:: نگاه کردن مرد به صورت زنان باحجاب وبى حجاب ::
سوال :
نگاه کردن مرد به چهره زنان باحجاب وبى حجاب چه حکمى دارد؟
جواب :
جايز نيست مردى به قصد لذت به صورت زن نامحرم نگاه کند واحوط آن است که حتى بدون قصد لذت هم به چهره زن نامحرم نگاه نکند.
:: پرداختن به جادو وحضور درمجالس آنان ::
سوال :
پرداختن به جادو وحضور درمجالس ساحران ومشاهده افعال آنان چه حکمى دارد؟
جواب :
سحر حرام است ودر روايت ساحران کافر خوانده شده اند. ازاين رو پرداختن به سحر وارتباط با اهل آن جايز نيست مگر اين که ابطال سحر متوقف برآن باشد.
:: عطرهاى داراى الکل ::
سوال :
عطرهايى که در ساخت آن از الکل استفاده مى شود چه حکمى دارند؟
جواب :
استفاده ازآن جايز است.
:: فوايد شراب ::
سوال :
آيا اين مطلب صحت دارد که شراب منافع وکاربردهاى درمانى نيز دارد؟
جواب :
صحيح آن است که در امر حرام شفا وجود ندارد.
:: ارتکاب گناه از سوى سادات ::
سوال :
در صورتى که ذريه رسول خدا صلى الله عليه وآله به ديگران واطرافيان خود آزار برسانند، اين کارشان چه حکمى دارد؟ آيا ارتکاب گناه از سوى سادات وغير سادات تفاوت دارد؟
جواب :
در حديث شريف وارد شده است که امام صادق عليه السلام به شقرانى فرمودند: «يا شقرانى إن الحسن من کل أحد حسن وإنه منک أحسن لمکانک منا، وإن القبيح من کل أحد قبيح وإنه منک أقبح؛(بحارالانوار، ج47، ص349)
اى شقرانى، نيکى وکار خوب از هرکس صادر شود خوب است ولى اگر از تو صادر شود به دليل ارتباط ونسبت با ما خوب تر است، وبدى از هرکه صادر شود بد است واگر از تو صادر شود بدتر است».
:: عدول به مجتهد ديگر در مسأله تراشيدن ريش ::
سوال :
در يکى از فتاواى مرجع فقيد آمده است: «تراش ريش حتى با ماشين تراش اگر مانند تيغ بتراشد جايز نيست. اما درخصوص نگه داشتن موى چانه وتراشيدن بقيه ريش، شخص مى تواند به مجتهد ديگر که تراشيدنِ بقيه ريش را جايز مى داند، مراجعه نمايد آيا مى توان درخصوص اين مسأله به او مراجعه نمود؟
جواب :
بلى، رجوع درخصوص مسأله براى شخصى که باقى برتقليد ايشان باشد، جايز است.
:: بيليارد ::
سوال :
خدمت حضرتعالى معروض مى داريم که بيليارد امروزه يکى از سرگرمى هاى ورزش به شمار مى رود ودر مسابقات جهانى بدان پرداخته مى شود. اساس اين بازى پرورش ذهن وقدرت استفاده از وسائل آن است. درچنين صورتى استفاده از اين بازى صرفاً به منظور سرگرمى چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر عرفاً جزء آلات قمار شمرده شود، بازى کردن با آن، هرچند بدون قمار جايز نيست.
:: غيبت حرام وحدود آن ::
سوال :
حرف زدن پشت سر شخصى که او را مى شناسم ولى ديگران او را نمى شناسند وبدون اينکه اسمش برده شود ويا حرفى زده شود که او ناراضى باشد چه حکمى دارد؟ اين حالت اول وحالت دوم اينکه در مورد شخصى صحبت شود که برخى او را مى شناسند وبرخى نمى شناسند بدون اينکه نامش برده شود ولى حرفى زده شود که او راضى نباشد. حکم اين دو صورت چيست؟
جواب :
در حالت اول جايز است ولى در حالت دوم نسبت به آنان که او را مى شناسند جايز نيست زيرا يا غيبت مؤمن است يا هتک حرمت واذيت او وهر دو حرام است.
:: ملاک در تحقيق لفظ «ريش» ::
سوال :
ملاک در تحقيق لفظ ريش پس از تراشيدن آن، عرف است يا باقى ماندن قدرى از مو که بتوان آن را با دست گرفت؟
جواب :
ملاک صدق عرفى است.
:: آيا سقط جنين حرام است؟ ::
سوال :
به طور کلى حکم سقط جنين چيست؟ آيا حکم آن با تفاوت زمان باردارى متفاوت مى شود مثل اينکه در ماه هاى اول باردارى ومانند آن باشد يا خير؟
جواب :
سقط کردن جنين در هرصورتى حرام است. بله! مقدار کفاره وديه آن برحسب تفاوت زمان حمل فرق مى کند.
:: حکم گرفتن اموال غيرمسلمانان ::
سوال :
گفته مى شود مال کافر وناصبى مباح مى باشد وهمچنين دزدى از دولت کشورهاى غيراسلامى جايز است آيا اين حکم بر غيرمسلمانان منطبق مى شود.
جواب :
اصل اوليه در اسلام حرمت داشتن اموال مى باشد مگر اموالى که با دليل از اين اصل خارج شوند همانگونه که اصل در دزدى حرمت است بنابراين بر هرمسلمانى واجب است به اين اصول پايبند باشد واحترام بگذارد.
