استفاده غير عبادى از مسجد
خوابيدن در مسجد
183-خوابيدن در مسجد مکروه است مگر در حال‌ناچارى (1) .
نماز بر ميت
184-خواندن نماز ميت در مساجد مکروه است،ولى در مسجد الحرام مکروه نيست (2) .
دفن ميت
185-دفن ميت در مسجد،اگر ضرر به مسلمانان باشد يا مزاحم نمازشان باشد،جايز نيست، بلکه مطلقادفن ميت در مسجد جايز نيست (3) .
186-س:آيا جايز است که وصيت کنم پس ازمرگ در مسجد محل که در آن زحمت زيادى کشيده‌ام‌مرا دفن کنند،چون بسيار دوست دارم در اين مسجددفن شوم،در حياط مسجد يا شبستان؟
ج-اگر هنگام اجراء صيغه وقف،دفن ميت‌استثناء نشده باشد دفن ميت در آن جايز نيست‌و وصيت‌شما در اين مورد اعتبارى ندارد (4) .
آيت‌الله خامنه‌اى دامت‌برکاته
برگزارى مجالس سوگوارى و فاتحه
187-اگر مسجد را براى عزادارى چادر بزنند و فرش‌کنند و پارچه سياه نصب کنند و وسائل چاى و پذيرايى‌به مسجد ببرند،در صورتى که اين کارها به مسجدضرر نرساند و مانع نماز خواندن نشود اشکال ندارد (5) .
188-س:تشکيل مجلس فاتحه و ترحيم،درمسجد،چه صورت دارد؟
ج-اگر مانع از نماز نباشد مانعى ندارد (6) .
آيت‌الله گلپايگانى قدس‌سره
برگزارى مجلس شادى
189-س:اينجانب قصد دارم طبق سنت صدراسلام مجلس عروسى و وليمه ازدواج پسرم را با حفظتمام شعائر مذهبى در مسجد برگزار نمايم.استدعادارم نظر شريف را در اين مورد مرقوم فرمائيد.
ج-برگزار نمودن مجلس عروسى درمسجد،در صدر اسلام به صورت يک سنت،معلوم نيست و بهتر اين است که اينگونه‌مجالس را در منازل خود تشکيل دهيد ونسبت‌به مسجد اگر مزاحمت‌با نمازگزاران‌باشد حرام و الا سزاوار نيست،زيرا مناسب وضع مسجد نيست و هتک است (7) .
آيت‌الله گلپايگانى قدس‌سره
190-س:در برخى مناطق،بويژه در روستاها،مجالس عروسى را در مساجد بر پا مى‌کنند، يعنى‌مجلس رقص و غنا را در خانه برگزار مى‌کنند ولى نهاريا شام را در مسجد مى‌دهند،آيا اين کار شرعا جايزاست‌يا نه؟
ج-غذا دادن به ميهمانان،در مسجد،به‌خودى خود اشکال ندارد ولى بر پا کردن‌مجالس عروسى در مساجد مخالف‌جايگاه اسلامى مسجد است و جايزنمى‌باشد و ارتکاب محرمات شرعى ازقبيل غنا و موسيقى لهوى مطرب،حرام‌است مطلقا (8) .
آيت‌الله خامنه‌اى دامت‌برکاته
درس و بحث
191-س:آيا از صحن و ايوان مسجد مى‌توان براى توجيه فکرى و فرهنگى و اعتقادى و دروس‌نظامى به جوانان استفاده کرد،با توجه به اينکه جابراى اين امور،کم است و از ايوان مسجد هم استفاده‌ديگرى نمى‌شود؟
ج-اين امور تابع کيفيت وقف صحن و ايوان‌مسجد است و در اين خصوص لازم است‌نظر امام جماعت و هيئت امناى مسجد راجويا شويد.ياد آورى مى‌شود که راهنمايى‌جوانان و تشکيل کلاسهاى دروس دينى باموافقت امام جماعت و هيئت امناى مسجد،امرى است مطلوب و پسنديده (9) .
آيت‌الله خامنه‌اى دامت‌برکاته
192-س:در مسجدى که نماز اقامه مى‌شود،بخشى از آن مختص به بانوان است و گاهى در اين‌مسجد درس گفته مى‌شود و هنگام درس و بحث،بانوان از مسجد خارج مى‌شوند و اين درس مانع نمازبانوان است‌يا درسى که مانع نماز آنان است اشکال دارد يا نه؟
ج-مانع شدن از نماز خواندن نمازگزاران‌در مسجد جايز نيست،خواه نمازگزارمرد باشد يا زن (10) .
آيت‌الله گلپايگانى قدس‌سره
شعر خوانى
193-خواندن شعرى که نصيحت و مانند آن نباشددر مسجد مکروه است (11) .
ورزش
194-س:آيا تمرينات ورزشى در مسجد محله ياخوابيدن در آن يا مسجد ديگر جايز است؟
ج-مسجد مکان ورزش نيست و خوابيدن‌در مسجد مکروه است (12) .
