روزه

:: استمتاع زوجين در ماه مبارک رمضان ::

سوال :

استمتاع زوجين در ماه مبارک رمضان بدون نزديکى چه حکمى دارد؟

جواب :

استمتاع با نگاه، دست زدن وبوسيدن ومانند آن براى زوجين روزه دار مکروه است. اما نزديکى ونيز شوخى به قصد خروج منى جايز نيست وهمچنين روزه دارى که اطمينان به خوددارى از خروج منى ندارد، نيز جايز نيست چنين کند. در اين زمينه به رساله توضيح المسائل بخش «امورى که براى روزه دار مکروه است» در همين وب سايت مراجعه شود.

:: ملاک در وحدت افق ::

سوال :

نظرتان درباره وحدت افق چيست؟

جواب :

افق نسبت به رؤيت هلال متفاوت است، همانند تفاوت افق نسبت به اوقات نماز.

:: روزه دار واحتلام ::

سوال :

آيا احتلام روزه دار که در روزه خوابيده ومحتلم شده باشد روزه اش را باطل مى کند؟

جواب :

خير، وبايد براى نماز غسل کند.

:: جنابت وروزه ::

سوال :

روزه دارى که شب جنب شده است در چه شرايطى روزه اش باطل است؟

جواب :

اگر عمداً تا اذان صبح غسل جنابت نکند يا اگر وظيفه اش تيمم است عمداً تا اذان صبح تيمم نکند روزه اش باطل مى شود، چه روزه ماه مبارک رمضان باشد وچه قضاى آن، وهمچنين است روزه واجب معين بنابر احتياط مستحب، ونيز شخصى که شب جنب شده وبخوابد وبيدار شود وبراى بار دوم بخوابد ـ اگر مى داند که پيش از اذان بيدار خواهد شد يا عادت او چنين است که بيدار مى شود ـ ولى بيدار نشود بايد قضاى آن روز را به جا آورد. در حالت آخر اگر براى بار سوم بخوابد وپس از اذان صبح بيدار شود واجب است قضاى آن روز را به جا آورد وبنابر احتياط مستحب کفاره نيز بر او واجب مى شود.

:: روزه ودود سيگار ::

سوال :

روزه دارى که به دخانيات اعتياد ندارد ولى مجبور است در جايى توقف کند که از دود سيگار آکنده است وبدون اختيار، دود سيگار را استنشاق کند، چه وظيفه اى دارد؟

جواب :

بايد با آستين پيراهن يا چيزى مشابه آن از ورود دود به حلق جلوگيرى کند. اگر چنين کند وباز هم مقدارى دود، ناخواسته وارد شود، زيانى به روزه اش نمى رسد. همچنين لازم نيست از مقدار اندک آن جلوگيرى نمايد.

:: پرداخت فديه روزه به سيد ::

سوال :

آيا غير سيد مى تواند فديه روزه يا کفاره آن را به سيد بدهد؟

جواب :

على الاقرب جايز مى باشد.

:: ماه روزه واذان قبل از وقت ::

سوال :

در صورتى که مؤذن در ماه مبارک رمضان سهواً پنج دقيقه پيش از غروب شرعى، اذان بگويد وروزه داران افطار کنند، تکليف شان چيست؟

جواب :

در صورتى که معلوم شود غروب شرعى فرا نرسيده وپيش از داخل شدن در وقت، افطار کرده اند، بايد قضاى آن روز را به جا آورند.

:: پرداخت فديه روزه به سيد ::

سوال :

آيا غير سيد مى تواند فديه روزه يا کفاره آن را به سيد بدهد؟

جواب :

على الاقرب جايز مى باشد.

:: روزه مستحبى مطلق ::

سوال :

منظور از روزه مستحبى مطلق وغير معين چيست؟

جواب :

منظور روزه گرفتن در روزهايى است که در خصوص آنها نص ودستور خاصى وارد نشده است؛ مانند بسيارى از روزهاى سال؛ چراکه مستحب است انسان دوره سال را جز روزهايى که روزه گرفتن در آنها حرام است، روزه بگيرد.

:: روزه وفرو بردن خلط ::

سوال :

آيا کسى که از زيادى خلط رنج مى برد جايز است در حالت روزه، آن را فرو برد؟

جواب :

اگر به فضاى دهان نرسيده فرو بردن آن جايز است، ولى اگر به فضاى دهان برسد بنابر احتياط واجب، واجب است آن را بيرون بريزد.

:: روزه دار وفرو بردن ذرات غذا ::

سوال :

آيا فرو بردن ذرات غذايى که لابه لاى دندان ها باقى مانده، روزه را باطل مى کند؟

جواب :

اگر آن را عمداً فرو برد، روزه او باطل مى شود.

:: خوردن روزه مستحب به دعوت همسر ::

سوال :

در صورتى که شخصى روزه مستحبى گرفته باشد وهمسرش از او بخواهد روزه اش را باز کند يا از او بخواهد با هم نزديکى کنند، آيا مى تواند افطار نمايد؟

جواب :

بله، اين کار جايز است واستحباب دارد.

:: روزه دار وبوى خوش ::

سوال :

آيا بوييدن سهوى يا عمدى عطر روزه را باطل مى کند؟

جواب :

عطر مطلقاً روزه را باطل نمى کند، بلکه براى روزه دار کار پسنديده اى است. در حديث شريف آمده است:

«الطيب تحفة الصائم؛ بوى خوش تحفه وهديه شخص روزه دار است».(کافى، ج 4، ص 113)

:: سرم وآمپول براى روزه دار ::

سوال :

آيا سرم وصل کردن يا آمپول زدن، روزه واجب يا مستحب را باطل مى کند؟

جواب :

خير، ولى احتياط مستحب در ترک آن است.

