان از شهريه چه حکمى دارد؟
جواب :
ميزان، استقلال در نظر و تمکّن تامّ در تشخيص حق از باطل است، پس بعد از محکم کردن مبانى اعتقادى ـ که قابل شبهه و خدشه نباشد ـ ، تحصيل آن علوم جايز، بلکه نافع است و اگر تمحض در آن براى دفع شبهات اجانب و حفظ اعتقادات حقه باشد، گرفتن شهريه هم جايز است.
علم فقه براى طلاب
سوال 733 :
آيا فراگيرى علم فقه و مبادى آن تا درجه اجتهاد براى طلاب علوم دينى واجب عينى است؟ در صورت ترک آن و اشتغال در علوم حوزوى ديگر و يا اشتغال به تبليغ و يا تأليف، آيا گرفتن شهريه براى آنان جايز است؟
جواب :
فراگيرى علم فقه و مبادى آن تا درجه اجتهاد واجب کفايى است و گرفتن شهريه با اشتغالات ذکر شده، جايز است.
شهريّه طلاّب
سوال 734 :
برخى از طلاّب در رشته تخصّصى کلام حوزه علميّه مشغول تحصيل هستند، آن ها درس فقه و اصول نمى خوانند، آيا مجاز به دريافت شهريه مى باشند؟
جواب :
اگر تحصيل آن ها در جهت تکفّل بخشى از نيازهاى حوزه علميّه و اهل ايمان است، مانعى ندارد با فرض اين که فقط تخصص در فقه و اصول را ترک نموده اند.
علومى که همه بايد ياد گيرند
سوال 735 :
منظور از علمى که کسب آن بر همه واجب شده است، چيست؟
جواب :
علم به مسايل شرعيه ى مورد ابتلا و علم اعتقادات لازم است، که همان علم تقوا و يقين است.
رابطه نهى ازمنکر با احترام مقام استاد
سوال 736 :
اگر استادى در کلاس منکرى را انجام داد و شرايط نهى ازمنکر فراهم بود، آيا حفظ حرمت و مقام استاد مقدم است يا بايد او را نهى ازمنکر کرد، هر چند مستلزم حرمتى به او باشد؟
جواب :
تاجايى که ممکن است، به گونه اى نهى ازمنکر کند که مستلزم بى حرمتى به او نشود.
پرداخت کمک هزينه تحصيلى دانشگاه
سوال 737 :
در طول تحصيل مبلغى به عنوان کمک هزينه از دانشگاه دريافت نموده ام، اکنون دانشگاه آن مبلغ را مطالبه نموده است آيا بايد بپردازم؟ اگر به مستحق بدهم کفايت مى کند؟
جواب :
اگر به عنوان قرض يا با شروط خاصّى داده بوده، بايد به همان دانشگاه بازگردانده شود.
استفاده از خوابگاه بر خلاف مقررات
سوال 738 :
استفاده از خوابگاه دانشجويان به صورت ميهمان، اگر بر خلاف مقررات باشد، چگونه است، و حکم نماز و غسل هايى که انجام داده چيست؟
جواب :
استفاده از خوابگاه دانشجويان جايز نيست و اگر ذمه ى او به مالى مشغول شده باشد، بايد ادا کند؛ و نماز و غسل او در صورت جهل به حکم و يا فراموشى آن، صحيح است.
استفاده از رايانه يک دانشکده براى ديگران
سوال 739 :
استفاده از کامپيوتر دانشکده مهندسى براى ساير رشته ها، اشکال دارد؟
جواب :
تابع مقررات آن دانشکده است.
علوم غريبه، جفر، نجوم، رمل و...
سوال 740 :
آيا تعليم و تعلم علوم غريبه هم چون جفر، نجوم و رمل، جايز است؟
جواب :
اشکالى ندارد.
حق الزحمه دانشجويان و کم کارى در آن
سوال 741 :
دانشجويان حق الزحمه اى را در قبال کار دانشجويى مى گيرند، چنان چه کمتر از ساعات مقرر کار کنند، چه حکمى دارد؟
جواب :
حرام و ضمان آور است.
قبولى در دانشگاه از راه تقلب
سوال 742 :
من در امتحان ورودى دانشگاه با تقلب قبول شدم، آيا حقوقى که در آينده دريافت مى کنم اشکال خواهد داشت؟
جواب :
حرمت تقلب در امتحان، با حکم حقوق دريافتى در آينده رابطه اى ندارد.
