مسائل متفرقه اجاره

مسائل متفرقه اجاره

سوال 1108 :

خانمى چند سال پيش يک ميليون تومان به پسرش پرداخته تا پسرش ماهى 15 هزار تومان به او بدهد، مشروط بر اينکه اصل مبلغ باقى باشد. ولى براى اينکه از لحاظ شرعى اشکال نداشته باشد مادر شفاهاً و بدون تنظيم سند خودرو وانت پسر را به مقدار يک ميليون تومان مى خرد و آن را به ماهى 15 هزار تومان اجاره به فرزند خود واگذار مى کند. فعلا بعد از چند سال مادر مى گويد يک ميليون پولم را بده و ماشين براى خودت باشد. آيا اين معامله صحيح است؟

جواب :

نوشتن و تنظيم سند، شرط صحت معامله و اجاره نيست و معامله بدون آنها نيز صحيح است و معامله مجدد ماشين از طرف مادر که شرعاً مالک آن بوده صحيح است و با توافق طرفين قهراً اجاره فسخ و مال الاجاره قطع مى شود و مادر مالک پول مى گردد و خلاصه اگر از اول اراده جدى معامله را داشته اند عمل آنها اشکال شرعى ندارد.

سوال 1109 :

اينجانب داراى يک دستگاه کمباين هستم که براى برداشت شالى با آن کار مى کنم و با کسى قرار کردم که شش هکتار زمين او را درو کنم و مزد آن را دريافت کردم بعد از درو 5 هکتار کمباين خراب شد و مدتى طول مى کشيد تا تعمير شود و صاحب زمين شخص ديگرى را آورد تا بقيه را درو کند، آيا مزد او را من بايد بدهم؟

جواب :

بلى، شما بايد مزد دروى يک هکتار را پس بدهيد.

سوال 1110 :

شخصى باغ مرکبات خود را اجاره داده و شرط کرده که ضرر بر عهده مستأجر باشد و فعلا مستأجر مقدار زيادى ضرر کرده، آيا موجر مى تواند همه پول را دريافت کند؟

جواب :

با توجه به شرط مذکور اجاره لازم است، و مى تواند همه مال الاجاره را دريافت کند.

سوال 1111 :

کسانى پلاک تا کسى را از شهربانى مى خرند و سپس آن را به فرد ديگرى اجاره مى دهند، آيا صحيح است؟

جواب :

اين مورد از مصاديق اجاره نمى باشد. ولى واگذارى پلاک تا کسى به

(صفحه279)

صورت موقت در مقابل پول، در صورتى که مخالف مقررات جمهورى اسلامى نباشد، مانعى ندارد.

سوال 1112 :

آيا در شرع مقدس اسلام اجاره دادنِ «جواز» جايز است؟

جواب :

اجاره جواز معنا ندارد. ولى صاحب جواز مى تواند در مقابل استفاده ديگرى از جواز او، در صورتى که مخالف مقررات جمهورى اسلامى نباشد، پول بگيرد.

سوال 1113 :

در صورتى که دونفر با قرارداد رسمى و سرمايه مساوى به مدّت يک سال و با توافق طرفين شريک شوند، به اين صورت که يکى در مغازه شاغل باشد و روزانه مبلغ دويست تومان به عنوان حقوق برداشت کند، پس از انقضاى يک سال از مدت قرارداد، با توجه به زياد شدن اجرت کارگر و گران شدن دستمزد و کرايه مدتى شخص شاغل بيشتر از دويست تومان تعيين شده قبلى را به اميد اينکه به توافق روزمرّه خواهند رسيد به طور على الحساب برداشت کرده است. حال طرف مقابل مى گويد که بايد پس از انقضاى قرارداد هم همان دويست تومان تعيين شده قبلى را برداشت مى کردى. بفرماييد وضع حقوقى شخص شاغل با درنظر گرفتن يک ساله بودن قرارداد قبلى، چگونه خواهد بود؟

جواب :

پس از پايان مدت قرارداد اگر شاغل به دستور شريک به کار ادامه داده است، اجرت المثل کار انجام شده را استحقاق دارد.

