مصرف نذر
سوال 18 :
- نذورات، خيرات، صدقات و کفّارات را مى‌توان به عنوان کمک به جبهه جنگ داد؟
جواب:
- از نذور مطلقه و از خيرات مانع ندارد.
استفتاءات، ج2، ص: 464
سوال 19 :
- سازمان اوقاف در زمان طاغوت قانونى وضع کرده که به موجب آن صدى ده نذورات بقاع را بگيرد؛ آيا از نظر شرعى جايز است وجوهى را که مردم به منظور کمک به مخارج و تعمير بقعه‌اى يا بقاعى مى‌پردازند صدى ده آن را به اوقاف داد؟ و آيا در جمهورى اسلامى ايران اين قانون مى‌تواند صحيح باشد و صورت شرعى داشته باشد يا خير؟
جواب:
- نذورات و هداياى بقاع متبرّکه بايد در همان جهتى که ناذر يا هديه کننده منظور نموده، مصرف شود.
سوال 20 :
- کسى نذر کرده که مبلغى در موردى نظير اطعام و غيره صرف نمايد، آيا مى‌تواند اين مبلغ را به يکى از حسابهاى ضرورى‌تر، نظير جبهه يا جنگ زدگان واريز نمايد؟
جواب:
- اگر نذر با صيغه معتبر شرعيّه بوده، بايد بر طبق نذر عمل شود و اگر صيغه نداشته اختيار با خود شما است.
سوال 21 :
- آيا مورد صدقه مستحبّه يا نذرى، فقط فقير است يا مطلق فى سبيل اللّه است؟
جواب:
- احوط اقتصار بر فقير است.
سوال 22 :
- در اطراف يک امامزاده، درختهايى روييده و بزرگ شده است، موقوفه بودن اين زمين هم معلوم نيست و امامزاده هم متولّى مخصوص نداشته، بلکه اهالى محلّ بر آن نظارت دارند و نذورات آن هم با نظارت معتمدين محلّ در
استفتاءات، ج2، ص: 465
آنجا مصرف مى‌شود، فعلا در محله بالاى اين محلّ، مسجدى بنا کرده‌اند که احتياج به چوب دارد، آيا اجازه مى‌فرماييد که اهالى محلّ درختهاى مزبور را صرف ساختمان مسجد نموده و اضافه نذورات را هم خرج مسجد کنند؟
جواب:
- اگر وقف بودن درختها براى امامزاده محرز نيست و باقى ماندن درختها به حال خود، به حساب مصلحت امامزاده و زائرين ضرورت ندارد، صرف آن در ساختمان مسجد مانع ندارد و نذورات اگر مصرف بخصوصى ندارد و زائد بر احتياجات امامزاده است، صرف در مسجد اشکال ندارد.
سوال 23 :
- مردم مسلمان ايران همه ساله مبالغى به امامزاده‌ها و بقاع متبرّکه اهدا و کمک مى‌نمايند، آيا سازمان اوقاف مى‌تواند ده درصد اينگونه وجوه را صرف تبليغ و نشر معارف اسلام، تعمير و تکميل مساجدى که بانى ندارد، خريد کتب مذهبى و اهداء به روستاها و مخارجى از اين قبيل نمايد؟
جواب:
- چنانچه براى مصرف، خاصى اهداء نشده و تعمير و ساير نيازهاى بقعه رفع شده باشد، صرف در امور مذکوره با رعايت مقرّرات دولت اسلامى مانع ندارد.
سوال 24 :
- پولى که نذر يکى از امامان معصوم (ع) شده مى‌توان به شخص سيد داد؟
استفتاءات، ج2، ص: 466
جواب:
- اگر فقير باشد به نيّت اهداء ثواب به حضرت، مى‌توانند به او بدهند.
سوال 25 :
- شهر شوش دانيال داراى بقعه متبرکه حضرت دانيال نبى (عليه السلام) مى‌باشد که زائرين، نذور و وجوهى در ضريح آن واريز مى‌نمايند. با توجه به اينکه خود، هزينه کارگر و خادمين ساختمانى دارد، مازاد آن جايز است به مصارف اماکن ديگر برسد؟ مثل: 1- احداث مسجد 2- تعميرات مساجد 3- تکميل مساجد نيمه ساخته 4- تنظيفات و رنگ‌آميزى مساجد 5- فرش جهت مساجد 6- درب جهت سالنهاى مساجد 7- کولر و پنکه جهت مساجد 8- تعميرات، سفيد کارى، فرش حسينيّه.
جواب:
- پس از استثناء مصارف خود بقعه و مخارج مربوطه به آن، صرف در امور ذکر شده مانع ندارد.