:: فروش منزل بدون گفتن عيب آن ::
سوال :
آيا هنگام فروختن منزل اگر در منزل عيبى وجود دارد بايد آن را به مشترى بگويم يا به ديدن ظاهر منزل توسط مشترى بسنده کنم؟ در صورتى که عيب را نگويم چنين معامله اى درست است؟
جواب :
اگر فروشنده بگويد:" اين خانه را مى فروشم به همان صورتى که مى بينى وهيچ عيبى را ضمانت نمى کنم" در اين صورت مشترى حق فسخ معامله را ندارد اما اگر اينطور نگويد ودر خانه عيبـى باشد مشترى حق فسخ دارد.
:: ابزارى که جانشين همه آلات موسيقى است ::
سوال :
ابزارى وجود دارد که کار همه آلات موسيقى قديم وجديد را انجام مى دهد. آيا استفاده از اين ابزار در سرودهاى اسلامى اشکال دارد.
جواب :
جايز نيست.
:: مصرف داروهاى آميخته به الکل ::
سوال :
مصرف داروهايى که در آنها الکل به کار رفته است چه حکمى دارد؟
جواب :
در فرض مذکور مصرف چنين داروهايى جايز است.
:: آگاه نبودن از حرمت استمنا ::
سوال :
آيا کسى که نسبت به حرمت استمنا آگاه نبوده و اقدام به اين کار مى کرده است گناهکار به شمار مى رود؟
جواب :
در صورتى که از حقيقت امر آگاه نبوده است گناهى بر او نيست، ولى اگر دانسته به اين کار دست مى زده بايد توبه واستغفار کند.
:: تبديل شدن مباح به حرام ::
سوال :
مباحاتى که در برخى از حالات به محرمات تبديل مى شوند کدامند؟
جواب :
همه مباحات اگر مصداق حرام واقع شوند تبديل به حرام مى شوند مانند: سرکه شراب وآب وغذا نجس شود ويا يک عملى اذيت به حساب آيد ومانند آن.
:: ماهى هاى حرام گوشت ::
سوال :
آيا ماهى هاى حرام گوشت نجس مى باشند؟
جواب :
ماهى هاى حرام گوشت، هرچند خوردن آنها حرام است، نجس نيستند.
:: شرايط کشتن قاتل ::
سوال :
آيا قاتلى که بيّنه شرعى بر قاتل بودنش اقامه شده را بدون درنظرگرفتن دين ومذهب او مى توان کشت؟
جواب :
کشتن قاتل تنها بعد از محاکمه وصدور حکم قتل او از سوى قاضى امکان پذير است.
:: عطرهايى که الکل دارد ::
سوال :
برخى از انواع الکل در توليد عطر کاربرد دارد. استفاده از چنين عطرهايى که در آنها الکل هست چه حکمى دارد؟
جواب :
استفاده از آنها اشکالى ندارد.
:: الکل وشراب ::
سوال :
آيا الکل در حکم شراب است؟
جواب :
نوشيدن الکل مطلقاً جايز نيست، هرچند پاک باشد؛ يعنى مست کننده نباشد. اما اگر مست کننده باشد ودر اصلْ مايع باشد، نجس نيز هست.
:: نرد، تاس، شطرنج، ورق و... ::
سوال :
حکم بازى هاى نرد، تاس، شطرنج، ورق و... چيست؟
جواب :
هرچيز که جزء آلات قمار باشد يا قمارکردن با آن متعارف باشد، بازى کردن با آن حتى بدون شرط بندى حرام است وهمچنين خريد وفروش ونگه داشتن آن در خانه نيز حرام است.
:: حشيش کشيدن ::
سوال :
آيا حشيش کشيدن جايز است؟
جواب :
جايز نيست.
:: حرمت تراشيدن ريش، فتوا يا احتياط واجب ::
سوال :
آيا حرمت تراشيدن ريش نزد حضرتعالى فتوا به حرمت است يا احتياط وجوبى؟
جواب :
فتوا به حرمت است.
:: فروش منزل بدون گفتن عيب آن ::
سوال :
آيا هنگام فروختن منزل اگر در منزل عيبى وجود دارد بايد آن را به مشترى بگويم يا به ديدن ظاهر منزل توسط مشترى بسنده کنم؟ در صورتى که عيب را نگويم چنين معامله اى درست است؟
جواب :
اگر فروشنده بگويد:" اين خانه را مى فروشم به همان صورتى که مى بينى وهيچ عيبى را ضمانت نمى کنم" در اين صورت مشترى حق فسخ معامله را ندارد اما اگر اينطور نگويد ودر خانه عيبـى باشد مشترى حق فسخ دارد.
:: کارکردن درجاى مختلط ::
سوال :
آيا اشتغال زن در محيطى که زنان ومردان بيگانه حضور دارند ولى يقين به امنيت آن جا دارد، جايز است؟
جواب :
درصورت امن بودن آن جا ورعايت شئون اسلامى جايز است.