:: بخار آب وروزه ::

سوال :

حضور روزه دار در مکان آکنده از بخار غليظ چه حکمى دارد؟ در صورتى که بخار صرفاً ذرات کوچک آب باشد چه؟

جواب :

احتياط واجب آن است که روزه دار بخار غليظ را به حلقش نرساند واگر عمداً از اين کار خوددارى نکرد وبخار غليظ به حلقش رسيد، احوط آن است که قضاى روزه آن روز بر او واجب مى شود.

:: استفراغ زن باردار در ماه مبارک رمضان ::

سوال :

زنان باردار اگر در ماه مبارک رمضان ودر حالتى که روزه اند استفراغ کنند چه حکمى دارند؟

جواب :

در صورتى که ناخواسته وغير اختيارى باشد روزه آنان باطل نيست. از سوى ديگر اگر زن باردارى بترسد که روزه براى خودش يا بچه اى که در شکم دارد ضرر داشته باشد، بايد افطار کند وبه ازاى هر روز 750گرم طعام به عنوان فديه به فقير بپردازد. پس اگر عذر او قبل از رمضان آينده برطرف شد، روزه هاى خود را قضا مى کند، وچنانچه عذر او باقى بود يک فديه ديگر (750گرم) طعام به فقير مى دهد وديگر قضا ندارد.

:: اهداى قرآن به غير مسلمانان ::

سوال :

قصد دارم نسخه اى انگليسى از قرآن کريم را به مردى مسيحى اهدا کنم. اين کار از نظر شرعى چه حکمى دارد؟

جواب :

اگر به منظور هدايت او باشد جايز است.

:: ارتکاب مفطرات از روى ندانستن مسأله ::

سوال :

اگر پسر نوجوانى يکى از مفطرات روزه را از روى جهل مرتکب شود يا شک داشته باشد که مرتکب شده يا نه چه وظيفه اى دارد؟، البته اين کار در سن دوازه سالگى رخ داده وشخص نمى داند در آن هنگام تکليف بوده يا خير؟

جواب :

اگر جاهل مقصر بوده روزه اش باطل است ونيز اگر قاصر بوده بنابر احتياط واجب روزه اش باطل است. اين در فرض يقين داشتن به تکليف است واما در فرض يقين نداشتن پس هيچ تکليفى از قبيل اعاده وقضا بر گردن ندارد.

:: استفاده روزه دار از اسپرى ::

سوال :

آيا استفاده از بخار آب از طريق دهان وبينى براى بيماران تنفسى در ماه مبارک رمضان، با توجه به اين که قطرات ريز آب را همراه خود دارد، جايز است؟ وخلاصه استفاده از اسپرى که بيماران مبتلا به اختلالات تنفسى ناگزيرند از آن استفاده کنند در ماه مبارک رمضان چه حکمى دارد؟

جواب :

در صورتى که به آب تبديل نشود ووارد حلق نگردد جايز است.

:: روزه بر چه کسانى واجب نيست ::

سوال :

چه کسانى عذر شرعى دارند وروزه بر آنان واجب نيست؟

جواب :

پيرمرد، پيرزن وزن باردار يا شيرده که روزه براى خودش يا بچه او ضرر دارد وهمچنين مريض ومسافر.

:: تماس بدون طهارت با نام مبارک معصومين ::

سوال :

در صورتى که نام هاى مبارک پيامبر اکرم وامامان معصوم وفاطمه زهرا عليهم السلام به خطى غير عربى نوشته شده باشد، مى توان بدون وضو به آن دست زد؟

جواب :

احتياط مستحب آن است که شخص بدون طهارت به نام هاى مبارک معصومين ـ به هر خط وزبان که نوشته شده باشد ـ دست نزند.

:: روزه روزهاى عرفه وعاشورا ::

سوال :

آيا روزه گرفتن در روز عرفه جايز است؟ وحکم کسى که روز 10محرم را روزه مي گيرد چيست؟

جواب :

روزه روز عرفه مستحب است درصورتى که از خواندن دعاى عرفه به سبب ضعف باز نماند زيرا فضيلت دعاى اين روز از روزه بيشتر است اما روزه روز دهم محرم مکروه مي باشد ولى مستحب است تا چند ساعت بعداز ظهر از خوردن وآشاميدن خوددارى کرده ودر آخر روز بعد از عصر غذايى که اهل مصيبت مي خورند مانند ماست وشير بخورد.

:: روزه دار ومضمضه کردن ::

سوال :

آيا مضمضه کردن آب نعناع در ماه مبارک رمضان ضررى به روزه وارد نمى کند؟ استفاده از خميردندان چطور؟

جواب :

در صورتى که مواظب باشد به حلق نرسد اشکالى ندارد.

:: مستحب بودن روزه عيد غدير ::

سوال :

اگر دليل حرمت روزه عيد فطر وقربان اين باشد که اگر مردم روزه بگيرند ديگر عيد نخواهند گرفت وبوى خوش استعمال نخواهند کرد وشيرينى وهدايا بين خود رد وبدل نخواهند کرد پس چرا درمورد با فضيلت ترين اعياد مسلمانان يعنى عيد غدير اين چنين نيست؟ از آنجا که اگر مردم اين روز را روزه بگيرند هرگز عيد نخواهند داشت وتبريک وشادى بين خود رد وبدل نخواهند کرد وسفره نهار عيد پهن نخواهند نمود وخودرا معطر نخواهند کرد ولباس نو نخواهند پوشيد. ميزان درستى استحباب روزه اين روز چقدر است؟

جواب :

بر روزه عيد غدير بسيار تاکيد شده است زيرا روزه نوعى عبادت است که شکر نعمت به حساب مي آيد وهيچ نعمتى بزرگ تر از نعمت ولايت وجود ندارد که درحق آن فرمايش خدا نازل شده است که:"امروز دينتان را برايتان کامل کردم ونعمتم را بر شما تمام نمودم واسلام را به عنوان دين برتر براى شما پسنديدم." (سوره مائده/ آيه3) همچنين علت حرمت روزه عيد فطر وعيد قربان منحصر در آنچه که در سوال ذکر شد نيست زيرا علت احکام در نزد شارع پنهان مي باشد وهمه آنها براى ما معلوم نيست.