سوال 26 :
- همان طور که مى‌دانيد در دو ماه محرم و صفر مردم نذورات بسيارى دارند از جمله در روز شهادت امام حسن مجتبى (عليه السّلام) که بسيارى از مردم در اين روز شلّه زرد مى‌پزند، پختن آن به حدّى است که مردم اشباع شده و در جويها و خيابانها نيز ظرفهاى شلّه زرد را خالى مى‌کنند و در حقيقت نوعى اسراف در اين امر به چشم مى‌خورد به همين دليل و بنا به شرايط خاص زمانى آيا مى‌شود وجوه اين نذرها را که خود رقم قابل توجهى مى‌گردد به حسابهاى کمک به مستضعفين واريز گردد؟
استفتاءات، ج2، ص: 467
جواب:
- اگر با صيغه معتبره شرعيه نذر شده بايد بر طبق آن عمل شود و اگر صيغه نداشته اختيار با صاحبان آنها است.
سوال 27 :
- اينجانب چندى قبل نذر نمودم که پس از انجام خواسته‌اى، گوسفندى را بين فقرا تقسيم نمايم آيا مى‌توانم به جاى آن مطابق قيمت آن به حساب "200" واريز نمايم؟
جواب:
- اگر با صيغه شرعيه نذر کرده‌ايد بايد بر طبق نذر عمل کنيد و اگر صيغه معتبره نداشته مانع ندارد به حساب مزبور بدهند.
سوال 28 :
- اگر شخصى مثلا ده سال پيش نذر کرده باشد که يک من برنج پخت نمايد، و به مصرف مردم برساند و هر سال بر مقدار آن افزوده است و حالا مثلا به بيست و پنج من رسيده است آيا مى‌شود همان يک من را پخت نمايد و پول بقيه را به حساب مستضعفين پرداخت نمايد؟
جواب:
- اگر نسبت به زيادتر از يک من نذر نکرده باشد و يا نذر او با صيغه شرعيه نباشد مانع ندارد.
سوال 29 :
- در محل ما مرسوم است که در ايام محرم، مخصوصا عاشورا علمهايى مى‌بندند و مردم پارچه‌هايى را براى آنها نذر مى‌کنند و آن پارچه‌ها
استفتاءات، ج2، ص: 468
را به آن علمها مى‌بندند و رفته رفته زياد مى‌شود آيا جايز است که آن پارچه‌ها را بفروشند و به مصرف عزادارى برسانند يا خير؟
جواب:
- با رضايت نذر کنندگان اشکال ندارد چون اينگونه نذرها عاميانه و صحيح نيست چون صيغه خوانده نشده.
سوال 30 :
- اينجانب از سالهاى قبل تعداد پانزده رأس گوسفند نذر حضرت ابو الفضل (عليه السّلام) داشتم که تا کنون به علت عدم وضع مالى قادر به اداى دين خود نبوده‌ام حال آيا اجازه مى‌فرماييد پول آنها را به حساب شماره 100 تقديم نمايم؟
جواب:
- اگر با صيغه شرعيه نذر کرده‌ايد بايد بر طبق نذر عمل کنيد و در غير اين صورت اختيار با خود شما است.
سوال 31 :
- اينجانب چند سال قبل نذر نمودم که در دهه فاطميّه هر سال در محل خودمان يک مجلس روضه خوانى برگزار نمايم ولى چون در حال حاضر واعظى در آن محل نداريم آيا در صورت امکان در همان ايام در تهران مجلس را برگزار کنم يا پول آن را به فقرا بدهم مانعى ندارد؟
جواب:
- اگر نذر شرعى کرده‌ايد در همان محل اقامه روضه خوانى نمائيد.
سوال 32 :
- حدود پنجاه سال قبل در قريه‌اى يک عدّه از معتمدين محلّ
استفتاءات، ج2، ص: 469
صندوق ابو الفضل العبّاس (عليه السّلام) تأسيس نمودند که هر کس نذرى داشت در آن بيندازد تا در ايام وفات و جمعه‌ها در مسجد محل مجالس سوگوارى خامس آل عبا (عليه السّلام) برقرار کنند و هر ساله هفت شب به اهالى وليمه بدهند بيست سال قبل براى مسجد صندوق ديگرى نيز ساختند که اهالى نذورات خود را در صندوق جديد الاحداث هم مى‌ريزند و پول صندوق جديد و صندوق قديمى صرف روضه خوانى و سوگوارى در ايام وفات و شبهاى جمعه و ماههاى محرم و صفر مى‌شود حالا يک عده ايراد مى‌کنند و مى‌گويند ابو الفضل (عليه السّلام) بى‌نياز است وجه موجود صندوق را صرف فقرا و محتاجين و معتادين بنمائيم با توجه به مراتب فوق نظر خود را در اين زمينه بيان فرماييد؟
جواب:
- وجوه صندوق را در مجالس عزادارى کما في السابق صرف کنند و مخارج فقرا و محتاجين از جاى ديگر تأمين شود.
سوال 33 :
- مؤسسه‌اى مبلغى را به عنوان سهم الشّرکة حضرت ابو الفضل (عليه السّلام) اختصاص داده است که در اين راه به مصرف برساند ولى براى مؤسسه مزبور اين سوال پيش آمده است که آيا اکنون که کشور به جهاد سازندگى احتياج دارد از اين مبلغ مى‌توان در راه ساختن مدرسه و بيمارستان استفاده نمود و يا به حساب شماره 100 واريز نمود يا خير؟
جواب:
- مانع ندارد و ثواب آن را به حضرت اهدا نمايند.