:: بازيگرى زنان ولمس حرام ::
سوال :
بازيگرى زنان حلال است يا حرام؟ از آنجايى که آنان در نقش خود ابزار آرايشى به کار مى برند، حجاب خود را کنار مى گذارند، با مردان دست مى دهند وبا نامحرمان خنده ومزاح مى کنند، اين چيزى است که آن را در سريال هاى پخش شده در شبکه هاى ماهواره اى حتى برخى شبکه ها که نسبت اسلامى به خود مى دهند مشاهده مى کنيم. حکمش چيست؟
جواب :
خداى متعال توسط پيامبر خود به زنان با ايمان هشدار مى دهد ومى فرمايد: " اى پيامبر به زنان با ايمان بگو چشمان خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گيرند ودامان خود را حفظ کنند وزينت هاى خود(جز آن مقدار که نمايان است) را آشکار نسازند..."(نور/31) وبه مردان با ايمان هم هشدار مى دهد ومى فرمايد :" به مؤمنان بگو چشم هاى خود را از نگاه به نامحرمان فرو گيرند وعفاف خود را حفظ کنند اين براى آنان پاکيزه تر است..." (نور/30) حال چه رسد به اختلاط ودست دادن آشکار؟! امام صادق عليه السلام فرموده است:" دست دادن مرد با زن حرام است" همچنين دست دادن زن با مرد نامحرم حرام مى باشد ونيز فرموده است: «هم صحبت شدن با زن نامحرم از دام هاى شيطان است» ـ کنايه از اينکه سبب فساد واز هم پاشيدگى خانواده ها مى گردد ـ ودر حديث ديگر فرموده: «پيامبر اکرم از زنان هنگام مسلمان شدن بيعت مى گرفتند که با مردان، هم صحبت نشوند مگر با محرم خود».
:: دخترى که به شخصى علاقه مند شده ونمى تواند قطع رابطه کند ::
سوال :
دخترى را مى شناسم که به پسرى علاقه مند شده ومى خواهد قطع رابطه کند تا در حرام نيفتد ولى بنابه اظهار خودش، قدرت اين کار را ندارد. در اين خصوص چه راه حلى به نظر حضرتعالى مى رسد؟
جواب :
خداى متعال مى فرمايد: «ما جعل الله لرجل من قلبين في جوفه؛ (احزاب(33)، آيه4)» اين آيه شريفه به اين نکته اشاره دارد که قلب هر انسان يا جايگاه حب الهى است يا عشق غيرخدا در آن جا گرفته است. انسان بايد قلب خود را از مهرِخدا آکنده سازد تا احساس خوشبختى کند وزندگى سعادتمندانه اى داشته باشد، وبايد بکوشد تا گرفتار محبت ديگران نشود زيرا در اين صورت احساس خوشبختى نخواهد کرد وآسايش وخوشى وشادى از او سلب مى شود. درباره کسانى که گرفتار محبت غيرخدا مى شوند، در حديث شريف آمده است: «قلوب خلت عن ذکرالله فأذاقها حب غيره؛ اين دل ها از ياد خدا خالى شده واز اين رو خدا مهر غيرخودش را به آنها چشانده است»(بحارالانوار، ج70، ص158).
راه حل اين مشکل در امور زير خلاصه مى شود:
1. عزم خود را جزم کند که محبت غيرخدا را يکسره از دل بيرون کند ومحبت خدا را جانشين آن سازد. اين کار از طريق يادآورى نعمت هاى بى کران خدا نظير سلامت، عافيت، جوانى، امنيت وديگر نعمت هاى بيرون از شمار بارى تعالى، ممکن است.
2. با تلقين کردن به خود در محبت خدا پايبند بماند ومحبت غيرخدا را وانهد و نسبت به اين مطلب عملاً مستلزم وپايبند باشد.
به خداى متعال وپيامبر واهل بيت عليهم السلام توسل واستغاثه کند تا خدا او را برآن کار يارى کند وهمسر باايمانى که دراين راه يارى اش دهد، روزى او کند.
:: حرمت استمنا ::
سوال :
شخص مجردى در عالم خواب امورى مشاهده مى کند که موجب جنابت مى گردند اما هرگز منى از او خارج نمى شود. از همين رو هنگامى که از خواب برمى خيزد شاش بند مى شود واين حالت براى او بسيار دشوار وبا درد شديد در آن موضع خاص همراه است. اين شخص هفت سال است که از اين مسأله رنج مى برد وپزشکان به او توصيه کرده اند که دست به استمنا بزند. آيا جايز است چنين کند؟
جواب :
بايد هرچند به شکل موقت هم که شده ازدواج کند يا از داروها وگياهانى استفاده کند که باعث مى شود در خواب انزال صورت گيرد. در هر حال نبايد استمنا کند؛ چراکه علاوه بر حرمت اين کار، زيان هاى آن فوق العاده بسيار است.
:: لمس زن نامحرم ::
سوال :
حکم شخصى که در اروپا زندگى مى کند وزن نامحرم را لمس کرده ولى از اين عمل پشيمان شده چيست؟
جواب :
پشيمانى از گناه، وتصميم بر ترک واستغفار با زبان به معناى توبه است وکسى که از گناهان خود توبه کند خداى رحمان توبه او را مى پذيرد، زيرا حديث شريف مى فرمايد: توبه کننده از گناه مانند انسان بى گناه است.
:: حرمت شنيدن ترانه ها ::
سوال :
حکم کسى که کار حرام مرتکب مى شود ومى داند که حرام است از قبيل شنيدن ترانه براى شخصى که حرمت آن را مى داند چيست؟
جواب :
گناه کسى که مرتکب حرام شود وبداند که حرام است بزرگ تر از گناه کسى است که نداند، لذا، بايد توبه واستغفار کند واز شنيدن ترانه ها دست بردارد، که ترانه علاوه بر حرمت، زيان بسيارى بر دين ودنياى انسان دارد، وسبب فرودآمدن بلا ومصيبت ـ العياذ بالله ـ مى باشد.