استفاده از بيت المال براى کسب علم
سوال 743 :
آيا از اموال بيت المال مى توان در جهت کسب علم استفاده کرد؟
جواب :
با اجازه ى حاکم شرع جايز است.
تحصيل زن در رشته پرستارى
سوال 744 :
آيا با وجود پرستار مرد و ملازم بودن پرستارى به لمس نامحرم، تحصيل زن در اين رشته جايز است؟
جواب :
اگر نتواند پرستار اختصاصى زنان باشد، جايز نيست.
تنبيه دانش آموزان
سوال 745 :
لطفا بفرماييد تنبيه بدنى دانش آموزان، بعد از نصيحت کردن وحرف زدن براى ننوشتن تمرين يا درس نخواندن يا ادب وغيره، صحيح است؟
جواب :
با پرهيز از تنبيه ى که موجب ديه است، احتياط در اجازه گرفتن از ولىّ است.
خريدارى وسايل از پول دريافتى براى تحصيل
سوال 746 :
آيا با پولى که پدر و مادرم بابت مخارج تحصيلى به من مى پردازند، مى توانم وسايل زندگى براى آينده ام خريدارى نمايم؟
جواب :
اگر فقط به شرط و عنوان تحصيل داده اند، جايز نيست.
وجوب تحصيل علوم اسلامى و اجتهاد براى زنان
سوال 747 :
آيا زن مى تواند علوم اسلامى را تحصيل نمايد و به مقام اجتهاد برسد؟
جواب :
اجتهاد بر هر متمکّن واجب کفايى است، مرد باشد يا زن و گاهى عينى هم مى شود.
سوال 748 :
شرکت يک خانم مسلمان متديّن در مراکز آموزشى و دانشکده ها جهت تعليم و تعلّم، در صورتى که اکثر اساتيد مرد هستند و در کلاس ها اغلب خانم ها حجاب ندارند، چه صورت دارد؟
جواب :
اختلاط مرد و زن جايز نيست.
تدريس مرد در دبيرستان دخترانه
سوال 749 :
تدريس اساتيد مرد در مدارس راهنمايى يا دبيرستان دخترانه چه حکمى دارد؟
جواب :
اشکال دارد.
تدريس مرد براى زنان
سوال 750 :
عدّه اى بر اين باورند که اساتيد مرد به جهت حفظ مسايل شرعى و دورى از تهمت، نبايستى در کلاس خانم ها شرکت نمايند. تدريس آقايان براى خانم ها شرعا چه حکمى دارد؟ آيا خانم ها مى توانند از دروس خصوصى آقايان استفاده نمايند؟
جواب :
اگر جهات شرعيّه را مراعات نمايند و در معرض فتنه و فساد نباشند، مانعى ندارد.
تحصيل در کنار جنس مخالف
سوال 751 :
قد يوضع الطالب فى مجموعة کلها من النساء او العکس فهل فى هذا محذور شرعى بالنسبة للطالب ذکرا أو أنثى مع ان الانسحاب من المجموعة يعود بالضرر على الطالب کالتأخر فى التخرج؟
جواب :
هذا موظّف بترک النّظر و هى موظّفة بالاحتجاب مع المحافظه على عدم اختلاط الرجال و النساء.
صحبت درسى زن و مرد نامحرم
سوال 752 :
ما هو الحکم المحادثة و المذاکرة بين الطالب و الطالبة فى الشؤون الدراسية؟
جواب :
الأولى رعاية الإحتياط بإيقاع ذلک عند النّاس حتّى لا يحتمل فيه شى ء.
حدّ شرعى تحصيل بانوان
سوال 753 :
زنى که مى خواهد به تحصيل خود ادامه دهد که بعدها شغلى حلال انتخاب کند، ولى فعلاً ادامه ى تحصيل ملازم با اين است که با نامحرم روبرو شود، مثلاً نزد مرد نامحرم درس بخواند يا اين که با مردها در يک کلاس باشند، جايز است؟
جواب :
در صورتى که تحصيل واجب نباشد و قدرت بر حفظ حجاب نباشد، جايز نيست. و اگر واجب باشد، با حفظ حجاب بر مراتب ضرورت اکتفا مى شود.
صداى خنده خانم ها در محيط درس
سوال 754 :
صداى خنده خانم ها در جايى (مانند کلاس درس) که تعداد آقايان بيشتر از خانم ها باشد، چه حکمى دارد؟
جواب :
اشکال دارد.