:: شرط قبولى روزه ::

سوال :

منظور از اين حديث چيست: «کم من صائم ليس من صومه الا الظمأ والجوع وکم من قائم ليس له من قيامه الا العناء؛(وسايل الشيعه، ج 1، ص 72) بسا روزه دار که جز گرسنگى وتشنگى بهره اى ندارد وچه بسا عابد شب بيدار که جز خستگى وبى خوابى حاصلى نمى برد»؟

جواب :

منظور اين است که شخص روزه دار بايد از گناهان دورى کند وچشم وگوش وزبان وديگر اعضاى بدنش نيز روزه دار باشند تا روزه او مورد قبول حق تعالى واقع شود، وهمچنين است شب زنده دار. در غير اين صورت مشمول حديث يادشده خواهند شد.

:: روزه مستحبى در سفر ::

سوال :

تصميم گرفته ام تمام ماه رجب را روزه مستحبى بگيرم وقصد رفتن به حج عمره را دارم آيا اگر روزه ام را در مسافرت ادامه دادم مرتکب گناه شده ام؟ کدام يک فضيلت بيشترى دارد: افطار نمودن يا ادامه دادن روزه در مسافرت؟

جواب :

روزه گرفتن در مسافرت حرام است مگر اينکه شخصى نذر کند يک يا چند روز مشخص را در سفر روزه بگيرد يا نذر کند يک روز معين ويا چند روز را به صورت مطلق يعنى چه در سفر باشد چه نباشد روزه بگيرد در اين صورت هرچند آن روز را در سفر باشد روزه بر او واجب است.

:: قضاى نماز وروزه از شخص زنده ::

سوال :

بعضى از خانم ها از روى سستى روزه هايى که در حيض يا نفاس از آنها قضا شده، قضا نمى کنند ونيز نماز قضا دارند آيا جايز است در حال زنده بودن آنان شخص ديگرى قضاى آنان را به جا آورد؟

جواب :

قضاى نماز وروزه از انسان زنده جايز نيست، بلکه بايد خود شخص کم کم آنها را قضا کند وچنانچه نتواند وصيت کند که پس از فوت برايش قضا کنند.

:: باز کردن روزه مستحبى به دعوت دوستان ::

سوال :

شخصى هر روز روزه مى گيرد ودوستانش به اصرار او را وا مى دارند تا روزه اش را بگشايد. آيا جايز است دروغ بگويد واز اين مسأله جلوگيرى کند تا به بدين ترتيب فضيلت روزه دست يابد؟

جواب :

با اجابت دعوت برادران ايمانى وباز کردن روزه مستحبى خود به فضيلت مضاعف آن روزه مستحبى دست مى يابد ونبايد به آنان دروغ بگويد.

:: سيگار وروزه ::

سوال :

سيگار کشيدن براى روزه دار چه حکمى دارد؟

جواب :

سيگار کشيدن باطل کننده روزه است بنابر احتياط واجب.

:: فاصله ميان منزل ومحل کار ::

سوال :

در صورتى که فاصله منزل ومحل کارم روزانه 25کيلومتر رفت و25کيلومتر برگشت باشد وطبيعت کارم مستلزم سفر باشد، آيا بايد نماز را شکسته بخوانم وروزه ام را بخورم يا خير؟

جواب :

اگر سفر جزء طبيعت کار شماست ودر هر ده روز دست کم يک بار سفر کنيد، بايد روزه بگيريد ونماز خود را در منزل، محل کار وبين راه تمام بخوانيد.

:: تعيين روزه در نيّت ::

سوال :

آيا در روزه واجب ويا مستحب لازم است که روزه دار نوع روزه اى که مى گيرد در نيت خود تعيين کند، مثلاً در روزه واجب، معين کند که قضاى روزه ماه مبارک رمضان يا کفاره افطار يا بدل قربانى در حج تمتع يا نذر ومانند آن را انجام مى دهد يا خير؟

جواب :

در روزه واجب ـ غير از روزه ماه مبارک رمضان ـ اگر متعدد باشد بايد نوع روزه را در نيت تعيين کند، مثلاً اگر بر ذمّه او روزه قضاى ماه مبارک وچند روز نذر باشد، بايد نوع هر کدام را معين نمايد، بله در صورتى که روزه واجب متعدد نباشد تعيين لازم نيست. همچنين در روزه مستحب نيز هرچند متعدد باشد تعيين لزومى ندارد.

:: روزه ودخانيات ::

سوال :

آيا استعمال عمدى دخانيات در ماه مبارک رمضان روزه را باطل مى کند وآيا قضا وکفاره بر چنين شخصى واجب مى شود؟ در صورتى که اين کار را پس از ناپديد شدن قرص خورشيد وپيش از غروب شرعى انجام دهد چه حکمى دارد؟

جواب :

بله، بنابر احتياط واجب روزه اش باطل مى شود وبه هر حال قضا وکفاره بر او واجب خواهد شد، هرچند اين کار را پس از ناپديد شدن قرص خورشيد وپيش از غروب شرعى انجام داده باشد.