:: کشتن فرزند توسط پدر ::
سوال :
اگر پدرى عمداً فرزند خود را به قتل برساند، قصاص آن چيست؟ وچنانچه فرزند ديگرش را نيز به قتل رساند حکم آن چيست؟ وحکمت در آن حکم ها چيست؟
جواب :
از پدر براى فرزند قصاص نمى شود وبايد به ورثه مقتول ديه بپردازد، البته به خود پدر (قاتل) ديه نمى رسد. واگر تکرار شد ديه تکرار مى شود ودر هر دو مورد حاکم شرع او را کيفر مى دهد.
:: بليط بخت آزمايى در کشورهاى غيراسلامى ::
سوال :
در کشورهاى غيراسلامى به صورت هفتگى بليط بخت آزمايى با اشراف دولت فروخته مى شود وپولى که هرهفته از محل فروش بليطها جمع آورى مى شود به اين نحوه توزيع مى شود : جوايز نقدى براى برندگان، مبلغى به عنوان سود به شرکت برگزارکننده فروش بليط بخت آزمايى داده مى شود. مبلغى به خزانه دولت واريز مى شود ومبلغى هم به برخى از مؤسسات خيريه پرداخت مى شود. آيا جايز است در بخت آزمايى شرکت نماييم؟ حکم خريد بليط چيست؟ واگر شخصى برنده جايزه نقدى شد آيا بايد خمس آن را بدهد؟
جواب :
بخت آزمايى حرام است وهرچه از اين راه بدست مى آيد نيز حرام مى باشد.
:: دوستى باجنس مخالف ::
سوال :
برخى از مردان جوان با دختران جوان طرح دوستى مى ريزند وگمان مى کنند توانايى ترک آنان را ندارند واگر دست از اين دوستى بردارند مى ميرند. چگونه بايد آنان را نصيحت نمود؟
جواب :
لازم است در مرحله اول به آنان گوشزد کنيم که دوستى با جنس مخالف از لحاظ شرعى حرام مى باشد وانسان بايد آنقدر خدا را دوست داشته باشد که جايى براى محبت غيراز خدا در دلش نماند ومحبت او را با محبت ديگران درهم نياميزد. زيرا در روايت شريفه اى وارد شده:" اگر دل از محبت نسبت به خدا خالى گردد به محبت ديگرى مبتلا مى شود وخداى متعال در قرآن مجيد اشاره به همين معنى کرده وفرموده است :" خداى متعال براى هيچ کس دو دل در درونش نيافريده است" (احزاب/4) ويک دل گنجايش يک عشق را دارد وبس. بنابراين نمى شود هم خدا را دوست داشت وهم غير او را.
:: اجراى سرودهاى اسلامى در مسجد ::
سوال :
آيا اجراى سرودهاى اسلامى در مساجد وحسينيه ها به ويژه در مواليد اهل بيت عليهم السلام مبناى شرعى دارد؟
جواب :
در صورتى که با غنا همراه باشد يا در آن از آلات لهو استفاده شود، جايز نيست.
:: نماز وروزه در حال جنابت ::
سوال :
جوانى مدت ها گمان مى کرد که جنابت فقط در خواب اتفاق مى افتد واز اين رو به دليل ندانستن مسأله غسل جنابت به جا نمى آورده است. حکم نمازها وروزه هايى که در اين دوره به جا آورده چيست؟
جواب :
چنانچه غسلى ـ ولو مستحب ـ انجام نداده باشد، بايد فقط قضاى نمازهايى را که در حال جنابت خوانده است به جا آورد.
:: حرمت مطلق موسيقى ::
سوال :
آيا موسيقى مطلقاًحرام است يا فقط موسيقى لهوى حرام مى باشد؟
جواب :
اگر موسيقى با غنا همراه باشد يا در آن از آلات لهو استفاده شود مطلقاً حرام است.
:: دروغ براى اصلاح ::
سوال :
حکم دروغى که براى آشتى دادن دو نفر که با هم دعوا دارند گفته مى شود چيست؟ آيا جايز است؟
جواب :
دروغ گفتن حرام مى باشد مگر در مواردى که دليل، آنها را استثنا نموده است از جمله آنها : دروغ براى آشتى دادن دو نفر است زيرا اين دروغ، راست است وانسان بر آن ثواب مى برد بر خلاف راستى که درگيرى بوجود مى آورد يا آن را تشديد مى نمايد. در اينجا اين راست، دروغ است واين شخص راستگو مجازات مى شود.
:: عادت به خودارضايى ::
سوال :
جوانى به خودارضايى عادت کرده وقادر به ترک اين عادت نيست وامکان ازدواج نيز برايش فراهم نمى باشد. آيا انجام دادن اين کار از باب حرج براى او جايز است؟
جواب :
جايز نيست واضافه بر گناه آن، موجب بروز بيمارى هاى عصبى وروانى نيز مى باشد.
:: زنان خويشاوندى که دست دادن به آنها حرام است ::
سوال :
کدام يک از زنان خويشاوند، نامحرم هستند ودست دادن به آنان جايز نيست؟
جواب :
زنان خويشاوند از قبيل دخترخاله ودخترعمّه ودخترعمو ودختردايى وامثال آنها، نامحرم هستند ودست دادن با آنان جايز نيست.
