خريد و فروش چک
سوال 1032 :
در ميان مردم خريد و فروش چک يا خرد کردن آن به کمتر از مبلغ چک رايج است. بلکه گاهى اگر پولى در حساب صادر کننده چک نباشد آن را به فروشنده يا خرد کننده برمى گردانند، آيا اين عمل صحيح است؟
جواب :
در صورتى که چک مربوط به خود فروشنده نباشد و در واقع ذمه ديگرى را که مشغول است مى فروشد مانعى ندارد. و اگر چک خود فروشنده باشد جايز نيست.
سوال 1033 :
آيا مى توان چک مدت دار را به قيمت کمتر فروخت، فرضاً چک مال خودش است و مى داند بعد از يک ماه پول به دستش مى رسد؟
جواب :
در فرض سوال که چک مال خودش مى باشد، فروختن آن باطل است. چون چک ماليت ندارد.
سوال 1034 :
شخصى چکى را مى فروشد و پشت آن را امضا مى کند که در صورتى که چک به پول تبديل نشود ضامن آن باشد، آيا فروشنده چک ضامن است يا خير؟
جواب :
در صورتى که فروشنده چک، طلب خود را که از صاحب چک داشته فروخته باشد، معامله صحيح است. و چون ضامن پرداخت آن شده، لازم است آن را بپردازد.
سوال 1035 :
خريد و فروش چک به صورتى که در بازار رواج دارد چه حکمى دارد؟
جواب :
چک تضمين نشده به منزله سند است و فى نفسه ماليت ندارد. و در صورتى که صاحب چک برئ الذمه باشد خريد و فروش آن صحيح نيست. بلى اگر فروشنده چک طلبکار باشد مى تواند ذمه مديون را بفروشد و معامله صحيح است.
(صفحه257)
سوال 1036 :
خريد و فروش چک با رعايت مدت معامله اش اشکال ندارد. خريد و فروش پول مثلا فروش هزار تومان به مدت شش ماه به هزار و دويست تومان آيا مانعى ندارد، يا مشمول ادله ربا است؟ به عبارت ديگر آيا خريد و فروش مذکور ظاهراً بيع است و در واقع قرض ربوى و يا واقعاً بيع است و مشمول ادلّه رباى قرضى نمى باشد؟
جواب :
معاملات بالمعنى الاعم عناوين اعتباريه و قصديه مى باشند و هرکدام داراى موضوع و آثار و احکام خاصى مى باشند. در موضوع فروش پول، چنانچه مقصود معامله بيعى باشد، با توجه به اينکه عنوان بيع در فرض مزبور جريان دارد، بيع تحقق پيدا مى کند و احکام آن مترتب مى شود. و يکى از احکام آن اين است که جريان ربا در بيع، مشروط به اين است که مورد بيع مکيل و موزون باشد و چون اسکناس از معدودات است نه از مکيل و موزون، لذا رباى معاوضى در آن جريان ندارد. ولى احکام بيع از هر نظر جارى مى شود. و اين منافات ندارد با اينکه اگر اسکناس را بصورت قرض بدهد با فرض زياده، رباى قرضى تحقق پيدا مى کند زيرا که در رباى قرضى مسأله مکيل و موزون نقش ندارد.