:: تيمم کردن قبل از اذان صبح ::

سوال :

شخصى در ماه رمضان به خاطر غسل کردن قبل از اذان صبح به دليل ترس از بيمارى دچار مشقت شده است درحالي که مى داند وظيفه اش تيمم است اما آيا بايد قبل از اذان صبح تيمم کند يا جايز است که بخوابد وقبل از طلوع خورشيد بيدار شود وبراى نماز صبح تيمم کند؟

جواب :

در فرض مذکور بر او واجب است به جاى غسل قبل از اذان صبح تيمم نمايد وبا آن تيمم، بعداز اذان صبح نماز بخواند.

:: روزه دخترى که تازه به بلوغ رسيده ::

سوال :

آيا براي دختري که تازه به بلوغ رسيده است وروزه گرفتن برايش مشقت دارد جايز است روزه اش را بخورد وآيا کفاره بر او واجب است؟

جواب :

اگر به گونه اي باشد که به خاطر ناتواني تحمل روزه گرفتن را ندارد مي تواند افطار کند وقضاي آن را بجا آورد. سپس تا ماه رمضان بعدي اگر قضاي آنها را بجا نياورد علاوه بر قضا بايد فديه تأخير بدهد يعني به ازاي هر روز يک مد طعام(750 گرم) گندم يا نان يا آرد آن را به فقير بدهد.

:: تاخيرانداختن افطار تا بعداز شب ::

سوال :

آيا به تاخيرانداختن افطار تا بعداز شب جايز است؟

جواب :

تاخيرانداختن تا غروب شرعى واجب است اما بعداز آن بدون اينکه نيت روزه داشته باشد مانعى ندارد.

:: روزه زن حامله هنگام استفراغ ::

سوال :

زنى در ماه سوم باردارى خود مي باشد وماه رمضان را روزه گرفته است اما به خاطر بچه اش وتغييراتى که در جسم او ايجاد شده وحساسيت او در اين زمان، بدون اختيار استفراغ مي کند حکم روزه او چيست؟

جواب :

استفراغ غيراختيارى روزه را باطل نمي کند اما اگر روزه براى او يا بچه اش ضرر دارد بايد افطار کند وبراى هرروز يک مد طعام يعنى (750) گرم گندم يا نان ويا آرد آن را به فقير بدهد وبعداً قضاى آنرا به جا آورد.

:: قضاى نماز وروزه ميّت ::

سوال :

آيا بر خويشاوندان مرده واجب است واجباتي که بر عهده او باقى مانده است خودشان انجام دهند يا مي توانند افراد مورد اطمينان را اجير نمايند تا اين مهم را به انجام رسانند؟

جواب :

بر پسر بزرگ تر ميت واجب است نمازها وروزه هايى که به صورت غيرعمدى از او ترک شده قضا نمايد وهمچنين بنابر احتياط مستحب نماز وروزه مادرش را. اما اگر متوفى پسر بزرگ ندارد يا خود به نماز وروزه وصيت نموده است بايد از ثلث اموال او شخص مورد اطمينانى را اجير کنند تا قضاى نماز وروزه را بجا بياورد. حج وديگر بدهي هاى ميت بايد از اصل ترکه جدا شود وبعد از آن اموال، بين ورثه بر مبناى 2سهم پسر و1سهم دختر تقسيم شود.

:: کسى که ماه رمضان را بدون عذر روزه نگرفته است ::

سوال :

شخصى بدون عذر 13ماه رمضان را روزه نگرفته است وحکمش اين است که به جاى هرروز 60مسکين را طعام دهد يا 2ماه پشت سر هم روزه بگيرد در حالي که اين شخص توانايى اطعام را به سبب عدم استطاعت مالى ندارد وهمچنين توانايى روزه گرفتن را هم ندارد زيرا بايد 70سال روزه بگيرد حکم اين شخص چيست؟

جواب :

اين شخص دو وظيفه دارد 1ـ بر او واجب است 13ماه را جهت قضاى روزه واجب کم کم روزه بگيرد وبراى تأخير قضا که در همان سال قضا نکرده، يک مُد طعام براى هرروز به فقير بدهد. واگر به خاطر پيرى يا بيمارى نتوانست قضا کند بايد وصيت کند تا بعد از مرگش براى او قضا کنند.

2ـ براى هرروز يا 60 روز روزه بگيرد يا 60 فقير را سير کند يعنى او مي تواند کفاره اطعام 60 فقير را انتخاب کند وکافى است به هر کدام يک مُد طعام يعنى 750گرم گندم يا آرد ويا نان بدهد اما اگر نتواند براى هر روز به 60نفر فقير بدهد به هراندازه که ميتواند بدهد واگر اصلا نمي تواند استغفار نمايد هر چند يکبار باشد وبنابر احتياط واجب اگر بعداً قدرت مالى پيدا کرد اطعام نمايد.

:: معناى کفاره واجب وانواع آن ::

سوال :

معناى اين عبارت شرعى چيست؟ اگر روزه او بخاطر يکى از کفارات باشد بايد معين نمايد از کداميک از کفارات مي باشد هرچند کفاره اى که بر او واجب شده است يکى باشد نه چند تا. ومعناى کفاره واجب چيست؟ وآيا تعداد معينى دارد؟ معناى صدقه واجب ومستحب ـ زکات واجب ومستحب چيست؟ کفارات چندنوع هستند؟

جواب :

معناى عبارت فوق اين است که: مشخص نمودن کفاره، واجب است به اينکه از کدام نوع کفاره مي باشد: کفاره افطار عمدى است يا کفاره شکستن نذر يا عهد يا قسم ويا غير اينها از روزه هاى کفاره اى که در کتاب «توضيح المسائل» با تيتر «احکام کفارات» ذکر شده است ودر سايت نيز موجود مي باشد. البته اين حرف بر مبناى کسانى است که تعيين کردن را به طور مطلق واجب مي دانند اما معظم له جز در روزه واجب هنگامى که متعدد باشد تعيين را واجب نمي دانند.