آيت‌الله خامنه‌اى دامت‌برکاته
نمايش فيلم
195-س:آيا نمايش فيلمهاى سينمايى که ازسوى وزارت ارشاد اسلامى مجوز دارد در مسجد براى‌کسانى که در جلسات قرآن شرکت مى‌کنند،شرعااشکال دارد؟
ج-جايز نيست مسجد را به مکان نمايش‌فيلمهاى سينمايى تبديل کنند ولى نمايش‌فيلم در وقت نياز با هماهنگى امام جماعت‌مسجد مانع ندارد (13) .
آيت‌الله خامنه‌اى دامت‌برکاته
کتابخانه و اتاق بسيج
196-س:اشغال کردن مسجد به اينکه مقدارى ازمسجد را کتابخانه کنند يا اينکه براى غير نمازاجتماع کنند در مسجد،به طورى که مزاحم مصلين(نمازگزاران)باشند چه صورتى دارد؟
ج-کتابخانه کردن مقدارى از مسجد و مزاحمت نمازگزاران جايز نيست(اگر قبل از آنکه زمين وقف مسجد شود قسمتى را کتابخانه و قسمتى را مسجد بسازند اشکال ندارد، ولى پس از آنکه وقف مسجد شد،تغيير آن جايز نيست.)ولى‌مى‌توانند تعدادى کتاب بدون مزاحمت‌مصلين در مسجد قرار دهند (14) .
197-س:آيا مى‌شود قسمتى از مسجد را که‌هيچگونه استفاده‌اى از آن نمى‌شود براى شوراى‌هميارى که هيچ جايى براى جلسات شورا ندارند،اختصاص داد يا نه؟
ج-اختصاص دادن قسمتى از مسجد به‌امور شورا جايز نيست (15) .
198-س:آيا در قسمت پشت‌بام مسجد،مى‌توان ساختمانى به عنوان کتابخانه ساخت و مورداستفاده قرار داد يا نه؟
ج-نمى‌شود (16) .
آيت‌الله گلپايگانى قدس‌سره
استفاده از وضوخانه مسجد
199-کسى که نمى‌خواهد در مسجدى نماز بخواند،اگر نداند حوض يا وضوخانه آن را براى همه مردم‌وقف کرده‌اند يا براى کسانى که در آن جا نمازمى‌خوانند،نمى‌تواند از حوض يا وضوخانه آن مسجدوضو بگيرد.ولى اگر معمولا کسانى هم که نمى‌خواهنددر آنجا نماز بخوانند وضو مى‌گيرند،مى‌تواند در آنجاوضو بگيرد (17) .
200-اگر طهارتخانه مسجد،تنها براى استفاده‌نمازگزاران آن مسجد وقف شده باشد،استفاده کسانى‌که نمى‌خواهند در آن مسجد نماز بخوانند،حرام است.
ولى اگر ندانند که براى استفاده همه مردم وقف شده يافقط نمازگزاران همان مسجد،حکم مسأله قبل رادارد (18) .
201-س:آيا استفاده شخصى آنهم به مقدار کم،از آب مخصوص وضو در مساجد،مثلا مغازه‌داران‌محل براى نوشيدن يا درست کردن چاى يا براى‌ماشين،با توجه به اينکه چنين مسجدى واقف‌مشخص ندارد که از اين کار منع کند،چه حکمى دارد؟
ج-اگر معلوم نباشد که آب،تنها وقف‌وضوى نمازگزاران است و عرف مردم آن‌محل و رهگذران از مثل اين آب استفاده‌مى‌کنند،اشکال ندارد هر چند احتياط دراين موارد مطلوب است (19) .[يعنى بهتر است‌پرهيز کنند و استفاده نکنند.]
آيت‌الله خامنه‌اى دامت‌برکاته
[به فصل 7«حفظ حرمت مسجد»نيز مراجعه‌کنيد.]
پى‌نوشتها:
1-توضيح المسائل،م 913.
2-توضيح المسائل،م 612.
3-توضيح المسائل،م 622.
4-اجوبة الاستفتائات،ج 1،ص 125،س 418.
5-توضيح المسائل،م 907.
6-مجمع المسائل،ج 1،ص 137،س 40.
7-مجمع المسائل،ج 1،ص 136،س 35.
8-اجوبة الاستفتائات،ج 1،ص 120،س 406.
9-اجوبة الاستفتائات،ج 1،ص 120،س 405.
10-مجمع المسائل،ج 1،ص 135،س 33.
11-توضيح المسائل،م 914.
12-اجوبة الاستفتائات،ج 1،ص 119،س 404.
13-همان،ص 122،س 409.
14-استفتائات،ج 2،ص 346،س 31.
15-همان،س 30.
16-مجمع المسائل،ج 1،ص 142،س 59.
17-توضيح المسائل،م 269.
18-همان و توضيح المسائل،م 64.
19-اجوبة الاستفتائات،ج 1،ص 124،س 415.