تدريس به شاگرد بهايى
سوال 755 :
آيا تدريس به شاگرد بهايى اشکال دارد؟
جواب :
اگر به نحوى سبب تقويت حزب او مى شود، جايز نيست.
تقلب در زندگى اجتماعى
سوال 756 :
تقلب در امتحان و صف نانوايى و اتوبوس، چه حکمى دارد؟
جواب :
در صورت تضييع حق شرعى ديگران جايز نيست.
اختلاط زن و مرد در تحصيل
سوال 757 :
ان بناء المستقبل للفرد و للمجتمع يتوقف اليوم على الدراسة الجامعية غالبا، و لکن الصفوف الجامعية مختلطة بين الرّجال و النّساء، فما هو الموقف الشرعى للشابّ والشابّة من دخول الجامعة؟
جواب :
لابدّ من التّفريق بين مجالس النّساء أو رعاية الاحتجاب فى مجالسهم، فان لم يکن شى ء من ذلک فالدّراسة عند المحارم فى المجالس الخاصّة.
مباحثه علمى با جنس مخالف
سوال 758 :
آيا سخن گفتن و مباحثه علمى با جنس مخالف در صورت رعايت حجاب و بدون قصد ريبه جايز است؟
جواب :
حتما بايد محل نشستن زنان از مردان جدا باشد و يا در کلاس ها، پرده اى بين آنان حايل قرار گيرد، در غير اين صورت دختران بايد نزد محارم خود به صورت خصوصى تحصيل نمايند.
علم نجوم و خبر از اتفاقات
سوال 759 :
در صورتى که منجم با استفاده از معادلات و محاسبات نجومى، خسوف و کسوف و يا اتفاقات و حوادثى را در آينده پيش بينى نمايد، اشکال شرعى دارد؟
جواب :
در صورتى که خبر از نتايج قواعد و معادلات نجومى بدهد، نه از واقع، بدون اشکال است.
تعليم و تعلم براى بانوان
سوال 760 :
آيا تمام احکام تعليم و تعلم که براى مردان وجود دارد، براى بانوان نيز هست؟
جواب :
خير، موارد آن مختلف است.
اجازه از شوهر براى تحصيل
سوال 761 :
آيا زن براى تحصيل بايد از شوهر خود اجازه بگيرد؟ اگر تحصيل او با حقوق شوهر منافات نداشته باشد، آيا شوهر حق نهى کردن زن از تحصيل را دارد؟
جواب :
اگر با حقوق شوهر هيچ منافاتى نداشته باشد و مستلزم خروج از خانه هم نباشد، اجازه واجب نيست و شوهر هم حق منع ندارد.
سوال 762 :
آيا زن براى يادگيرى مسايل شرعى و دينى مى تواند بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود؟
جواب :
اگر مى تواند بدون خروج از منزل با مطالعه يا تعليم از شوهر و مانند آن ياد بگيرد، نمى تواند بدون اجازه خارج شود.
آموزش رانندگى براى زنان
سوال 763 :
آيا زن با حفظ حجاب و حدود اسلامى مى تواند نزد مرد اجنبى آموزش رانندگى ببيند؟
جواب :
با فرض معرضيّت براى تعقّب يا معيّت حرام نمى تواند.
شيوه هاى آموزش احکام
سوال 764 :
گاهى مربّيان براى آموزش احکام و مسايل شرعى يا معارف دينى نوجوانان در مدارس، از برخى شيوه ها که همراه با نوعى بدآموزى مى باشد، استفاده مى کنند. مثلاً نماز را به «تلفن به خدا» تشبيه مى کنند؛ آيا چنين شيوه هايى جايز است؟
جواب :
اگر نيّت بدى نداشته باشند و فقط تشبيه باشد، اشکال ندارد.
خريد و فروش و خواندن کتاب هاى گمراه کننده
سوال 765 :
خريد و فروش و خواندن بعضى از کتب و روزنامه ها و... که در آن به مقدسات اسلام توهين شده است و يا گمراه کننده است، چه وجه ى دارد و در چه صورتى جايز مى باشد؟
جواب :
جايز نيست، مگر براى کسانى که توانايى دفع و ردّ مطالب آن ها را داشته باشند که براى اين منظور نگهدارى آن براى آنان بدون اشکال است.