احکام نماز میت (آیت الله جعفر سبحانی)

احکام نماز ميّت

مسأله 510 :

نمازخواندن بر ميّت مسلمان، اگرچه بچه باشد واجب است، ولى بايد پدر و مادر آن بچه يا يکى از آنان مسلمان باشند و شش سال بچه تمام شده باشد.

مسأله 511 :

نماز ميّت بايد بعد از غسل و حنوط و کفن کردن او خوانده شود و اگر پيش از اينها، يا در بين اينها بخوانند، اگرچه از روى فراموشى يا نداسنتن مسأله باشد، کافى نيست.

مسأله 512 :

کسى که مى خواهد نمار ميّت بخواند، لازم نيست با وضو يا غسل يا تيمّم باشد و بدن و لباسش پاک باشد و اگر لباس او غصبى هم باشد اشکال ندارد; اگرچه احتياط لازم آن است که از سخن گفتن و يا خنديدن و پشت به قبله کردن در نماز خوددارى کند.

مسأله 513 :

کسى که نماز ميّت مى خواند، بايد رو به قبله باشد و نيز واجب است ميّت را مقابل او به پشت بخوابانند، به طورى که سر او به طرف راست نمازگزار و پاى او به طرف چپ نمازگزار باشد.

مسأله 514 :

مکان نمازگزار بايد از جاى ميّت پست تر يا بلندتر نباشد ولى پستى و بلندى مختصر اشکال ندارد.

مسأله 515 :

نمازگزار بايد از ميّت دور نباشد ولى کسى که نماز ميّت را به جماعت مى خواند، اگر از ميّت دور باشد، چنانچه صف ها به يکديگر متّصل باشند اشکال ندارد.

مسأله 516 :

نمازگزار بايد مقابل ميّت بايستد، ولى اگر نماز به جماعت خوانده شود و صف جماعت از دو طرف ميّت بگذرد، نماز کسانى که مقابل ميّت نيستند اشکال ندارد.

مسأله 517 :

بين ميّت و نمازگزار، بايد پرده و ديوار يا چيزى مانند اينها نباشد ولى اگر

صفحه 195

ميّت در تابوت و مانند آن باشد اشکال ندارد.

مسأله 518 :

نمار ميّت را بايد ايستاده و با قصد قربت بخواند. و در موقع نيّت، ميّت را معيّن کند، مثلا نيّت کند: نماز مى خوانم بر اين ميّت، قربةً الى الله.

مسأله 519 :

اگر کسى نباشد که بتواند نماز ميّت را ايستاده بخواند، مى شود نشسته بر او نماز خواند.

مسأله 520 :

اگر ميّت وصيّت کرده باشد که شخص معينى بر او نماز بخواند، احتياط مستحب آن است که آن شخص از ولى ميّت اجازه بگيرد و بر ولى هم واجب است که اجازه بدهد.

مسأله 521 :

چند مرتبه نمازخواندن بر ميّت، مکروه است ولى اگر ميّت، اهل علم و تقوى باشد، مکروه نيست.

مسأله 522 :

اگر ميّت را عمداً يا از روى فراموشى يا به جهت عذرى، بدون نماز دفن کنند، يا بعد از دفن معلوم شود، نمازى که بر او خوانده شده باطل بوده است تا وقتى جسد او از هم نپاشيده واجب است با همان ترتيب به قبرش نماز بخوانند.

کيفيّت نماز ميّت

مسأله 523 :

نماز ميّت پنج تکبير دارد و اگر نمازگزار پنج تکبير به اين ترتيب بگويد کافى است: بعد از نيّت و گفتن تکبير اول بگويد: أشْهَدُ أنْ لا إلهَ إلاّ اللهُ و أنَّ مُحَمَّداً رَسولُ اللهِ و بعد از تکبير دوم بگويد: اللّهُمَّ صَلِّ على مُحَمَّد و آلِ مُحَمَّد و بعد از تکبير سوم بگويد: اللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ و المُؤْمِناتِ و بعد از تکبير چهارم، اگر ميّت مرد است بگويد: اللّهُمَّ اغْفِرْ لِهذَا المَيِّتِ و اگر زن است بگويد: اللّهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ المَيِّتِ و بعد تکبير پنجم را بگويد و بهتر است بعد از تکبير اول بگويد: أشْهَدُ أنْ لا إلهَ إلاّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَريکَ لَهْ و أشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ و رَسولُهُ أرْسَلَهُ بِالحَقِّ بَشيراً و نَذيراً بَيْنَ يَدَىِ السّاعَةِ و بعد از تکبير دوم بگويد: اللّهُمَّ صَلِّ على مُحَمَّد و آلِ مُحَمَّد و بارِکْ على مُحَمَّد و آلِ مُحَمَّد و ارْحَمْ مُحَمَّداً و آلِ مُحَمَّد