:: پوشيدن ساعت آغشته به آب طلا ::
سوال :
آيا پوشيدن ساعت آغشته به آب طلا جايز است؟ آيا آب طلا واقعاً محتوى طلاست يا صرفاً رنگ طلايى مورد نظر است؟
جواب :
اگر منظور از آغشتن ساعت به آب طلا قرار دادن لايه نازکى از طلا برروى آن باشد به نحوى که محتوى طلاست، پوشيدن آن براى مردان جايز نيست. اما اگر منظور آن باشد که ساعت با رنگى زرد وشبيه طلا آغشته شده ومحتوى طلا نيست، استفاده از آن اشکال وحرمتى ندارد.
:: مبناى کلى در مسأله ساز و آواز ::
سوال :
مبناى کلى حضرتعالى در خصوص ساز و آواز چيست؟
جواب :
مطلقاًَ حرام است به جز در شب زفاف آن هم در صورتى که با دف وديگر آلات لهو وموسيقى همراه نباشد.
:: آلات مختصه ومشترکه ::
سوال :
ضابطه شرعى استفاده از آلات موسيقى چيست؟ آيا آلات موسيقى از نظر حکم شرعى با يکديگر تفاوت دارند؟
جواب :
آلاتى که فقط به موسيقى اختصاص دارند مطلقاً حرام مى باشند ولى آلات مشترکه ـ همچون طبل وسنج وشيپور ـ اگر درغنا يا درصورتى غنايى (مانند غنا) مورد استفاده قرار گيرند حرام مى باشند ولى اگر در موردى به کار روند که نه غنا باشد ونه صورتى مانند غنا جايز مى باشند. بنابراين استفاده از سه وسيله مذکور در عزادارى امام حسين عليه السلام اشکالى ندارد.
:: سرودهاى اسلامى وآلات موسيقى ::
سوال :
بسيارى از آلات موسيقى کم کم در حال ورود به چارچوب سرودهاى اسلامى است واين مطلب در بسيارى از کشورهاى اسلامى مشاهده مى شود. آيا ورود اين آلات به چارچوب سرودهاى اسلامى باعث مى شود که اين آلات به آلات مشترکه تبديل شوند که به عبارت ديگر اگر در غناى حرام مورد استفاده قرار گيرند حرامند والاّ اگر در سرودهاى اسلامى به کار روند حلال خواهند بود؟
جواب :
استفاده از آلات لهو حتى در سرودهاى اسلامى نيز جايز نيست.
:: کفاره وطى حائض ::
سوال :
کفاره وطى حائض واجب است يا مستحب؟ مقدار آن چقدر است؟
جواب :
پرداخت اين کفاره احتياط مستحب است ومقدار آن 18نخود طلاست.
:: صدايى شبيه صداى نى ::
سوال :
يک نوار مولودى براى اهل بيت عليهم السلام توليد کردم ودر آن، از پيشرفته ترين فن آورى روز وعوامل صوتى بهره بردم. از جمله اين که در اين نوار بدون به کار گرفتن هيچ يک از آلات موسيقى، از صدايى بشرى استفاده کردم که شبيه صداى نى است. حکم گوش دادن به اين نوار چيست؟
جواب :
اگر عرف بين اين صدا وصدايى که از نى خارج مى شود فرق ننهد، ظاهراً حرام است.
:: تعزير کسى که دست به استمنا زده است ::
سوال :
درجايى خواندم که شخص استمنا کننده بايد تعزير شود، نظر حضرتعالى دراين خصوص چيست؟ واگر آن شخص پنهانى چنان کارى کند وکسى او را نبيند چگونه بايد اين حکم را براو جارى نمود؟
جواب :
تعزير مربوط به زمانى است که کار به حاکم شرع بکشد وخود را به قاضى معرفى نمايد. اما اگر بين خود وخدا توبه کند بهتر است.
:: انتقاد از ديگرى درغياب او ::
سوال :
آيا جايز است درغياب کسى از او انتقاد کنيم؛ يا اين کار، غيبت محسوب مى شود وحرام است؟
جواب :
اگر موجب شود آبروى او بريزد واز چشم ديگران بيفتد وبى ارزش شود غيبت شمرده مى شود وحرام است.
:: زيان هاى خودارضايى ::
سوال :
حکم اسمتناء چيست؟
جواب :
حرام است وزيان هاى وخيمى چون ديوانگى وکورى را به دنبال دارد.
:: پوشيدن انگشتر دربرابر نامحرم ::
سوال :
آيا جايز است زن دربرابر مردان بيگانه انگشتر به دست کند؟ يا اين کار نوعى زينت به شمار مى رود وحرام است؟
جواب :
انگشر نيز نوعى زينت وآرايش به شمار مى رود واظهر آن که آشکار کردن آن براى مردان بيگانه جايز نيست.
:: سانسور، تجسس، استراق سمع ::
سوال :
آيا کليه انواع سانسور، تجسس واستراق سمع حرام است وحتى در برابر شبکه هاى ماهواره اى اسلام ستيز هم نبايد رادع ومانعى نهاد؟
جواب :
منظور از سانسور وتجسس حرام امورى است که آزادى هاى اسلامى را که خداى متعال به فرد وجامعه داده، محدود مى کند وجلو پيشرفت وآگاهى وشکوفايى را مى گيرد ودخالت در شئون فردى وحريم شخصى افراد به شمار مى آيد.
:: ملاطفت با دختر بيگانه ::
سوال :
آيا ملاطفت با دختر نامحرم از طريق سخنان رقيق ونرم وشبه شاعرانه جايز است؟
جواب :
هرنوع فروتنى در سخن گفتن با نامحرم که محرک وبرانگيزاننده باشد حرام است وتنها سخنان عادى ومتعارف جايز است گرچه سزاوار است از اين هم اجتناب گردد.
