نماز جماعت
سوال 469 :
- با تأکيد جنابعالى بر حفظ مساجد و اينکه مساجد سنگر است و سنگرها را حفظ نمائيد، و با بودن سه مسجد در محل و اقامه نماز جماعت در هر سه مسجد و در هر سه وقت شرعى، حسينيه‌اى در جوار اين مساجد قرار دارد و در آن نماز جماعت بر پا مى‌کنند و حال اينکه فاصله اين مساجد با حسينيه خيلى کم است آيا اين امر تضعيف سنگر الهى مسجد و روحانيّت و ائمه جماعات نيست؟
جواب:
- اقامه نماز جماعت در حسينيه اگر خلاف مقررات وقف نباشد با مراعات شرايط مقرره اشکال ندارد.
سوال 470 :
- دختر جوانى هستم که همسايه مسجد مى‌باشم، با توجه به مسأله
استفتاءات، ج1، ص: 276
894 رساله و با توجه به رهنمودهايى که در مورد حفظ مساجد فرموده‌ايد، خواهشمند است بفرماييد که تا چه حدّ رفتن يک دختر به مسجد جايز است؟
جواب:
- حدّى ندارد و با رضايت ولىّ خود عمل کنيد.
سوال 471 :
- آيا پسر مى‌تواند بدون اجازه پدرش به نماز جماعت حاضر شود؟
جواب:
- اشکال ندارد.
سوال 472 :
- خواندن نماز جماعت در اماکن نا امن چگونه است؟
جواب:
- اشکال ندارد مگر آنکه خوف خطر باشد.
سوال 473 :
- در بعضى از کارخانه‌ها نماز جماعت برقرار است، کسانى در کارخانه هستند که نمازشان شکسته است (و وقتى به منزل مى‌روند بايد نمازشان را تمام بخوانند) و در نماز جماعت شرکت نمى‌کنند؛ آيا در اوّل وقت نمازشان را با جماعت بخوانند بهتر است يا اين که صبر کنند و بعدا نمازهايشان را در خانه به صورت تمام بخوانند؟
جواب:
- مخيّر هستند و بهتر است اوّل وقت و به جماعت بخوانند.
سوال 474 :
- آيا در مکانى که نماز جماعت بر پا است، خواندن نماز به طور فرادى جايز است؟
جواب:
- چنانچه موجب هتک نماز جماعت يا امام جماعت باشد جايز نيست هر چند نماز صحيح است.
استفتاءات، ج1، ص: 277
سوال 475 :
- شخصى در يک مسجد که نماز جماعت برگزار شده و امام جماعت نيز عادل و مورد تأييد مى‌باشد، نماز فرادى مى‌خواند به قصد اين که به ديگران بفهماند که امام، عادل نيست و يا اين که قصدش اين نيست ولى عملش طورى است که مردم اينطور فکر مى‌کنند، آيا نماز اين شخص باطل است؟
جواب:
- اگر عمل او به قصد هتک جماعت و امام باشد و يا آنکه موجب هتک جماعت يا امام گردد حرام است.
سوال 476 :
- اگر کسى در نماز جماعت توجه کافى نداشته باشد ولى در منزل و به طور فرادى نمازش از توجه بيشترى برخوردار باشد مى‌تواند در منزل نماز بخواند به جاى جماعت؟
جواب:
- مانع ندارد و جماعت بهتر است.
سوال 477 :
- به موجب اينکه افراد آتش نشانى در سر کار هر لحظه مى‌بايست آماده حرکت به جهت اطفاء حريق باشند و نمى‌توانند پوتينهاى خود را همه با هم بيرون آورده که در اين صورت موجب اتلاف وقت براى پوشيدن مجدد مى‌شود لذا نماز جماعت برقرار نمى‌نمايند که بسى جاى نگرانى است با توجه به اين مختصر توضيح بفرمائيد حکم شرعى چيست؟
جواب:
- اگر ضرورت است چيزى بر آنها نيست.
سوال 478 :
- صلاة ما في الذمة رجاء المطلوبية هل تصح مع الجماعة ام لا؟
جواب:
- تصح مأموما لا اماما فلا يصح للغيران يقتدى به فى مثل تلک الصلوة.
استفتاءات، ج1، ص: 278
سوال 479 :
- توضيحى براى مسأله 1490 در باب مکروهات نماز جماعت بدهيد اينطور استنباط مى‌شود که مواقعى که ما مسافر هستيم حتى جائى که نماز جماعت بر پا باشد بايد نمازمان را خود بخوانيم و مکروه است که نمازمان را به جماعت بخوانيم.
جواب:
- منظور از کراهت در اينجا اين است که ثواب اين نماز از جماعتهاى ديگر کمتر است، پس لازم نيست نماز فرادى خوانده شود بلکه اين نماز جماعت از نماز فرادى ثوابش بيشتر است.
سوال 480 :
- لطفا درباره مکروه بودن اقتداى شخص غير مسافر به مسافر، توضيح دهيد، با توجه به مسأله 1490 توضيح المسائل: "مسافرى که نماز ظهر و عشا را دو رکعت مى‌خواند مکروه است در اين نمازها به کسى که مسافر نيست اقتدا کند و کسى که مسافر نيست مکروه است در اين نمازها به مسافر اقتدا نمايد".
جواب:
- اقتداى مسافر به حاضر و بالعکس مانع ندارد و صحيح است و کراهت در اين مسأله به معناى کمى ثواب است.
سوال 481 :
- در مواردى که دستور فرموده‌ايد در نماز جماعت اهل تسنّن شرکت کنيم آيا اين نماز از نظر نيت و غيره مثل نماز جماعت شيعه است؟
جواب:
- به هر نحو آنها عمل مى‌کنند انجام دهند.
