اوقات نمازهای یومیه(پنج گانه) (آیت الله ناصر مکارم شیرازی)

اوقات نمازهاى پنجگانه

وقت نماز ظهر و عصر

مسأله 672 :

وقت نماز ظهر و عصر از اوّل ظهر شرعى (يعنى مايل شدن خورشيداز وسط آسمان به سوى مغرب) تا هنگام غروب آفتاب است و بهترين راه براى پى بردن به دخول وقت ظهر استفاده از شاخص است و آن اين است که قطعه چوب صاف يا ميله اى را در زمين هموار بطور عمودى فرو کند، صبح که خورشيد بيرون مى آيد سايه آن به طرف مغرب مى افتد و هر چه آفتاب بالا آيد اين سايه کم

[134]

مى شود، هنگامى که سايه به آخرين درجه کمّى رسيد موقع ظهر است و همين که رو به زيادى گذارد و سايه به سوى مشرق برگشت اوّل وقت نماز ظهر و عصر است، البتّه در بعضى از شهرها مثل مکّه در بعضى از روزهاى سال هنگام ظهر سايه بکلّى از بين مى رود و آفتاب کاملاً عمودى مى تابد، در اين گونه مناطق موقعى که مجدّداً سايه پيدا شد وقت نماز ظهر و عصر شده است.(1)

مسأله 673 :

نمازهاى ظهر و عصر هر کدام «وقت مخصوص» و «وقت مشترکى» دارد: وقت مخصوص نماز ظهر از اوّل ظهر است تا موقعى که به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد و وقت مخصوص نماز عصر موقعى است که به اندازه خواندن يک نماز به غروب باقى مانده باشد و اگر کسى تا اين موقع نماز ظهر را نخوانده نماز ظهر او قضا شده و بايد نماز عصر را بخواند و ما بين اين دو، وقت مشترک نمازظهر و عصراست.

مسأله 674 :

هرگاه پيش از خواندن نماز ظهر سهواً مشغول خواندن نماز عصر شود و در بين متوجّه گردد، چنانچه در وقت مشترک باشد بايد عدول کند، يعنى نيّت خود را به نماز ظهر برگرداند و قصد کند آنچه خوانده نماز ظهراست و به همين ترتيب آن را ادامه دهد و بعد از آن که نماز را تمام کرد نماز عصر را بخواند و اگر در وقت مخصوص ظهر باشد نماز او باطل است و بايد نماز را به نيّت ظهر از سر بگيرد.

وقت نماز مغرب و عشا

مسأله 675 :

مغرب موقعى است که قرص آفتاب در افق پنهان شود و احتياط آن است که صبر کند تا سرخى طرف مشرق که بعد از غروب آفتاب پيدا مى شود از بالاى سر بگذرد و به طرف مغرب برگردد، هنگام مغرب وقت نماز مغرب و عشا وارد مى شود و تا نيمه شب ادامه دارد.

1. بايد توجّه داشت که ساعت 12 هميشه ظهر شرعى نيست، بلکه در بعضى از مواقع سال ظهر شرعى قبل از 12 و گاهى بعد از ساعت 12 است و ساعت 12 ساعت قراردادى و رسمى است نه شرعى.

[135]

مسأله 676 :

نماز مغرب و عشاء نيز هر کدام وقت مخصوص و وقت مشترکى دارند، وقت مخصوص نماز مغرب از اوّل مغرب است تا به اندازه سه رکعت و اگر کسى مسافر باشد و تمام نماز عشا را در اين وقت بخواند باطل است، هرچند از روى سهو باشد. و وقت مخصوص نماز عشا موقعى است که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب باقى مانده باشد و اگر کسى عمداً تا اين موقع نماز مغرب را تأخير اندازد بايد اوّل نماز عشا را بخواند و بعد نماز مغرب را قضا کند و در ميان اين دو، وقت مشترک است، اگر کسى در اين وقت اشتباهاً نماز عشا را قبل از نماز مغرب بخواند و بعد از نماز متوجّه شود، نمازش صحيح است و بايد نماز مغرب را بعداً به جا آورد.

مسأله 677 :

وقت مخصوص و مشترک که معنى آن در مسأله پيش گفته شد براى اشخاص فرق مى کند مثلاً براى مسافر در مورد نماز ظهر و عصر و عشا به اندازه دو رکعت است و براى حاضر به اندازه خواندن چهاررکعت.

مسأله 678 :

هرگاه از روى غفلت يا فراموشى شروع به نمازعشا کند و در اثنا بفهمد که نماز مغرب را نخوانده بايد نيّت را به نماز مغرب برگرداند، مگر اين که وارد رکوع رکعت چهارم شده باشد که در اين صورت عدول جايز نيست و بايد ادامه دهد و نماز مغرب را بعد به جا آورد.

مسأله 679 :

آخر وقت نماز عشا نصف شب است و احتياط واجب آن است که شب را از اوّل غروب آفتاب تا اذان صبح حساب کند ولى براى نماز شب و مانند آن تا اوّل آفتاب حساب کند.

مسأله 680 :

هرگاه عمداً نماز مغرب و عشا را تا نصف شب نخواند وقت آن گذشته و بايد قضا کند، امّا اگر به واسطه عذرى نخوانده باشد بايد تا قبل از نماز صبح به جا آورد و نماز او ادا است.

وقت نماز صبح

مسأله 681 :

وقت اذان صبح (براى نماز و روزه) در شبهاى مهتابى و غير مهتابى

[136]

يکسان است و معيار، ظاهر شدن نور شفق در افق است، هرچند بر اثر تابش مهتاب نمايان نباشد، و وقت نماز صبح از اوّل طلوع فجر صادق است تا طلوع آفتاب و فجر صادق سپيده صبح است که در افق پهن مى شود و بهتر است نماز صبح را قبل از روشن شدن هوا در همان تاريکى اوّل صبح به جاآورد.