:: نوشيدن شراب براى مصارف درمانى ::
سوال :
در صورتى که پزشک توصيه کند، آيا نوشيدن شراب به منظور درمان جايز است؟
جواب :
نوشيدن شراب مطلقاً جايز نيست، چه براى درمان باشد وچه به انگيزه ديگرى نوشيده شود. بلى اگر حيات شخصى متوقف بر آن شد، به مقدار ضرورت جايز است.
:: ارتباط دختر وپسر ::
سوال :
شوخى وخنده زن ومرد بيگانه هنگام گفت وگو چه حکمى دارد؟ آيا جايز است دخترى پسر همسايه شان را ـ که با آنها رفت وآمد خانوادگى دارند ـ برادر خود بداند وبا او ارتباط کارى ـ ونه چيز ديگر ـ داشته باشد؟
جواب :
خداى متعال مى فرمايد: «واذا سألتموهن متاعاً فاسألوهن من وراء حجاب؛ وچون از زنان چيزى خواستيد، از پشت پرده از آنان بخواهيد».(احزاب 33، آيه 53.)
:: فروش پيانو ::
سوال :
آيا کسى که پيانو دارد، مى تواند آن را به شخص بى نمازى بفروشد وپول آن را صدقه بدهد؟ در غير اين صورت وظيفه آنان در قبال آن چيست؟
جواب :
خريد وفروش پيانو وديگر آلات لهو ونيز نگه داشتن آنها در منزل جايز نيست، بلکه واجب است آنها را بشکنيم يا به کسى که اين آلات را از او خريده ايم، بازگردانيم.
:: نوشيدن الکل ::
سوال :
آيا جايز است کسى الکل بنوشد، يا اين کار همانند نوشيدن شراب حرام است؟
جواب :
الکل هرچند پاک باشد (در صورتى که مست کننده نباشد) نوشيدن آن مطلقاً جايز نيست. ودر صورتى که مست کننده باشد نجس نيز هست.
:: نامزدى بدون عقد شرعى ::
سوال :
آيا دخترى که بدون اجراى صيغه عقد شرعى، با پسرى نامزد شده مى تواند با او بيرون برود وگفت وگو کند؟
جواب :
پسر ودخترى که بدون اجراى عقد شرعى فقط نامزد شده باشند، به هم محرم نيستند ونسبت به يکديگر بيگانه ونامحرمند.
:: پذيرفته نشدن نماز شخص شرابخوار ::
سوال :
آيا اين که مى گويند نماز شخص شرابخوار تا چندين روز پذيرفته نمى شود صحيح است؟
جواب :
در حديث شريف آمده است که نماز شخص شرابخوار تا چهل روز پذيرفته نيست البته اين بدان معنا نيست که شرابخوار نبايد در اين مدت نماز بخواند؛ زيرا به جا آوردن نماز به خودى خود واجب است وبا اداى آن تکليف از گردن او ساقط مى شود وبا ساقط شدن تکليف، کيفرى [بابت نماز نخواندن] متوجه او نمى شود. البته پذيرفته نشدن نماز شخص شرابخوار بدين معنى است که نماز او ثواب ندارد وفاقد اثر تربيتى وتهذيبى کافى ولازم است.اصول کافى، ج 6، ص 401.
:: گفت وگو با زنان از طريق اينترنت ::
سوال :
گفت وگو با زنان از طريق اينترنت وبدون شهوت جايز است؟
جواب :
در فرض سوال جايز است اگرچه سزاوار است از همه اين گونه موارد مطلقاً اجتناب شود.
:: حرمت برخى از ماهى ها وجانوران دريايى ::
سوال :
علت حرمت برخى از ماهى ها وجانوران دريايى نظير ميگو، ماهى مرکب، انواع کوسه ماهى، خرچنگ دريايى، حلزون وخزه دريايى چيست؟
جواب :
در روايات آمده است که خداى متعال هيچ چيز را حرام نکرده مگر اين که درآن زيان ومفسده اى وجود دارد وهيچ چيز را حلال نکرده مگر اين که درآن منفعت ومصلحتى وجود دارد. همچنين براساس روايات اهل بيت از حيوانات دريايى فقط ماهيان فلس دار حلال است ومنظور از روبيان فقط ملخ دريايى است، نه چيز ديگر.
:: نوشيدن شراب براى درمان ::
سوال :
نوشيدن شراب براى درمان وبه توصيه پزشک چه حکمى دارد؟ در صورتى که بيمارى منجر به مرگ شود يا منجر به مرگ نشود وفقط رنج آور باشد، اين حکم متفاوت خواهد بود؟
جواب :
نوشيدن شراب براى درمان چنانچه درمان او منحصر در شراب باشد، و خطر مرگ يا شبه آن او را تهديد مى کند جايز است، والاّ جايز نيست.
:: نگاه کردن به بدن زن نامحرم ودست زدن به آن طى عمليات جراحى ::
سوال :
نگاه کردن به بدن زن نامحرم ودست زدن به آن طى عمليات جراحى براى جراحان وپزشکان چه حکمى دارد؟
جواب :
اگر درمان برنگاه کردن ودست زدن متوقف باشد، اين کار به اندازه ضرورت وبدون شهوت والتذاذ جايز است.