صفحه 196

کَاَفْضَلِ ما صَلَّيْتَ و بارَکْتَ و تَرَحَّمْتَ عَلى إبْراهيمَ و آلِ إبْراهيمَ إنَّکَ حَميدٌ مجيدٌ و صَلِّ على جَميعِ الأنْبياءِ و المُرْسَلينَ و الشُّهَداءِ و الصِّدِّيقينَ و جَميعِ عِبادِ اللهِ الصّالِحينَ و بعد از تکبير سوم بگويد: اللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ و المُؤْمِناتِ و المُسْلِمينَ و المُسْلِماتِ اَلأحياءِ مِنْهُم و الأمْواتِ تابِعْ بَيْنَنا و بَيْنَهُمْ بِالخَيْراتِ إنَّکَ مُجيبُ الدَّعَواتِ إنَّکَ على کُلِّ شَىء قَدِيرٌ و بعد از تکبير چهارم اگر ميّت مرد است بگويد: اللّهُمَّ إنَّ هذا عَبْدُکَ و ابْنُ عَبْدِکَ و ابْنُ اَمَتِکَ نَزَلَ بِکَ و أنْتَ خَيْرُ مَنْزول بِهِ اللّهُمَّ إنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ إلاّ خَيْراً و أنْتَ أعْلَمُ بِهِ مِنّا اللّهُمَّ إنْ کانَ مُحْسِناً فَزِدْ فِى إحْسانِهِ و إنْ کانَ مُسيئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ و اغْفِرْ لَهُ اللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَکَ فِى أعْلى عِلِّيِّينَ و اخْلُفْ على أهْلِهِ فِى الغابِرِينَ و ارْحَمْهُ بِرَحْمَتِکَ يا أرْحَمَ الرّاحِمينَ و بعد تکبير پنجم را بگويد ولى اگر ميّت، زن است بعد از تکبير چهارم بگويد: اللّهُمَّ إنَّ هذِهِ أمتُکَ وابْنَةُ أمَتِکَ و ابْنَةُ عَبْدِکَ نَزَلْتَ بِکَ و أنْتَ خَيْرُ مَنْزول بِهِ اللّهُمَّ إنّا لا نَعْلَمُ مِنْها إلاّ خَيْراً و أنْتَ أعْلَمُ بِها مِنّا اللّهُمَّ إنْ کانت مُحْسِنةً فَزِدْ فِى إحْسانِها و إنْ کانَت مُسيئةً فَتَجاوَزْ عَنْها و اغْفِرْ لَها اللّهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَکَ فِى أعْلى عِلِّيِّينَ و اخْلُفْ على أهْلِها فِى الغابِرِينَ و ارْحَمْها بِرَحْمَتِکَ يا أرْحَمَ الرّاحِمينَ.

مسأله 524 :

بايد تکبيرها و دعاها را طورى پشت سرهم بخواند، که نماز از صورت خود خارج نشود. و شايسته است نمازگزار قصد معنى کند و به حکايت الفاظ اکتفا ننمايد.

مسأله 525 :

کسى که نماز ميّت را به جماعت مى خواند بايد تکبيرها و دعاهاى آن را هم بخواند.

مستحبّات نماز ميّت

مسأله 526 :

چند چيز در نماز ميّت مستحب است اول کسى که نماز ميّت مى خواند با وضو يا غسل يا تيمّم باشد. احتياط مستحب آن است، در صورتى تيمّم کند که وضو و غسل ممکن نباشد، يا بترسد که اگر وضو بگيرد يا غسل کند به نماز ميّت نرسد. دوم اگر ميّت، مرد است، امام جماعت يا کسى که فرادى بر او نماز مى خواند مقابل وسط قامت او بايستد و اگر ميّت، زن است مقابل سينه اش بايستد. سوم با کفش نماز نخواند چهارم در هر تکبير دست ها را

صفحه 197

بلند کند پنجم فاصله او با ميّت به قدرى کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم نماز ميّت را به جماعت بخواند. هفتم امام جماعت تکبيرو دعاها را بلند بخواند و کسانى که با او نماز مى خوانند، آهسته بخوانند. هشتم در جماعت اگرچه مأموم يک نفر باشد، پشت سر امام بايستد. نهم نمازگزار به ميّت و مؤمنين زياد دعا کند. دهم پيش از نماز سه مرتبه بگويد: الصّلاة. يازدهم نماز را در جايى بخوانند که مردم براى نماز ميّت بيشتر به آنجا مى روند. دوازدهم زن حائض اگر نماز ميّت را به جماعت مى خواند، در صفى تنها بايستد.

مسأله 527 :

خواندن نماز ميّت در مساجد مکروه است ولى در مسجدالحرام مکروه نيست.