معناى صدقه وزکات واجب: زکات فطره وزکات اشياء نُه گانه مي باشد ومعناى صدقه وزکات مستحبي: غير از زکات فطره وزکات اجناس نُه گانه است.

:: نيت وطن دوم ::

سوال :

در شهرى 10سال اقامت کردم وازدواج نمودم سپس به وطن اصلى خود بازگشتم وبرخى وسايل شخصى مانند لباس ها وکتاب هايم را در خانه عمويم (پدر زنم) جاگذاشتم وغالباً ماهى يک بار يا بيشتر به آنجا مى روم ودر اين خانه اتاقى را براى خودم وخانواده ام به طور جداگانه اختصاص داده ام بطورى که هر زمان به اين شهر مى روم چه با خانواده چه تنها به جز در موارد اندکى هميشه اين اتاق محل استقرار من مى باشد. حکم نماز وروزه من در اين شهر چيست وبا توجه به اينکه مدت زيادى گذشته است ومن بنابر باقى ماندن نيت وطن دوم نمازم راتمام خوانده ام وروزه ام را گرفته ام در حال حاضر حکم من چيست؟ وآيا همسرم بعداز اينکه با من ازآن شهر آمده است مادامى که از آن صرف نظر نکرده است در حکم وطن اول باقى مى ماند؟

جواب :

مادامى که ازآن وطن يا شهر محل اقامت اعراض وصرف نظر حاصل نشده است نماز در آن جا تمام وروزه در آن جا واجب است.

:: زن باردار يا شيرده اى که عذرش ادامه يابد ::

سوال :

زنى که باردار است ويا بچه شير مى دهد ونمى تواند قضاى روزه هايى که از او فوت شده است را انجام دهد وظيفه‌اش چيست؟

جواب :

هنگامى که زن در ماه رمضان به خاطر باردارى يا شيردادن نتواند روزه بگيرد ودر آن سال به همين عذر نتواند آنها را قضا نمايد يعنى عذر او تا ماه رمضان بعدى ادامه پيدا کند، روزه وقضاى آن بر او واجب نمى باشد وبر او واجب است بجاى هرروز 2مد طعام به فقير بدهد يک مد را بعداز گذشت ماه رمضان ومد ديگر را آخر سال يعنى قبل از ماه رمضان دوم بدهد. اما اگر عذر او قبل از آمدن ماه رمضان بعدى برطرف شد وتوانست روزه ها را قضا نمايد قضا بر او واجب است وبايد به ازاى هرروز فقط يک مد طعام بدهد، وچنانچه دراين صورت تا اول ماه رمضان دوم قضا نکرد بر او واجب است به اضافه قضا ويک مد طعام، يک مد طعام دوم براى تأخير به فقير بدهد.

:: امساک در روز عاشورا ::

سوال :

اگر پدر نماز وروزه خود را با آگاهى واز روى عمد ترک نموده باشد در حالى که ما او را نصيحت مى کرديم ولى او گوش نمى کرد آيا در اين حالت قضاى نمازها وروزه هاى او بر عهده پسر بزرگتر او مى باشد؟

جواب :

خير، ولى بنابر احتياط مستحب آنها را قضا نمايد اما اگر پدر وصيت کرده است که آنها را قضا نمايند. از ثلث مال او شخص مورد اطمينانى را اجير مى نمايند تا قضاى نماز وروزه او را به جا آورد.

:: روزه نذرى بابت شفا ::

سوال :

نذر کرده ام که اگر فرزندم شفا يابد 6روز را قربة الى الله روزه بگيرم وهمچنين نذر کرده ام اگر فلان گناه را انجام ندادم 3روز را قربة الى الله روزه بگيرم اکنون مى خواهم به نذرم وفا کنم آيا بر من واجب است که معين کنم اين روزه براى نذر اول است يا دوم؟ وآيا واجب است 9روز را (6 روز به خاطر نذر اول و3روز براى نذر دوم) روزه بگيرم؟

جواب :

لازم است در فرض مذکور معين شود و 9روز را روزه بگيرد.

:: استحباب امساک در روز عاشورا ::

سوال :

ميان برخى از فرقه هاى اسلامى روزه روز عاشورا رايج مى باشد وبر اين باور هستند که مستحب مى باشد تا بدان جا که برخى از آنان جلسات عمومى براى افطاري‌ دادن به روزه داران برپا مى کنند ومدعى هستند که نبى اکرم روزه اين روز را مستحب نموده است ومردم را به روزه اين روز فراخوانده است. عقيده صحيح در اين مورد چه مى باشد؟

جواب :

عقيده صحيح ـ طبق روايات شريفه ـ اين است که امساک (خوددارى کردن از خوردن وآشاميدن) در روز عاشورا وافطارکردن با غذاى اهل عزا ومصيبت زدگان در وقتِ عصر جهت همدردى نمودن با امام حسين ـ عليه السلام ـ مستحب مى باشد وروزه داشتن اين روز مکروه است.

:: کفاره افطار (روزه خوردن) در ماه رمضان ::

سوال :

ماه رمضان چند سال پيش، روزه ام را خوردم، که بعداً بابت اين کار پشيمان شدم، ولى اکنون سه سال است تقريباً روزه قضا (هفته اى دوروز دوشنبه وپنجشنبه) مى گيرم، با توجه به اينکه از کارم بسيار پشيمانم، وبه درگاه خداى متعال توبه کردم، آيا اين کار فايده اى دارد؟ کار درست براى گرفتن روزه قضا که در ذمه من مى باشد چيست؟

جواب :

هرگاه روزه از روى عمد وبا علم واطلاع ترک شود سه چيز بر روزه خوار لازم مى شود:

1. طلب مغفرت وپشيمانى از کردارش.