:: ارتباط با جادوگران ::
سوال :
ايجاد ارتباط با کسى که معتقد است اسباب بيمارى ها، راه علاج آنها، شيوه بيزار کردن زن وشوهر از همديگر وامورى از اين قبيل را از طريق ارتباط با اجنه مى داند جايز است يا نه؟ وآيا جايز است براى معالجه نزد او برويم يا گفته او را تصديق کنيم يا به او پول دهيم؟ آيا عمل کردن به نسخه هاى غيرمتعارف او جايز است؟
جواب :
تصديق او حرام است وبايد از چنين امورى که عادتاً به پشيمانى منجر مى شود دورى کرد. خداى متعال مى فرمايد: «وانه کان رجال من الانس يعوذون برجال من الجن فزادوهم رهقا؛ ومردانى از آدميان به مردانى از جن پناه مى برند وبر سرکشى آنها مى افزودند».(جن (72)، آيه 6)
همچنين در رواياتى که از پيشوايان دين عليهم السلام رسيده، ساحر کافر خوانده شده است. (بحارالانوار، ج 76، ص 212)
:: نگاه کردن به فيلم وتصوير زن نامحرم ::
سوال :
نگاه کردن به فيلم وتصوير زن نامحرم چه صورتى دارد؟
جواب :
جايز نيست مرد به فيلم يا تصوير زن نامحرمى که او را مى شناسد نگاه کند واحتياط واجب آن است که به فيلم يا تصوير زن نامحرمى که نمى شناسد هم نگاه نکند.
:: خواندن کتاب هاى سحر ::
سوال :
آيا خواندن کتاب هاى سحر، نه براى عمل کردن، بلکه فقط براى آگاهى جايز است؟
جواب :
آموختن سحر حرام است.
:: دفع سحر ::
سوال :
آيا در قرآن آياتى وجود دارند که براى دفع سحر مفيد باشند وشخص را از مراجعه به کسانى که مدعى آگاهى از اين فن مى باشند بى نياز کند؟
جواب :
قرآن کريم هدايت وبرکت ونور ورحمت است وانسان را از مراجعه به چيز ديگر بى نياز مى کند. براى دفع سحر همچنان که وارد شده مداومت روزانه برآيات 54 تا 56 سوره اعراف «ان ربکم الله» تا «قريب من المحسنين» (وهمچنين چهارقل) يعنى سوره هاى: «قل هوالله احد»، «قل اعوذ برب الناس»، «قل اعوذ برب الفلق» و «قل يا ايها الکافرون» مفيد وکارگشاست. همچنين براى اين کار مداومت بر تلاوت آية الکرسى وسوره ياسين توصيه مى شود. نيز در اين زمينه مراجعه به فصل سوم کتاب الباقيات الصالحات چاپ شده در حاشيه کتاب مفاتيح الجنان راه گشاست.
:: دست دادن با زن بيگانه ::
سوال :
خوددارى از دست دادن با زن اجنبى باعث شرمندگى مى شود واين کار در برابر غيرمسلمانان باعث مى شود که نسبت به اسلام تصورى منفى پيدا کنند. باتوجه به اين که بسيارى از اين زنان بزرگسالند، نظر حضرتعالى درخصوص دست دادن با زن اجنبى البته بدون شهوت ولذت چيست؟
جواب :
اين کار جايز نيست وبايد طرف مقابل را نسبت به اين مسأله قانع کرد که دين ما دين محبت وشفقت، ودر عين حال دين عفت وغيرت است واساس آن محبت مى باشد، نه بى بندوبارى وامور مخالف عفت. از سوى ديگر ثابت شده که روابط شيطانى با جنس مخالف از نگاه ودست دادن آغاز مى شود وکم کم دامنه آن گسترش مى يابد.
:: فاش کردن راز ديگران ::
سوال :
من ودوستم نزد استادى درس مى خوانيم. دوستم مرتکب کار حرامى مى شود که آن را آشکارا انجام نمى دهد ولى نسبت به آن مصر است. من از آن کار خبر دارم ولى گفته من تأثير چندانى روى دوستم نمى گذارد واحتمال قوى مى دهم که اگر استاد ما در اين خصوص با دوستم گفت وگو کند، از آن کار دست بردارد. آيا جايز است اين مطلب را با استاد در ميان بگذارم؟
جواب :
در فرض مذکور جايز است.
:: اعتصاب غذا ::
سوال :
اعتصاب از غذا تا دم مرگ چه حکمى دارد؟ کسانى که دست به اين کار مى زنند، معمولاً در پى به دست آوردن حقوق خود مى باشند، آيا اين کار خودکشى به حساب مى آيد؟
جواب :
خداى متعال مى فرمايد: «ولا تقتلوا أنفسکم؛ وخودتان را نکشيد».(نساء (4)، آيه 29.)
از اين رو اعتصاب از غذا در صورتى که منجر به مرگ شود جايز نيست.
:: عمليات انتحارى ::
سوال :
افرادى که با بستن مواد منفجره به خود کفار را از بين مى برند مى گويند ما به امام حسين عليه السلام اقتدا کرده ايم. ايشان نيز مى دانست که به شهادت مى رسد ولى با يزيد لعنة الله عليه جنگيد. آيا اين استدلال صحيح است؟
جواب :
امام حسين عليه السلام الگوى جهاد پاک وشرافتمندانه اسلامى است. آن حضرت هنگامى که در برابر جنگ تحميلى وناخواسته قرار گرفت به طرزى شرافتمندانه به دفاع از خويش پرداخت ودر اين خصوص کليه موازين اسلامى وانسانى را رعايت کرد. ايشان دست به نيرنگ وتدابير نامناسب نزد ودشمن را غافلگير نکرد بلکه بدون اين که آغازگر جنگ باشد، نبرد روياروى کرد تا اين که در راه خداى متعال به شهادت رسيد. درود خدا براو باد.
