أحکام امانت
سوال 1 :
- شخصى مبلغى به زيد مى‌دهد که آن را به منزلش برساند، زيد در راه کشته مى‌شود، مبلغى پول هم در جيب او يافت مى‌شود، ولى معلوم نيست که اين پول ملک شخصى متوفّى است يا أمانت آن شخص باشد (چون محتمل است أمانت آن شخص کاملا يا بعضا تلف شده باشد) آيا ورثه مقتول ضامن هستند که به صاحب پول آن مبلغ را بدهند؟
جواب:
- ورثه ضامن نيستند، و چنانچه جدّا تلف محتمل است لازم نيست به او بدهند.
سوال 2 :
- شخصى مقدارى زمين زراعى نزد ديگرى امانت مى‌گذارد، و تصريح مى‌کند مادامى که خودم يا أولادم نيامده‌ايم حقّ تصرّف و زراعت کردن دارى ولى حقّ فروش و هبه و غيره را ندارى، و بعد از اينکه خودم و يا أولادم آمديم ملک را تحويل مى‌گيريم. بعد از غياب صاحب ملک زمين توسّط امانت‌دار تجزيه و بين ديگران تقسيم شده است و پولش را گرفته است. اکنون شخصى که زمين نزد او امانت بوده مرده است، و صاحب زمين هم معلوم نيست که زنده است يا مرده ولى وارث دارد. حال وظيفه وارث شخصى که زمين پيش
استفتاءات، ج3، ص: 25
او امانت بوده چگونه است؟
جواب:
- وارث امانت‌دار وظيفه خاصّى در اين باره ندارد، بلى اگر مى‌داند زمين عدوانا فروخته شده و پول آن در ترکه امانت‌دار باقى مانده يا چيزى در ترکه هست که با آن پول تهيّه شده ورثه حقّ تصرّف ندارند مگر بعد از اداء مال به صاحب آن.
سوال 3 :
- سه سال و نيم قبل، اتومبيل بيت المال را جهت انجام مأموريّت اعزام داشتم، أمّا در بين راه واژگون شد، مسؤولين امور و أهل خبره تشخيص دادند که اين حادثه در أثر نقص فنّى رخ داده است، آيا شرعا مى‌بايد غرامتى به بيت المال پرداخت گردد يا خير؟ و در صورت مثبت بودن پاسخ، آيا غرامت مى‌بايست توسّط راننده پرداخت شود يا توسّط اينجانب که مشار إليه را به مأموريّت اعزام داشته‌ام؟
جواب:
- اگر بيت المال در دست شخص امانت بوده و بدون تعدّى و تفريط تلف شده ضمانى در بين نيست، ولى اگر مقرّراتى از دولت اسلامى در اين باره وضع شده بايد طبق آن عمل نمائيد.
استفتاءات، ج3، ص: 26