2. روزه هايى که از وى فوت شده بعد از ماه مبارک رمضان قضا نمايد، واگر تا ماه رمضان سال بعد قضا را به تأخير انداخته باشد، بايد بابت هر روز تأخير يک مُد طعام که تقريباً 750 گرم گندم يا به اين مقدار نان يا آرد، به عنوان فديه بدهد.

3. کفاره بدهد، يعنى براى هرروز افطارِ عمد، انسان مخيّر است بين دو ماه روزه گرفتن، يا شصت فقير را سيرکردن واگر بابت هرروز به هر کدام يک مد گندم که تقريباً 750 گرم است يا به آن مقدار نان يا آرد، بدهد کافى است. واگر توانايى هيچ کدام را نداشته باشد مخيّر است بين اينکه هيجده روز پى درپى روزه بگيرد، يا هرمقدار که مى تواند به فقرا اطعام دهد، واگر هيچ کدام را نتواند، استغفار کند حتى اگر يک بار بگويد: «استغفرالله» وبنابر احتياط واجب هروقت توانايى اطعام پيدا کرد بدهد.

:: کفاره ترک نماز وروزه ::

سوال :

چگونه انسان مى تواند نمازهايى که نخوانده وروزه هايى که نگرفته است راجبران نمايد؟ آيا راهى براى بخشايش همه اين گناهان وجود دارد؟

جواب :

نمازهايى که نخوانده وروزه هايى که نگرفته است را قضا کند وکفاره روزه ها را نيز به جا آورد واز خدا طلب بخشش کند وتوبه واقعى نمايد. بنابر آنچه که روايت شده کسى که از گناه توبه کند مانند کسى است که اصلا گناه نکرده است.

:: معناى حديثى که مى گويد :" روزه بازدارنده است" چيست؟ ::

سوال :

از پيامبر اکرم ـ که درود خدا بر او وخاندانش باد ـ روايت شده که فرمودند:" اى گروه جوانان! هرکدام از شما که توانايى ازدواج را دارد بايد ازدواج کند وهرکس اين توانايى را ندارد بايد روزه بگيرد. زيرا روزه بازدارنده است." چگونه روزه جايگزين ازدواج وغريزه جنسى مى شود؟

جواب :

روزه از جمله امورى است که در مهار سرکشى اين غريزه سهيم مى باشد وبه انسان اين اراده را مى دهد که برآن مسلط شود.

:: قضاى نماز وروزه ::

سوال :

دخترى، سالهاست در خواندن نماز سهل انگارى مى کند، مدتى مى خواند ولى باز ترک مى کند وهمچنين روزه که مجموع روزهايى که روزه گرفته خيلى کم است وبابت اين کردارش بسيار پشيمان است، آيا بايد قضاى نماز وروزه را به جا آورد يا کفاره بدهد؟

جواب :

در حديث شريف آمده است: «من تاب، تاب الله عليه؛ کسى که توبه کند خداى متعال توبه او را مى پذيرد»، واو را اصلاح خواهد کرد ان شاء الله، بنابراين بايد قضاى نمازها وروزه هايى که از وى فوت شده است را کم کم بجا آورد واگر شک دارد که يک سال يا دو سال از او فوت شده کافى است قضاى يک سال را بجا آورد، اما درباره کفاره، تنها روزه کفاره دارد، آن هم براى کسانى که توانايى آن را داشته باشند، وکفاره روزه، بابت هرروز دو ماه روزه گرفتن، يا شصت فقير را سيرکردن وکافى است به هرکدام (750) گرم گندم يا به اين مقدار نان يا آرد بدهد، واگر نتواند، هرچند مد که مى تواند به فقرا اطعام کند، واگر توانايى ندارد استغفار کند که يک بار کافى است، اما کفاره تأخير قضاى روزه از سال اوّل، بابت هرروز يک مد طعام يعنى (750) گرم گندم يا به همين مقدار نان يا آرد، به فقير مستحق داده شود واگر توانايى مالى نداشته باشد بنابر احتياط واجب هروقت توانايى پيدا کرد بدهد.

:: رؤيت هلال وملاک دخول ماه رمضان ::

سوال :

آيا گفته متخصصان نجوم مبنى بر رؤيت هلال ماه مبارک رمضان حجيت دارد؟ آيا ديدن هلال با چشم مسلح از نظر شرعى معتبر است؟ همچنين آيا بزرگ تر بودن هلال براى اثبات روز دوم ماه کافى است؟

جواب :

گفته متخصصان نجومى حجيت ندارد، زيرا ملاک شرعى براى اثبات دخول ماه رمضان عبارت است از اين که هلال ماه رؤيت شود، يا دو نفر عادل شهادت دهند که هلال را ديده اند، يا سى روز از ماه قبلى گذشته باشد. در مسأله رؤيت هلال ديدنِ آن با چشم مسلح اعتبارى ندارد. بزرگ تر بودن هلال نيز براى اثبات اين که شب دوم ماه است فاقد اعتبار شرعى است.

:: سفر روزه دار به مغرب زمين ::

سوال :

در صورتى که روزه دار در ماه مبارک رمضان وپس از مغرب بدون آن که افطار کند با هواپيما به سمت غرب (مغرب زمين) حرکت کند ودر همان روز به جايى برسد که هنوز غروب شرعى فرا نرسيده آيا بايد تا غروب آفتاب محل جديد امساک کند؟

جواب :

در فرض مذکور واجب نيست تا غروب شرعى امساک کند، هرچند اين کار به احتياط نزديک تر است.