استفتاءات ج2 477 س 55 ..... ص : 477
استفتاءات، ج2، ص: 470
سوال 34 :
- شخصى نذر کرده در سال مقدارى برنج و گوشت براى امام حسين (عليه السّلام) بپردازد و قبلا اينگونه عمل مى‌نموده که يا مى‌پخته و اطعام مى‌نموده و يا به روحانى محل مى‌داده و مى‌گفته هر طور خودت صلاح مى‌دانى در اين راه به مصرف برسان ولى فعلا آن روحانى فوت کرده آيا مى‌شود جهت حسينيّه خرج نمود؟
جواب:
- بر همان روال گذشته اطعام کند.
سوال 35 :
- نذر شخص انفاق اربعة الآف تومان لاقامة مراسم تعزية الامام الحسين (عليه السّلام) في شهر محرم و لکن الشهر انقضى و لم يتمم انفاق المبلغ بکامله و بقى منه النصف و هو الفى تومان فهل له ينفقها في سائر وجوه البرّکا لتبرّع بها للجبهة او اقامة مراسم الائمة في غير شهر محرّم؟
جواب:
- لا مانع من صرفها في مطلق وجوه البرّ اذا لم ينعقه النّذر بالصّيغه الخاصّة بالنّذر و هکذا اذا کان المنذور الانفاق في خصوص المحرّم السّابق.
سوال 36 :
- نذرى به نام امام شده و نذر بر آورده شده بفرماييد يکجا تقديم شود يا خير؟
جواب:
- اختيار با ناذر است.
سوال 37 :
- امام زاده‌اى در يکى از قراء دماوند است به نام امامزاده هاشم که نذورات نقدى و غير نقدى دارد در زمان طاغوت اهالى ده که از اعقاب
استفتاءات، ج2، ص: 471
متولّيان اصلى از زمان قاجاريه هستند شورش نموده و سرپرستى و اداره اين بقعه متبرکه را که در يد عمال طاغوت بود خود به عهده گرفتند و تحت نظر هيأت امناى محلّى و حاکم شرع نذورات نقدى را پس از مخارج امامزاده و حقوق خدّام، صرف ساختن راه و پل و کتابخانه و مدرسه و ساير امور خيريّه شرعى مى‌نمايند نظر حضرت عالى در اين مورد چيست آيا مخارج فوق را از اين محل جايز مى‌دانيد يا خير؟
جواب:
- مانع ندارد ولى بايد با نظر متولى شرعى بقعه باشد.
سوال 38 :
- با توجه به خرابى مناطق جنگ زده جنوب و غرب ميهن اسلامى ايران توسط عمال بعث صدّام و ضرورت بازسازى مناطق مزبور آيا مى‌توان از محل نذورات بقاع متبرکه و مازاد درآمد موقوفات عام معلوم المصرف پس از تأمين نظر واقف به بازسازى و تعمير مساجد و مدارس علوم دينى و بقاع متبرکه اقدام نمود يا خير؟
جواب:
- نذورات بقاع متبرکه اگر براى آن مصرف خاصى منظور نشده و تعمير بقاع متبرکه نياز به آن ندارد صرف آن در بازسازى مناطق جنگ زده اشکال ندارد و عوائد وقف بايد در همان جهتى که در وقف تعيين شده مصرف شود.
سوال 39 :
- شخصى نذر کرده است هر سال در ماه محرم خرج سيّد الشهدا بدهد حال اگر سالى برنج پيدا نشود و صيغه نذز هم نخوانده باشد و قصد
استفتاءات، ج2، ص: 472
قربت هم نکرده باشد آيا مى‌تواند اين خرج را به فقرا بدهد يا خرج بناى مسجد کند يا خير؟
جواب:
- در فرض مرقوم اختيار با خود او است.
سوال 40 :
- شخصى نذر کرده که اگر انقلاب پيروز شد ماشين خود را بفروشد و به امر امام به هر مصرفى که فرمودند برساند لذا تقاضا دارد که مصرف آن را بيان فرماييد؟
جواب:
- به هر مصرفى خودشان مايلند برسانند.
سوال 41 :
- مقدارى پارچه ملبوس به وسيله افرادى به عنوان نذر و غيره از سالهاى متمادى به هيأت حضرت ابو الفضل (عليه السّلام) اهدا گرديده اما از آنجايى که در هيأت به اين نوع نذورات احتياجى نيست آيا مى‌شود اين نوع نذورات را فروخت و پول آن را در مصارف ساختمانى و غيره صرف نمود يا خير؟ و نيز آيا امکان دارد اجناس فوق را به مستضعفين اهدا نمود يا نه؟
جواب:
- صرف در مصارف و مصالح هيئت نمايند مگر در صورتى که معلوم باشد که نظر ناذر يا اهدا کننده توسعه داشته است.