سوال 482 :
- طبق رساله امام يکى از شرايط امام جماعت، شيعه بودن است؛
استفتاءات، ج1، ص: 279
بعضى از برادران دانشجو در خارج از کشور با استناد بر اين مسأله در مساجد و جماعات مسلمانان شرکت نمى‌کنند و اين عمل آنها موجب بد بينى ديگر مسلمانان نسبت به ما شده است، آيا اين کار شرعا صحيح است يا نه؟
جواب:
- اگر شرکت نکردن در نماز آنان موجب بد بينى است، شرکت کنند و با آنها نماز بخوانند.
سوال 483 :
- جمعى از مؤمنين با عده‌اى از اهل تسنّن در محله‌اى که طرفين زندگى مى‌کنند، مسجدى بنا کرده و در تمام مراسم اسلامى مشترکا بهره بردارى مى‌نمايند ولى امام جماعت و نحوه اداى نماز، بخصوص از جهت محلّ سجده بر وفق اهل تسنّن است و شيعيان نيز ناگزير از مشارکت جهت اتحاد و اداى فريضه هستند؛ در فرض مذکور سجده کردن بر زيلو و فرش چه صورتى دارد؟
جواب:
- اگر مذاهب طرفين براى همديگر شناخته شده است و تقيه‌اى در بين نيست، سجده بر فرش و زيلو صحيح نيست.
سوال 484 :
- در غير موارد حج شيعيان مى‌توانند به امام جماعت اهل تسنّن اقتدا نمايند يا خير؟
جواب:
- مى‌توانند.
سوال 485 :
- آيا در نيت نماز جماعت بايد نام امام جماعت را به زبان آورد يا اين که بگوييم: "نماز مى‌خوانم به امامت امام حاضر قربة الى اللّه" کافى است؟
جواب:
- کافى است و اسم بردن لازم نيست.
سوال 486 :
- با توجه به اين مسأله: "اگر انسان نداند نمازى را که امام
استفتاءات، ج1، ص: 280
مى‌خواند، نماز واجب يوميه است يا نماز مستحب، نمى‌تواند به او اقتدا کند."
(مسأله 1410)؛ بعضى از ائمه جماعات، نماز يوميه‌اى را که خوانده‌اند دوباره در جاى ديگر مى‌خوانند و با فرض اين که امام نماز قضاى مسلّم و يا نماز قضاى ميت را به عهده ندارد، معلوم است که نمازش مستحبّى است، آيا مأمومين مى‌توانند به او اقتدا کنند؟
جواب:
- در نماز معاده، نماز همان روز را قصد مى‌کند و لازم نيست نيّت وجوب و استحباب و مى‌توانند با او اقتدا کنند.
سوال 487 :
- صلوة معاده را مى‌شود بيش از دو مرتبه امام بخواند؟
جواب:
- بيش از دو مرتبه نخوانند.
سوال 488 :
- آيا در نماز قضاى يوميه‌اى که احتياطا خوانده مى‌شود، مى‌توان امام جماعت شد؟
جواب:
- صحيح نيست.
سوال 489 :
- مأمومى که قرائتش فصيحتر از امام جماعت است، مى‌تواند براى نماز جماعت به اين امام اقتدا کند؟
جواب:
- اقتدا صحيح است.
سوال 490 :
- در صف جماعت اگر در يک صف يا صفها بين مردان که از يک طرف قرار دارند و زنان که در طرف ديگرند حجابى نباشد آيا نماز آنها اشکال ندارد؟
جواب:
- اشکال ندارد.
سوال 491 :
- در مسأله 1411 توضيح المسائل چنين فتوا داده‌اند که اگر کسى
استفتاءات، ج1، ص: 281
پشت سر امام جماعت ايستاده باشد اقتدا کردن کسانى که دو طرف صف اول ايستاده‌اند و به واسطه ديوار محراب امام را نمى‌بينند اشکال دارد. حقير استدعا دارد از محضر پر فيض امام بفرمايند تکليف کسى که مدتى نامعلوم به واسطه عدم اطلاع از اين مسأله چنين به جماعت نماز خوانده است چيست و آيا منظور از اشکال دارد حکم به ابطال نماز است يا صحيح بودن نماز؟
جواب:
- اقتداء صحيح نيست و نماز محکوم به صحت است مگر اينکه يکى از مبطلات نماز مثل زياده و نقيصه رکن پيش آمده باشد که بايد قضاء نمايد.
سوال 492 :
- در وسط مسجد حوضى است که صفهاى جماعت طويل مى‌شوند و عده‌اى در جائى مى‌ايستند که از طرف راست يا چپ متصل هستند ولى پيش روى آنها حوض آب است اينگونه اتصال کافى است؟
جواب:
- کافى است.
سوال 493 :
- در يک صف جماعت به واسطه مانعى (تيزى ديوار) شخص پهلوى خود را (که به واسطه او اتصال دارد) در حال رکوع و سجود نمى‌بيند، ولى در حال قيام و قعود يکديگر را مى‌بينند (فرد سمت چپ از جلو اتصال دارد ولى سمت راستى از جلو اتصال ندارد) آيا نماز سمت راستى و ديگران که به واسطه او متصل مى‌شوند صحيح است يا خير؟
جواب:
- اگر علاوه بر اتصال، از صف متقدم و لو يک نفر را در بعض حالات ببيند جماعت صحيح است.
استفتاءات ج1 286 س 512 ..... ص : 286
استفتاءات، ج1، ص: 282
سوال 494 :
- در رساله امام، مسأله 1414 چنين آمده: "کسى که پشت ستون ايستاده، اگر از طرف راست يا چپ بواسطه مأموم ديگر به امام متصل نباشد، نمى‌تواند اقتدا کند بلکه اگر از دو طرف هم متصل باشد ولى از جلو اتصال نداشته باشد، جماعتش اشکال دارد." بدين ترتيب در نماز جمعه‌ها به علّت کثرت جمعيّت، اتصال از جلو حاصل نمى‌شود، حکم اين مسأله چيست؟
جواب:
- مقصود اين است که علاوه بر اتصال، صف جلو و لو بعض آن را نبيند.