:: روزه دار ودود سيگار ::

سوال :

استفاده از دخانيات مانند سيگار در ماه مبارک رمضان براى روزه دار چه صورتى دارد؟

جواب :

دخانيات براى روزه دار جايز نيست واحتياط واجب آن است که ترک گردد.

:: روزه نذرى در سفر ::

سوال :

روزه گرفتن در سفرى که کمتر از ده روز است مى دانم جايز نيست، ولى اگر سفر به بيست روز بيانجامد واز شهر به شهر ديگرى که در هر شهر مدّت اقامت بيشتر از پنج روز نباشد، آيا در اين صورت، اگر خواستيم تمامى بيست روز را که مصادف با ماه رجب المرجّب وروزه گرفتن در آن مستحب است، روزه بگيريم، مى توانيم نذرکردن روزه را بهانه اى براى گرفتن روزه مستحبى در اين سفر قرار دهيم؟

جواب :

بله، نذرکردن براى روزه گرفتن تمامى مدّت سفر، راهى است جهت جايزبودن روزه مستحبى در سفر.

:: استمرار در نيت روزه ::

سوال :

در مسائل روزه از جهتى گفته شده: استمرار نيّت شرط صحت روزه است، واز جهت ديگر گفته شده: لازم نيست روزه دار در کليه لحظاتى که روزه است نسبت به نيت روزه ملتفت باشد. واگر شب نيت کند که فردا روزه بگيرد ولى از اين نيت غافل شد وغفلت او تا پايان روز ادامه داشت خللى به روزه او وارد نمى شود. منظور از اين دو مسأله چيست؟

جواب :

منظور از اين دو مسأله اين است که در صحت روزه التفات به روزه در همان ابتدا کافى است هرچند در اثناى روز غفلت از آن حاصل شود؛ به عبارت ديگر روزه دار نبايد اثناى روز نيت افطار کند ودست از نيت اول خود بردارد، اين پايدارى همان معناى استمرار نيت است.

:: نيت روزه وکيفيت آن ::

سوال :

گفته اند در صحت روزه قصد اطاعت فرمان خدا کافى است. منظور از اين سخن چيست؟

جواب :

روزه يک عبادت است وعبادت محقق نمى شود مگر با نيّت قربت وقصد اطاعت فرمان خدا؛ به اين معنى که روزه دار به جهت آن که امر خدا به روزه تعلق گرفته است، روزه مى گيرد واطاعت مى نمايد، حال واجب باشد يا مستحب، اداء باشد يا قضا، ديگر ذکر آن لازم نيست.

:: قضاى روزه واجب در روزهاى مستحب ::

سوال :

آيا مى توان يکى از روزهاى ماه رجب يا شعبان را هم به نيت قضاى ماه مبارک رمضان، وهم به نيت روزه مستحب آن ماه روزه گرفت؟

جواب :

خير، فقط بايد نيت قضاى ماه رمضان کند، اما به جهت اين که آن روز در ماه رجب يا شعبان نيز هست، ثواب روزه مستحب آن ماه را نيز، ان شاء الله تعالى، درک خواهد کرد.

:: خوردن اشک در حالت روزه ::

سوال :

آيا اشک، عرق بدن وآب دهان پاک است؟ بلعيدن اشک در حالت روزه چه حکمى دارد؟

جواب :

اشک، عرق بدن وآب دهان همگى پاک مى باشد وروزه دارى که دانسته واز روى عمد قطرات اشک خود را ببلعد، روزه اش باطل مى شود.

:: کفاره افطار عمدى روزه ::

سوال :

کفاره کسى که عمداً روزه خود را با حلال افطار کند چيست؟

جواب :

آزاد کردن يک بنده يا اطعام شصت فقير يا شصت روز روزه.

:: اعاده روزه هاى در حالت جنابت ::

سوال :

آيا روزه هايى که در حال جنابت از حرام به جا آورده شده ـ هرچند بسيار باشد ـ بايد اعاده گردد؟

جواب :

بله اگر بدون داشتن عذرى غسل نکند، اعاده لازم است.

:: دادن پول طعام فديه به فقير ::

سوال :

آيا جايز است به جاى دادن طعام به فقير، پول آن را به او بدهيم وآيا در اين صورت شرط است که به او گفته شود با آن مثلاً نان بخرد؟

جواب :

چيزى که واجب است رسيدن طعام به فقير است، هرچند پول طعام به او داده شود وخودش طعام بخرد. اين در صورتى است که مطمئن باشد آن فقير با پول فديه طعام مى خرد والله العالم.

:: باقى ماندن عمدى برجنابت در ماه رمضان ::

سوال :

آيا باقى ماندن برجنابت روزه را باطل مى کند؟

جواب :

واجب است پيش از اذان صبح غسل جنابت کند واگر وقت تنگ است به جاى غسل تيمم کند وپس از آن غسل خود را به جاى آورد. جايز نيست انسان روزه دار در ماه رمضان عمداً تا اذان صبح برجنابت خود باقى بماند واگر چنين کرد قضا وکفاره براو واجب مى گردد.

:: مسافرى که در حال بازگشت به وطن است ::

سوال :

مسافرى که در حال بازگشت از سفر به وطن است، چه هنگامى سفرش تمام شده تلقى مى شود؟ هنگام رسيدن به شهر يا وقتى که به محله وخانه اش مى رسد؟

جواب :

هنگامى که به حد ترخص مى رسد.