سوال 1114 :

مدير و آموزگارانى در يک مدرسه مشغول انجام وظيفه مى باشند. آموزگار و مدير طبق آيين نامه موظف هستند هفته اى 28 ساعت کار کنند و مدير هم بايد اگر آموزگار نيايد گزارش بدهد. حال اگر آموزگارى يک روز نيامد و به مدير مدرسه گفت کار داشتم و مدير هم گزارشى نداد، از ترس اينکه مبادا برخوردى پيش بيايد يا کم رويى کرد. آيا مسؤوليت شرعى دارد؟ و مسؤوليت بر گردن آموزگار است که نيامده يا مدير يا هردو؟

جواب :

هر دو مسؤوليت شرعى دارند. علاوه آموزگار که غيبت کرده، استحقاق اجرت روز غيبت را ندارد و اگر بگيرد ضامن است.

سوال 1115 :

اگر مدير مدرسه گزارش غيبت را نداد و به آموزگار گفت من گزارش نمى دهم

(صفحه280)

امّا مسؤوليت شرعى آن به گردن خودت باشد، آيا با اين بيان سلب مسؤوليت از مدير مى شود يا خير؟

جواب :

خير، از مدير سلب مسؤوليت نمى شود.

سوال 1116 :

آموزگارى پيمان بسته است که در مقابل 24 ساعت کار در هفته، حقوق دريافت کند; حال اگر بعضى ساعتها کارهاى شخصى انجام داده، و دانش آموزان بدون معلم بوده اند، يا معلم ديگرى به جايش بوده، آيا حق استفاده از حقوق دارد؟ و اگر بگيرد جايز است يا خير؟ و اگر چنانچه مريض شود و سر کلاس حاضر نشود، گرفتن آن مقدار پولى که در برابرش هيچگونه کارى انجام نداده است جايز و قابل تصرف است يا خير؟

جواب :

تابع مقرّرات استخدامى است و اگر برخلاف عمل کرده، استحقاق اجرت ندارد.

سوال 1117 :

شخصى يک قطعه زمين خود را به مدت پنج سال به ديگرى اجاره داده است، آيا مستأجر بعد از انقضاى اين مدت از درختهايى که از سابق بوده و بزرگ شده يا خود کاشته است حق دارد يا نه؟

جواب :

در فرض مسأله مستأجر به درختهايى که قبلا بوده حقى ندارد و درختهايى که خود مستأجر غرس کرده، اگر اصل نهالش ملک خودش بوده، درخت هم ملک او است. و اگر اصل نهالش از مالک بوده، درخت هم ملک مالک است.

سوال 1118 :

اينجانب مغازه اى را با پرداخت سرقفلى آن به نرخ روز در سى سال قبل اجاره کردم. چون مدّت اجاره سرآمده بود، چند سال با توافق طرفين مال الاجاره زياد شده و پرداخت گرديد. ولى در يکى دو سال اخير توافق حاصل نشده و قراردادى فيمابين نبوده است. مالک از طريق دادگاه درخواست اجرة المثل مغازه خود را کرده و در عرف مردم اجاره مغازه با خريد حقّ سرقفلى آن به مراتب کمتر از اجاره آن بدون خريد حق سرقفلى مى باشد و اصولا سرقفلى را مى خرند تا از مزاياى آن که از جمله اجاره کمتر است استفاده کنند، آيا در اين فرض مالک مى تواند اجرة المثل مغازه خود را بدون واگذارى سرقفلى آن به مستأجر مطالبه کند؟

صفحه281)

جواب :

روشن نيست که آيا سرقفلى را به مالک پرداختيد يا به مستأجر قبلى و آيا مستأجر قبلى حق گرفتن سرقفلى را داشته است يا نه و ظاهراً به مالک پرداخت نشده و مالک اصولا سرقفلى نگرفته و در اين صورت مى تواند مال الاجاره را به هرمقدارى که مى خواهد بالا ببرد.

سوال 1119 :

شخصى خانه اى را اجاره کرده و قرار بوده که يک سال در آن اقامت کند. اما بعد از هشت ماه خانه را تخليه کرده است بفرماييد مستأجر بايد آن چهار ماهى که زودتر رفته اجاره اش را بدهد يا لازم نيست؟

جواب :

چنانچه مدت اجاره يک سال تعيين شده باشد و مستأجر قبل از پايان مدت، خانه را بدون اينکه خانه از قابليت سکونت خارج شده باشد، تخليه کند لازم است اجاره همه مدت را بپردازد.