سوال 495 :
- در مسأله 1414 رساله فرموده‌ايد: "... بلکه اگر از دو طرف هم متصل باشد ولى از جلو اتصال نداشته باشد، جماعتش اشکال دارد."، آيا اين "اشکال" به معناى احتياط واجب است؟
جواب:
- حکم احتياط واجب را دارد و مقصود از مسأله اين است که از صف جلو و لو يک نفر را ببيند.
سوال 496 :
- ستونى است: يک متر در يک متر، آيا مى‌شود در پشت اين ستون در صورتى که از چپ و راست اتصال داشته باشد به امام اقتدا کرد؟
جواب:
- اگر کسى که پشت ستون قرار گرفته از صف قبل از خودش بتواند و لو يک نفر را ببيند نمازش صحيح است.
سوال 497 :
- مسجدى در کراچى [هست که در آن] نماز جماعت بر پا مى‌شود و داراى چهار طبقه و طبقه هم کف است، حالت نماز گزاران در طبقات به شرح زير است که:
استفتاءات، ج1، ص: 283
الف- بعضى از نماز گزاران طبقه اول، مى‌توانند امام جماعت و بعضى از نماز گزاران طبقه هم کف را ببينند.
ب- بعضى از نماز گزاران طبقه دوم و طبقه سوم مى‌توانند بعضى از نماز گزاران طبقه هم کف را ببينند ولى هيچکدام از آنان نمى‌توانند امام جماعت را که در طبقه هم کف است ببينند.
جواب :
و اما نماز گزاران طبقه چهارم نمى‌توانند هيچکدام از نماز گزاران طبقه هم کف و طبقه اول را ببينند آنها فقط مى‌توانند بعضى از نماز گزاران طبقه دوم و طبقه سوم را ببينند.
در اينجا اضافه مى‌کنم که در هر طبقه صفهاى نماز گزاران بر پا است و هيچ طبقه تماما خالى نمى‌باشد و اتّصال مأمومين در هر طبقه با طبقه قبل حاصل است آيا نماز جماعت در طبقات اول، دوم، سوم و چهارم، در مسجد فوق ان شاء اللّه قبول است يا خير؟
جواب:
- در صورتى که طبقات نسبت به يکديگر علوّ فاحش نداشته باشد و کسى که در صف اول هر طبقه مى‌ايستد از صف قبل از خودش در طبقه قبل و لو يک نفر را ببيند نماز صحيح است.
سوال 498 :
- طبقه دوّم مسجد، مأمومين زن يا مرد اقتداء مى‌نمايند و لبه اين طبقه يک ديوار نيم مترى وجود دارد آيا وجود اين ديوار ضررى به جماعت آنها مى‌زند يا خير؟
جواب:
- اشکال ندارد.
سوال 499 :
- امام جماعت در محراب و جاى پايينى ايستاده و عده‌اى از مأمومين هم در محلّ بالايى ايستاده و اقتدا کرده‌اند و عده‌اى ديگر نيز در
استفتاءات، ج1، ص: 284
صفهاى عقب يا در طرفين اقتدا کنندگان مزبور، در جايى که سطح آن مساوى با محراب است، ايستاده‌اند ولى مکان ايشان از مکان کسانى که بواسطه آنها به امام متصل مى‌شوند، پايين‌تر است؛ آيا اقتداى صفهاى عقب و طرفين صحيح است؟
جواب:
- با فرض صدق وحدت مکان و اجتماع، اشکال ندارد.
سوال 500 :
- صفوف متعدد در نماز جماعت وجود دارد و شيب زمين اندک است و صف قبل با صف بعد شيب قابل ملاحظه‌اى ندارد ولى در صفهاى بعدى و آخر، مکان مأمومين با امام نيم متر- يا کمتر يا بيشتر- پائين‌تر است اين مقدارها با توجه به صفوف زياد نماز اشکال دارد يا خير؟
جواب:
- در فرض مذکور اشکال ندارد.
سوال 501 :
- اگر در نماز جماعت به علّت فاصله زياد با امام، صداى خواندن حمد و سوره امام شنيده نشود، تکليف چيست؟
جواب:
- اشکال ندارد.
سوال 502 :
- در صفهاى نماز جماعت آيا بايد پس از صفهاى جلو که تکبير مى‌گويند به ترتيب عمل شود يعنى اول صفهاى جلو، و بعد به ترتيب، صفهاى عقب، تکبير بگويند؟
جواب:
- مهيّا شدن براى دخول در نماز کافى است.
سوال 503 :
- در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر که به صورت جماعت خوانده مى‌شود آيا مأموم مى‌تواند تسبيحات اربعه بخواند؟
جواب:
- به عنوان ذکر اشکال ندارد.
استفتاءات، ج1، ص: 285
سوال 504 :
- در بعضى از ادارات نماز جماعت دائر نموده‌اند؛ اگر کارمندى بخواهد شرکت کند، بايد به مدّت خواندن نماز، کارش را ترک نمايد: 1- اگر در موقع نماز، کارمند لطمه‌اى به کارش نخورد و بيکار باشد چه صورتى دارد؟ 2- اگر در موقع شرکت در نماز جماعت، در کارش تأخير کند چه صورت دارد؟ 3- در صورت مجاز بودن، اگر عمدا نماز جماعت را ترک کند چه صورتى دارد؟
جواب:
- نماز جماعت واجب نيست و اگر منافاتى با مقرّرات استخدامى شما نداشته باشد مانع ندارد.
سوال 505 :
- اگر نماز گزار بى اطلاع ماند تا امام هر دو سجده را بجا آورد و مأموم هنوز در سجده اول است در اتمام سجده دوم و متابعت از امام تکليفش چيست؟
جواب:
- سجده دوم را بجا آورد و متابعت نمايد.
سوال 506 :
- هل يجب قرائة شئ من التشهدا و القرآن اثناء التجافى فى صلاة الجماعة؟
جواب:
- لا يجب.