:: زنان باردار وروزه ::

سوال :

همسر بنده در ماه سوم حاملگى است وبر اثر ضعف عمومى، تاب گرسنگى ندارد وبايد براى تقويت خود وبچه اى که در شکم دارد هميشه غذا بخورد. آيا مى تواند افطار کند واحکامى که برآن مترتب مى گردد کدام است؟

جواب :

در فرض مذکور بايد افطار کند وبعدها قضاى روزهايى را که روزه نگرفته به جا آورد وهمچنين بابت هر روز يک مد طعام (يعنى 750 گرم گندم، جو، نان گندم، ويا نان جو به فقير فديه بدهد. همچنين اگر روزه هايى را که از او فوت شده تا ماه رمضان سال آينده قضا نکند بايد بابت هر روز يک مد طعام به فقير فديه بدهد.

:: پرخورى در شب ::

سوال :

اگر براثر پرخورى در شب برخى از ذرات غذاها با آروغ به دهان برسد وسهواً بلعيده شود، روزه باطل مى شود؟

جواب :

در فرض مذکور روزه شخص اشکالى ندارد.

:: کفاره افطار عمدى روزه ::

سوال :

کفاره کسى که عمداً روزه خود را با حلال افطار کند چيست؟

جواب :

آزاد کردن يک بنده يا اطعام شصت فقير يا شصت روز روزه.

:: زنان باردار وروزه ::

سوال :

همسر بنده در ماه سوم حاملگى است وبر اثر ضعف عمومى، تاب گرسنگى ندارد وبايد براى تقويت خود وبچه اى که در شکم دارد هميشه غذا بخورد. آيا مى تواند افطار کند واحکامى که برآن مترتب مى گردد کدام است؟

جواب :

در فرض مذکور بايد افطار کند وبعدها قضاى روزهايى را که روزه نگرفته به جا آورد وهمچنين بابت هر روز يک مد طعام (يعنى 750 گرم گندم، جو، نان گندم، ويا نان جو به فقير فديه بدهد. همچنين اگر روزه هايى را که از او فوت شده تا ماه رمضان سال آينده قضا نکند بايد بابت هر روز يک مد طعام به فقير فديه بدهد.

:: باقى ماندن عمدى برجنابت در ماه رمضان ::

سوال :

آيا باقى ماندن برجنابت روزه را باطل مى کند؟

جواب :

واجب است پيش از اذان صبح غسل جنابت کند واگر وقت تنگ است به جاى غسل تيمم کند وپس از آن غسل خود را به جاى آورد. جايز نيست انسان روزه دار در ماه رمضان عمداً تا اذان صبح برجنابت خود باقى بماند واگر چنين کرد قضا وکفاره براو واجب مى گردد

:: روزه وکوتاهى در حقوق همسر ::

سوال :

شخصى هر سال ماه رجب وشعبان را روزه مى گرفته است. امسال که ازدواج کرده آيا روزه گرفتن به عادت ساليانه، نوعى اجحاف به همسر وکوتاهى در حقوق او به حساب نمى آيد؟ چنين شخصى بهتر است روزه بگيرد يا براى رعايت حقوق همسردارى روزه را ترک گويد؟

جواب :

مى تواند بين اين دو کار جمع کند. بدين ترتيب که روزهاى اول، وسط وآخر هر دو ماه رجب وشعبان را روزه بگيرد. خداى متعال مى فرمايد: «من جاء بالحسنة فله عشر أمثالها؛(انعام (6)، آيه160) هر کس کار نيکى بياورد ده برابر آن پاداش خواهد داشت». گر مطابق اين دستور عمل کند چنان است که گويا هر دو ماه را روزه داشته است.

:: روزه مستحب وجنابت ::

سوال :

اگر در ماه رجب يا مناسبت ديگرى نيت کردم فردا را روزه بگيرم ولى صبح هنگامى که بيدار شدم جنب بودم (واين جنابت عمدى نبوده است) آيا مى توانم آن روز را روزه بگيرم وثوابى به آن تعلق مى گيرد؟

جواب :

در فرض مذکور اشکالى ندارد. روزه را کامل کند ومأجور خواهد بود.

:: باقى ماندن برجنابت تا اذان صبح ::

سوال :

آيا باقى ماندن برجنابت تا اذان صبح روزه را باطل مى کند؟

جواب :

باقى ماندن برجنابت تا اذان صبح اگر عمدى باشد روزه ماه مبارک رمضان، قضاى ماه رمضان وهر روزه واجب معين را باطل مى کند ولى اگر عمدى نباشد روزه را باطل نمى کند مگر اين که قضاى ماه رمضان باشد.

:: شکستن روزه مستحبى ::

سوال :

هرگاه کسى روزه مستحب گرفته باشد وکسى او را به صرف غذا دعوت کند آيا مى تواند روزه اش را بخورد؟

جواب :

هرگاه شخص روزه دار روزه مستحب گرفته باشد ومؤمنى او را دعوت به افطار کند، اجابت دعوت او وخوردن روزه مستحب است ودر اين صورت اجر روزه اش مضاعف خواهد شد.

:: جويدن آدامس ::

سوال :

آيا جويدن آدامس مفطر روزه است؟

جواب :

اگر داراى طعم باشد يا برخى از اجزاى آن از هم جدا شده وارد حلق شود، مفطر خواهد بود.

:: نيت روزه قضا ::

سوال :

براى به جا آوردن روزه قضا چه زمان بايد نيت کرد؟ آيا جايز است شخصى نيت کند که فردا روزه قضا مى گيرد وبخوابد؟

جواب :

آخرين زمان براى نيت روزه قضا هنگام زوال (ظهر شرعى) است. از اين رو اگر شخصى تا پيش از ظهر چيزى نخورد ومفطرى به جا نياورد تا هنگام زوال وقت دارد که نيت روزه قضا کند وروزه اش صحيح است. اما اگر ظهر شد نيت روزه قضا صحيح نيست.