:: مغازه هاى سلمانى واجرت تراشيدن ريش ::
سوال :
آيا جايز است يک دکان سلمانى افتتاح کنم وآن را به همراه لوازم آرايشى به کارگران اجاره دهم واز آنان اجاره ماهيانه دريافت دارم در حالى که مى دانم قسمتى از اين پول در برابر تراشيدن ريش دريافت شده است؟
جواب :
در فرض مذکور، مادامى که اطمينان نداريد قسمتى از پولى که به شما مى پردازند، در مقابل کار حرام نظير تراشيدن ريش دريافت شده، گرفتن آن مانعى ندارد.
:: زنى که در معرض تجاوز قرار گرفته است ::
سوال :
هرگاه زنى در زندان يا مانند آن در معرض تجاوز قرار گيرد ودست به خودکشى بزند، حکم اين کار او چيست وزن در چنين مواقعى چه وظيفه اى دارد؟
جواب :
هيچ انسانى حق ندارد دست به خودکشى بزند مگر اين که اين حکم با تجاوز دشمن به شرف وعرض او تعارض پيدا کند؛ بدين معنا که خود را بين دوکار مردد ببيند: يا قربانى تجاوز شود، يا با مرگ از ننگ برهد. البته اين در صورتى است که قدرت کشتن تجاوزگر را نداشته باشد.
:: عمليات انتحارى (شهادت طلبانه) ::
سوال :
هرگاه حاکم شرع اذن جنگ دهد، کشتن کافران از طريق بستن مواد منفجره به خود چه حکمى دارد؟
جواب :
حاکم شرع اگر جامع الشرايط باشد نسبت به آنچه اسلام بدو امر کرده التزام دارد. واز جمله اوامر اسلام مبرا بودن جنگ از هرچيزى است که مخالف شئون اسلامى وانسانى باشد.
:: قسم خوردن به غير نام خداى متعال ::
سوال :
آيا قسم خوردن به غيرخدا (مثلاً کسى به پدر مرحومش قسم بخورد) صحيح است وشکستن آن باعث واجب شدن کفاره برگردن آدمى مى شود؟
جواب :
قسم خوردن به غيرخدا صحيح نيست ومنعقد نمى گردد.
:: فروش پيانو ::
سوال :
آيا کسى که پيانو دارد، مى تواند آن را به شخص بى نمازى بفروشد وپول آن را صدقه بدهد؟ در غير اين صورت وظيفه آنان در قبال آن چيست؟
جواب :
خريد وفروش پيانو وديگر آلات لهو ونيز نگه داشتن آنها در منزل جايز نيست، بلکه واجب است آنها را بشکنيم يا به کسى که اين آلات را از او خريده ايم، بازگردانيم.
:: بازى دومينو ::
سوال :
بازى دومينو چه حکمى دارد؟
جواب :
از آن جا که دومينو آلت قمار است، بازى کردن با آن حتى بدون شرط بندى، ونيز خريد وفروش ونگهدارى آن حرام است.
:: بازگرداندن مال دزدى يا غصب شده به همان شيوه ::
سوال :
آيا جايز است صاحب مال دزديده شده يا غصب شده آن را به همان شيوه اى که دزديده اند يا غصب کرده اند بازپس گيرد؟
جواب :
اگر از جهت ديگرى مستلزم کار حرامى نشود، جايز است.
:: نرد وشطرنج ::
سوال :
بازى هاى نرد وشطرنج چيست؟ لطفاً در اين خصوص حديثى ذکر بفرماييد.
جواب :
بازى هاى نرد وشطرنج جايز نمى باشد. در صحيحه معمر از امام رضا عليه السلام روايت شده که فرمودند: «النرد والشطرنج والاربعة عشر بمنـزلة واحدة وکلّما قومر عليه فهو ميسر؛ نرد وشطرنج واربعه عشر (نوعى قمار که در بين عرب ها رايج بود) همانند هرچيز که برآن قمار کنند، مَيسر وقمار است»(کافى، ج 6، ص 435).
:: آواز خواندن در مدح پيامبر واهل بيت عليهم السلام ::
سوال :
آواز خواندن در مدح پيامبر واهل بيت عليهم السلام وبيان موعظه ومضامين اخلاقى از اين طريق چه حکمى دارد؟
جواب :
غنا وآوازه خوانى مطلقاً حرام است وحتى خواندن قرآن به صورت غنايى جايز نيست.
:: ساز وآواز در شب عروسى ::
سوال :
آواز خواندن ونيز زدن دف در شب عروسى چه حکمى دارد؟
جواب :
غنا فقط در شب زفاف جايز است وزدن دف وهمه آلات لهو و موسيقى حرام مى باشد.
:: جوشاندن انگور در آفتاب براى مصارف دارويى ::
سوال :
در برخى مناطق براى مصارف دارويى انگور را در برابر آفتاب قرار مى دهند تا به جوش آيد. خوردن آن چه حکمى دارد؟
همچنين در صورتى که شخصى از زنش انجام دادن چنين کارى را بخواهد، وهمسرش اطاعت کند، آيا زن معصيت کرده است؟
جواب :
اگر انگور يا آب انگور از طريق آفتاب به جوش آيد، مصرف آن جايز نيست مگر اين که به سرکه تبديل شود. جايز نيست زن چنين ماده اى را پيش از تبديل آن به سرکه، به همسرش بدهد واگر چنين کند معصيت کرده است وبايد استغفار نمايد.