سوال 507 :
- در احکام نماز جماعت در رساله آمده است: "اگر مأموم پيش از امام عمدا هم سلام دهد نمازش صحيح است" و در مسأله ديگر فرموده‌ايد: "اگر مأموم غير از تکبيرة الاحرام و سلام، چيزهاى ديگر نماز را پيش از امام بگويد، اشکال ندارد ..." لطفا در اين باره توضيح دهيد.
جواب:
- اگر پيش از امام سلام نماز را بگويد، نماز و جماعت صحيح است ولى اولى و احوط آن است که سلام را به تأخير اندازد تا بعد از سلام امام بگويد.
استفتاءات، ج1، ص: 286
سوال 508 :
- باطل شدن وضو در بين نماز و يا کناره گرفتن از جماعت و قصد فرادى کردن، چه صورتى دارد؟
جواب:
- در وسط نماز اگر وضو باطل شود، نماز باطل مى‌شود و قصد انفراد در وسط نماز جماعت اشکال ندارد.
سوال 509 :
- نظر به اينکه امام اخيرا فتوائى صادر کرده‌اند و فرموده‌اند که امام جماعت بايد از اهل علم باشد با در نظر گرفتن فتواى صادره، شخصى است تمام شرايطى که در توضيح ذکر شده دارا است فقط از اهل علم نيست ياد آورى مى‌شود از اهل علم در محله حضور ندارد آيا شخص مذکور مى‌تواند نماز جماعت بخواند يا خير؟
جواب:
- اگر دسترسى به روحانى نباشد غير روحانى با وجود ساير شرائط مى‌تواند امامت نمايد.
سوال 510 :
- اقتدا کردن زن به شوهر عادل در صورتى که بخواهند 2 نفرى نماز جماعت بخوانند اشکالى دارد يا خير؟
جواب:
- اشکال ندارد.
سوال 511 :
- عدالت امام جماعت به چه طريقى ثابت مى‌شود آيا به وسيله معرفى يکى از روحانيون سرشناس شهر يا معرفى از يک مقام رسمى (مثل سياسى عقيدتى در ارتش) عدالت محرز مى‌شود يا نه؟
جواب:
- اگر موجب اطمينان شود کفايت مى‌کند.
سوال 512 :
- اصرار بر مخالفت احتياطات وجوبى بدون مراجعه به غير مستلزم فسق است يا خير؟
استفتاءات ج1 293 ج ..... ص : 293
استفتاءات، ج1، ص: 287
جواب:
- اگر بدون حجت اصرار به مخالفت مى‌کند معامله عدالت با او نمى‌شود على الاحوط.
سوال 513 :
- آيا فردى که صورت خود را با تيغ يا ماشين ريش تراشى طورى مى‌تراشد که مانند تيغ است، مى‌تواند امام جماعت شود؟
جواب:
- ريش تراش نمى‌تواند امام جماعت شود.
سوال 514 :
- آيا شرايط امام جماعت با امام جمعه فرق مى‌کند؟ تعريف و معناى عادل بودن امام چيست؟ اگر امام جمعه يا جماعت بر گناهان صغيره اصرار داشته باشد از عدالت خارج مى‌شود يا نه؟
جواب:
- معناى عدالت و شرايط امام جماعت و جمعه در رساله ذکر شده است و اصرار بر صغيره موجب سلب عدالت مى‌شود.
سوال 515 :
- اگر عادلى از عادل ديگرى غيبت کند آيا عدالت اولى (غيبت کننده) ساقط مى‌شود؟
جواب:
- اگر عدالت هر دو محرز بوده تا يقين به فسق يکى پيدا نشده هر دو محکوم به عدالت هستند و کار هر کدام محکوم به صحت است ولى اگر معلوم است که غيبت کننده بدون مجوز غيبت مى‌کند از عدالت ساقط مى‌شود.
سوال 516 :
- در تحرير الوسيله، در قسمت شرائط امام جماعت، نوشته شده که
استفتاءات، ج1، ص: 288
على الأقوى صفت عدالت با ارتکاب گناه صغيره زائل مى‌شود، در حالى که در قسمت شرائط مفتى و قاضى احتياط واجب شده است. لطفا توضيح دهيد.
جواب:
- احتياط است.
سوال 517 :
- اگر فردى را بشناسيم که قبلا گناه کبيره‌اى مرتکب شده و اکنون واقعا نادم و متدّين و پايبند به مسائل شرعى شده و گناه کبيره انجام نمى‌دهد، آيا به چنين شخصى مى‌توان اقتدا نمود؟
جواب:
- اگر احراز کنيد که عادل شده است اشکال ندارد.
سوال 518 :
- کسى اين مطلب را مى‌داند که عدالت در امام جماعت شرط است، ليکن نمى‌داند فلان عمل (که در حقيقت مسقط عدالت است) مسقط عدالت است يا نه؛ مدتى بعد معلوم شد که آن فعل مسقط عدالت بوده، نمازهايى که تا کنون خوانده صحيح است يا خير؟
جواب:
- اگر احراز عدالت امام با يقين به صدور عمل مذکور از او، از اين جهت باشد که جاهل به معناى عدالت است جماعت او صحيح نيست و چنانچه جاهل مقصّر باشد بايد احتياطا نماز را اعاده کند.
سوال 519 :
- در نمازهاى جماعت که شرط اساسى آن عادل بودن امام جماعت است اگر در جبهه‌ها به امامت يکى از برادران بر پا شود تکليف چيست؟
جواب:
- اگر کسانى که اقتدا مى‌کنند امام جماعت را عادل مى‌دانند اقتدا صحيح است.
استفتاءات، ج1، ص: 289
سوال 520 :
- آيا شخصى که عدالت ظاهرى دارد ولى بنا به گفته خود او بعضى مواقع گناه کبيره از وى سر مى‌زند- ولى قرائت حمد و سوره نماز وى از ديگران صحيح‌تر است- براى برقرارى جماعت مى‌تواند امام جماعت شود؟
جواب:
- کسى که گناه کبيره انجام مى‌دهد عادل نيست و نمى‌توانند به او اقتدا نمايند.
سوال 521 :
- طلابى که براى تبليغ، مدام به جبهه‌هاى جنگ يا شهرها و روستاها مى‌روند- با اينکه خود را عادل نمى‌دانند- به آنها اصرار مى‌کنند که امام جماعت شوند و [آنها] مى‌گويند [اگر قبول کنيم] موجب تقويت اسلام و نيرو بخشيدن به رزمندگان و کشاندن مردم به مساجد و بزرگ داشت شعائر اسلامى است، و اگر قبول نکنيم موجب دل سردى و بد بينى آنها به اسلام و روحانيّت مى‌شود در اين مورد آيا اجازه قبول امام جماعت يا کارهائى که عدالت در آن شرط است را مى‌دهيد يا نه؟
جواب:
- اگر در نظر مأمومين امام جماعت عادل است اقتداء صحيح است و گر نه باطل است.
سوال 522 :
- آيا در مواردى که انسان امام جماعت را نمى‌شناسد و از عدالت يا فسق او اطلاعى ندارد اقتداء صحيح است؟ و آنچه براى اثبات عدالت کفايت مى‌کند چيست؟
جواب:
- بدون احراز عدالت، جماعت صحيح نيست و در احراز عدالت حسن ظاهر کفايت مى‌کند.
استفتاءات، ج1، ص: 290
سوال 523 :
- در بين اهل تسنّن چنين معمول است که هر کسى جلو ايستاد بقيّه به او اقتدا مى‌کنند، آيا ما در دانشگاهى که هستيم، مى‌توانيم بدون اين که شناختى از امام جماعت داشته باشيم به او اقتدا کنيم؟
جواب:
- در اقتدا، احراز عدالت امام شرط است.
سوال 524 :
- طبق گفته‌هاى امام جماعت شهرستانى استنباط ما اين بود که اگر امام جماعتى را نمى‌شناسى به او نبايد اقتداء کنى بايد به کسى اقتدا کنى که به او اعتماد کامل داشته باشى ولى آقائى در تلويزيون گفتند اگر وارد مسجدى شدى و ديدى مردم به امام جماعت اقتدا کرده‌اند و در حال نماز هستند اگر شما به صورت انفرادى نماز بخوانى نماز شما باطل خواهد بود لطفا در اين مورد مرا راهنمائى کنيد؟
جواب:
- اگر با اقتداى عده‌اى به امام جماعت اطمينان به عدالت امام جماعت حاصل شود کفايت مى‌کند، و در هر صورت نماز فرادى خواندن در کنار نماز جماعت اگر موجب هتک جماعت يا امام باشد جايز نيست. هر چند نماز صحيح است.
سوال 525 :
- در مورد عادل بودن امام جماعت که گفته مى‌شود حضرتعالى در فتواى جديدى که صادر فرموده‌ايد تأکيد فراوانى روى اين موضوع کرده‌ايد، اگر انسان امام جماعت مسجد محلّش را نشناسد و فقط به صرف اينکه عدّه‌اى از افراد مسلمان محل پشت سر وى نماز مى‌خوانند، در نمازها به او اقتدا کند آيا نمازش صحيح است يا خير؟ (با توجه به اينکه شما فرموده‌ايد مسجد سنگر است، سنگرها را حفظ کنيد) و در صورتى که جواب شما منفى است، اگر
استفتاءات، ج1، ص: 291
کسى تا به حال به عادل بودن امام جماعت يقين نداشته و نمازهايى را با وى خوانده آيا نمازها صحيح است يا اينکه بايد قضاى آنها را بجا آورد؟
جواب:
- از هر طريق اطمينان به عدالت پيدا شود اقتداء مانع ندارد و بدون احراز عدالت اگر بى توجه اقتداء کرده و رکن نماز کم يا زياد نشده قضاء لازم نيست.
سوال 526 :
- در کاروان‌ها يا اجتماعات ديگر که جماعت منعقد مى‌شود با عدم احراز عدالت امام، آيا مى‌شود که نماز را به جماعت خواند و سپس فرادى نيز بخواند يا خير با توجه به اينکه گاهى شرکت نکردن از نظر اخلاقى مفاسدى ممکن است ايجاد کند.
جواب:
- اشکال ندارد.
سوال 527 :
- در بعضى از ادارات نماز جماعت بر پا مى‌شود و قاعدتا اگر روحانى نباشد پشت سر يکى از افراد خودشان جماعت مى‌خوانند و چون ممکن است بعضى آن امام جماعت را قبول نداشته باشند و اجبارا در نماز جماعت شرکت کنند خودشان حمد و سوره را در نماز مى‌خوانند ولى با امام جماعت در رکوع و سجود و قيام هماهنگ هستند. چه صورت دارد؟
جواب:
- شرکت در نماز جماعت بسيار فضيلت دارد ولى کسى حق ندارد کسى را مجبور به شرکت نمايد و کسى که عدالت امام برايش محرز نشده نمى‌تواند اقتداء کند ولى مانع ندارد نماز خودش را به همراه جماعت بخواند.
سوال 528 :
- در مسأله 1423 رساله عنوان شده که انسان در بين نماز جماعت
استفتاءات، ج1، ص: 292
مى‌تواند نيّت فرادى کند؛ با تکيه بر اين مسأله اخيرا در بعضى از مدارس و مساجد که نماز جماعت برقرار مى‌گردد، عده‌اى به علّت عدم عدالت امام جماعت و با استناد به مسأله فوق به نيت فرادى در صف نماز حاضر مى‌شوند و همراه با امام و مأمومين نماز را تمام مى‌نمايند، آيا اين عمل با توجه به مسأله 992 که حمد و سوره در نماز ظهر و عصر آهسته و در نماز صبح و مغرب و عشا بايد بلند خوانده شود، چگونه است؟
جواب:
- مورد سوال مربوط به نيت فرادى در وسط نماز جماعت نيست و نماز فرادى خواندن در محلّى که نماز جماعت بر پا است اگر هتک و بى احترامى نسبت به امام جماعت باشد جايز نيست هر چند نماز صحيح است و در نماز وظيفه جهر و اخفات بايد مراعات شود.
سوال 529 :
- اگر کسى، شخصى را عادل نمى‌داند و براى حفظ وحدت و تعظيم شعائر اسلامى، پشت سر او نماز مى‌خواند؛ بايد بعدا نمازش را اعاده کند يا خير؟
جواب:
- بايد اعاده کند.
سوال 530 :
- در اوقات حج، نماز جماعت يوميّه را به امامت اهل تسنّن برگزار مى‌کنيم، آيا اعاده اين نمازها صحيح است؟
جواب:
- در مورد تقيّه اعاده واجب نيست.
سوال 531 :
- ما در مدرسه نماز جماعت بپا مى‌کنيم و امام جماعت از خود دانش آموزان است و ما شناختى روى بعضى از آنها نداريم، در اين مورد امر بفرماييد.
استفتاءات، ج1، ص: 293
استفتاءات ج1 298 ج ..... ص : 298
جواب:
- امام جماعت بايد بالغ و عادل باشد و اگر مأموم بالغ نباشد امامت غير بالغ مانع ندارد.
سوال 532 :
- آيا خواندن نماز در پشت سر امام جماعتى که مقلد کس ديگر باشد اشکال دارد؟
جواب:
- اگر عادل است و مطابق نظر مجتهد مأموم نمازش صحيح است اقتداء مانع ندارد.
سوال 533 :
- چند نفر که هيچ کدام واجد تمامى شرايط امامت نيستند، مى‌خواهند نماز بخوانند، آيا جايز است که شايسته‌ترين آنها امامت کند يا اينکه واجب است نماز را فرادى بخوانند؟
جواب:
- امام جماعت بايد عادل باشد.
سوال 534 :
- اينجانب روحانى هستم در پى شرکت در جبهه يک پاى خود را از زانو از دست دادم، حال با توجه به اين وضع آيا مى‌توانم امام جماعت شوم يا نه؟ و در صورت بودن پاى مصنوعى امام جماعت مى‌توانم باشم يا نه؟ و آيا با اين وضع در حوزه مشغول درس بشوم يا اينکه در جبهه مشغول تبليغ باشم؟
جواب:
- در فرض سوال نمى‌توانيد براى ديگران امامت نمائيد و در انتخاب اشتغال به تبليغ يا ادامه تحصيل اختيار با خود شما است انشاء اللّه موفق و مأجور باشيد.
سوال 535 :
- طلبه‌اى هستم که انگشت بزرگ دست راست خود را از دست
استفتاءات، ج1، ص: 294
داده‌ام و چهار انگشت باقى مانده به علّتى تا حدودى جمع شده‌اند که کاملا کف آنها به زمين نمى‌رسد، آيا مى‌توانم امامت جماعت را عهده‌دار شوم؟
جواب:
- اگر به طور متعارف کف دست بر زمين قرار نمى‌گيرد احوط آن است که امامت براى افراد سالم ننمايد.
سوال 536 :
- طبق فتواى امام در صورتى که دسترسى به روحانى نباشد مى‌توان به افراد غير روحانى اقتدا کرد (و اين کار در بعضى از ادارات و نهادها و جبهه‌ها انجام مى‌گيرد)، آيا اين حکم شامل مساجد هم مى‌شود؟ چون مشاهده شده است که در مساجد اگر يک شب امام جماعت نتواند به مسجد بيايد و يا دير برسد، افرادى جوان از غيبت امام استفاده کرده و در محراب قرار گرفته و نماز مى‌خوانند و در اين موقع اگر امام برسد مى‌بيند که ديگرى در محراب است، آيا چنين عملى صحيح است؟
جواب:
- در فرض مرقوم امامت غير روحانى در مساجد درست نيست.
سوال 537 :
- آيا مى‌شود به مأمومى که در نماز چهار رکعتى دو رکعت آن را به جماعت خوانده و دو رکعت باقى مانده را به فرادا مى‌خواند اقتدا کرد؟
جواب:
- مانع ندارد.
سوال 538 :
- امام جماعت در محلى اقامه جماعت مى‌نمايد پس از اتمام، به محل و مسجد ديگر مى‌رود و براى عده ديگر همان نماز را که خوانده اعاده مى‌نمايد تا آنها هم به فيض جماعت برسند آيا اقامه جماعت در دو محل براى امام جايز يا مستحب است؟
جواب:
- مانع ندارد.
استفتاءات، ج1، ص: 295
سوال 539 :
- با توجه به مسأله 1404 رساله: "اگر امام يا مأموم بخواهد نمازى را که به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند، در صورتى که جماعت دوّم و اشخاص آن غير از اوّل باشد، اشکال ندارد" آيا اين دوباره خواندن، براى يک روز اشکال ندارد يا اين که هر روز مى‌توان اين کار را انجام داد؟
جواب:
- اعاده براى مرتبه دوّم مانع ندارد و لو هر روز باشد.
سوال 540 :
- اگر در نماز جماعت، امام اشتباهى کند و کلمه‌اى را ندانسته اشتباه بخواند يا اينکه آيه‌اى را فراموش کند بخواند در صورتى که مأموم متوجه شود آيا بايد نيت فرادى کند؟ و به طور کلى تکليف مأموم در اين صورت چيست؟
جواب:
- در غير قرائت، اشتباه امام ضرر به صحت نماز و جماعت نمى‌زند و در قرائت اگر امام را متوجه نسازد که تدارک کند بايد قصد انفراد کند و قرائت را خودش بخواند.
سوال 541 :
- اگر انسان مدتى به کسى اقتدا کند که به خيال خودش واجد شرايط است و بعد از مدتى فهميده که امام جماعت، نه عدالت و نه قرائتش هيچکدام درست نبوده، تکليفش در مورد نمازهايى که خوانده چيست؟
جواب:
- نمازهايى که خوانده صحيح است.
سوال 542 :
- اگر امام جمعه مقدارى از قرائت يا اجزاى خطبه را
استفتاءات، ج1، ص: 296
نخواند و در حال قرائت هم اگر متوجه سهوش بکنند، باز اشتباه کند و نماز را تمام کند؛ نماز مأمومى که در حال نماز متوجه بوده و نماز مأمومى که بعد از نماز متوجه شده چه حکمى دارد؟
جواب:
- اجزاى خطبه اشکال ندارد و در حمد و سوره اگر بعد از نماز متوجه شده نمازش صحيح است ولى اگر در اثناى نماز متوجه اشتباه امام شده بايد او را متوجه سازد و اگر امام در قرائت حمد و سوره باز متوجه اشتباه خود نشده مأموم بايد نيّت فرادى کند نماز ظهرش را خودش بخواند
سوال 543 :
- امام جماعتى تا مدتى نمى‌دانست که نمازش صحيح نيست يعنى يقين به صحت نمازش نداشت، آيا بعد از اين که فهميد نمازش غلط بوده، بايد نماز همه مأمومين را قضا کند؟
جواب:
- تکليفى نسبت به مأمومين ندارد و نماز آنها قضا ندارد.
سوال 544 :
- إذا تبين بطلان صلاة الامام فهل تبطل صلاة المأمومين، و اذا کانت باطلة فهل يجب عليه ان يخبرهم؟
جواب:
- صلاتهم محکومة بالصحة و لا يجب على الامام ان يخبرهم ببطلان صلاة نفسه.
سوال 545 :
- اذا أمّ شخص جماعة للصلاة و تبين بطلان صلاته فهل تعتبر صلاة
استفتاءات، ج1، ص: 297
المأمومين باطلة؟
جواب:
- تختلف الموارد و مجرد بطلان صلاة الامام لا يوجب بطلان صلاة من ائتمّ به.
سوال 546 :
- خواندن نماز جماعت در مسجدى که امام جماعت دارد چه حکمى دارد؟
جواب:
- با رعايت شرايط و عدم هتک امام راتب، مانع ندارد.
سوال 547 :
- آيا کسى مى‌تواند بدون اجازه امام راتب مسجدى، در آن مسجد اقامه جماعت نمايد و اگر نمى‌تواند تکليف مردم نسبت به اقتداى به اين امام چيست؟
جواب:
- اجازه معتبر نيست ولى مزاحمت نکند.
مسائل متفرقه نماز
سوال 548 :
- يک نفر از رزمندگان در اثر اصابت گلوله به نخاع بدنش- از کمر به پائين- تمام اعضاء بدنش غير عادى شده و از احساس افتاده‌اند از جمله جريان خروج بول از مجراى آن نيز نا محسوس مى‌باشد چنانچه در حال خواندن نماز بول از او خارج شود چه در صورتى که در حال نماز مطلع شود و يا بعد از فراغ بفهمد و در بعضى صور هم بعد از فارغ شدن از نماز خروج بول را مى‌فهمد و ليکن نمى‌داند که در حال نماز خارج شده و يا قبل و يا بعد از آن خواهشمند است در تمام صور وظيفه او و تکليف شرعى را مرقوم فرمائيد.
استفتاءات، ج1، ص: 298
جواب:
- اگر شک کند که در حال نماز بول از او خارج شده يا بعد از نماز چيزى بر او نيست و نماز صحيح است و لازم نيست دقت کند و بفهمد چه وقت از او خارج شده است و صور ديگر مسأله را به رساله مراجعه کنيد.
سوال 549 :
- نماز خواندن در حين درگيرى جنگ، بايد تمام باشد يا شکسته؟
جواب:
- براى مسافرين شکسته است.
سوال 550 :
- من دخل عليه خوف في اثناء الصّلاة لسبب طاري فهل تبطل صلاته ام لا؟
جواب:
- لا تبطل صلوته.
سوال 551 :
- آيا دعا کردن به غير عربى در نماز جايز است؟ (در هر قسمت نماز)
جواب:
- مانع ندارد.
سوال 552 :
- من در موقع نماز بعد از حمد اشتباها "الهى آمين" مى‌گفتم، بعد در رساله ديدم که نماز را باطل مى‌کند، آيا بايد نمازهايم را قضا کنم؟ و چون چند نماز در ماه رمضان به اين شکل خوانده‌ام آيا روزه‌ام باطل شده و بايد دو باره روزه بگيرم؟
جواب:
- روزه باطل نيست و اگر جاهل قاصر بوده نماز صحيح است.
استفتاءات ج1 306 س 6 ..... ص : 305
استفتاءات، ج1، ص: 299
سوال 553 :
- چنانچه در موقع نماز صداى سرودهاى انقلابى (که با موزيک در راديو و تلويزيون پخش مى‌شود) به گوش انسان برسد، اشکال دارد؟
جواب:
- نماز، صحيح است.
سوال 554 :
- اگر کسى از قبل وضو داشته باشد، مى‌تواند در حالى که ادرار به او فشار مى‌آورد، با همان وضو نماز بخواند؟
جواب:
- اگر مانع استقرار و طمأنينه نباشد، اشکال ندارد ولى کراهت دارد اگر فشار آورد.
سوال 555 :
- اگر شخص؛ حالتى داشته باشد که بيشتر اوقات و يا هميشه بايد نماز را تند بخواند و مستحبات نماز را هم انجام ندهد، در اين صورت چگونه مى‌تواند نماز را آنطور که از يک مسلمان خواسته شده، انجام دهد؟
جواب:
- اگر واجبات نماز را درست انجام دهد، نماز صحيح است.
سوال 556 :
- من وقتى نماز مى‌خوانم بدون اين که شک داشته باشم، دوباره وضو مى‌گيرم و باز همان نماز را مى‌خوانم، فقط به خاطر اين که اين کار را دوست دارم! آيا اشکال دارد؟
جواب:
- اشکال دارد.
سوال 557 :
- هنگامى که براى عبادت خداوند متعال مشغول نماز خواندن مى‌شوم وقتى که به ياد خدا مى‌افتم از اينکه چقدر به ما لطف دارد و چقدر مظلوم است از مظلوميّت و مهر خدا نزديک مى‌شود که اشکم سرازير شود و خود را کنترل کرده از ترس اينکه نمازم باطل شود مى‌خواستم بدانم گريه‌اى که از روى احساسم به خدا از اينکه چقدر مظلوم است و مهربان و ما چقدر از او غافليم اشکال دارد يا خير؟
استفتاءات، ج1، ص: 300
جواب:
- اشکال ندارد، تعبير مظلوم درباره او نکنيد.
سوال 558 :
- سوالى پيرامون مسأله 1157 در توضيح المسائل که فرموده‌ايد مکروه است در نماز چشم‌ها را هم گذارند، حال اگر کسى در نماز چشم‌ها را بر هم بگذارد فقط به خاطر حضور قلب خود در نماز و دور از هر گونه مشاهده‌اى به امور دنيا آيا اين عمل در نماز نيز مکروه است؟ و من اصولا نمى‌توانم بدون چشم بستن در نماز حضور قلب يا تفکر در نمازم پيدا کنم.
جواب:
- گر چه به هم گذاردن چشم در حال نماز مکروه است ولى نماز را باطل نمى‌کند.
سوال 559 :
- با توجه به اينکه امام تراشيدن صورت را با تيغ و ماشين برقى حرام دانسته اگر کسى چنين کارى را انجام دهد و نماز بخواند و روزه بگيرد نماز و روزه او صحيح است يا باطل؟
جواب:
- نماز و روزه صحيح است ولى ريش تراشى حرام است على الاحوط.
سوال 560 :
- اگر کسى به نماز گزار سلام کند و فقط بگويد سلام نماز گزار چگونه بايد پاسخ دهد؟
جواب:
- جواب واجب است و در جواب يا بايد به لفظ "سلام" اکتفا کند و يا بگويد سلام عليکم.
سوال 561 :
- آيا خواندن نماز براى آموزش ديگران اشکال دارد؟
جواب:
- اشکال ندارد.
سوال 562 :
- شخصى از در وارد مى‌شود و سلام مى‌کند و چند نفرى هم
استفتاءات، ج1، ص: 301
مشغول صحبت هستند و متوجه نمى‌شوند و شخص ديگرى در همان نزديکى در حال نماز خواندن است، آيا نماز گزار وظيفه دارد که جواب سلام را بدهد؟
جواب:
- اگر شخصى که نماز مى‌خواند در جماعتى که به آنها سلام شده نبوده، نبايد در نماز جواب بدهد.
سوال 563 :
- در صورتى که شخص يقين داشته باشد قبل از غروب آفتاب به منزل مى‌رسد بايد نماز را بطور شکسته در اداره بجا آورد يا در منزل بطور کامل؟
جواب:
- مى‌تواند قبل از برگشت به وطن شکسته بخواند.
سوال 564 :
- در صورتى که شک نمايد يا يقين بداند که بعد از غروب آفتاب به منزل مى‌رسد بدين جهت نماز خود را شکسته بجا آورد ولى وقتى به منزل رسيد هنوز نماز قضا نشده آيا بايد نماز را بطور کامل بجا آورد يا همان نماز شکسته درست است؟
جواب:
- نماز صحيح است و اعاده ندارد.
سوال 565 :
- چنانچه در مسافرت نماز ظهر و عصر را شکسته بخوانيم و هنوز آفتاب باشد که به شهر و وطن برسيم آيا باز هم بايد نماز ظهر و عصر را اعاده کنيم يا نه؟
جواب:
- در فرض سوال اعاده واجب نيست.
سوال 566 :
- ما در محلّ کارمان، نمازمان شکسته است لذا در همانجا نمازمان را مى‌خوانيم ولى بعضى مى‌گويند که نمازمان درست نيست، زيرا اولا نماز در وقت کار خوانده مى‌شود و اين جايز نيست و ثانيا بايد بعد از اين که به منزل رسيديم، دوباره نمازمان را به صورت تمام اعاده کنيم، تکليف چيست؟
استفتاءات، ج1، ص: 302
جواب:
- بايد مطابق مقررات عمل کنيد و نمازى که در محلّ کار شکسته بخوانيد در منزل اعاده ندارد.
سوال 567 :
- معروض مى‌دارد: در اين ناحيه (گچساران) بصورت نسبتا مداومى زمين لرزه مى‌شود و عرف مردم آنها را زلزله مى‌دانند در حالى که طبق نظر کارشناسان نفتى، اين زمين لرزه‌ها به خاطر بهره بردارى مدام از منابع گاز طبيعى مى‌باشد، آيا از جهت وجوب نماز آيات اين زمين لرزه‌ها حکم زلزله دارد يا خير؟
جواب:
- اگر زلزله است، نماز دارد.
سوال 568 :
- موقع خواندن نماز شب، وقتى مى‌خواهم در قنوت نماز وتر براى چهل مؤمن دعا کنم، نمى‌دانم در حق چه کسانى بايد دعا کرد، اگر امکان دارد نام چهل مؤمن را ذکر کنيد!
جواب:
- مى‌تواند براى هر فرد مؤمنى که انسان بخواهد، دعا نمايد.
سوال 569 :
- آيا در حين نگهبانى و رفت و آمد مى‌شود نماز شب را بجا آورد؟
جواب:
- اشکال ندارد.
سوال 570 :
- نمازى که در شب زفاف عروس و داماد خوانده مى‌شود واجب است يا مستحب و بايد توسط داماد و عروس خوانده شود يا کس ديگر؟
جواب:
- مستحب است بر خود آنها.
استفتاءات، ج1، ص: 303