احکام مسجد (آیت الله عبدالله جوادی آملی)

مسأله ۲۲۳.:

نجس کردن مسجد - زمین، دیوار درون و سقف آن - حرام است؛ همچنین نجس کردن سمت بیرون دیوار و بیرون سقف؛ یعنی بام آن، اگر جزء مسجد باشد، حرام است؛ وگرنه احتیاط، ترک آن است. برطرف کردن نجاست مسجد، بر کسی که به آن آگاهی یافت، واجب است.

مسأله ۲۲۴.:

کسی که از نجس شدن مسجد آگاه است و بر اثر سفر یا مانع دیگری نمی تواند آن را پاک کند، اگر ماندن نجاست، سبب اهانت به مسجد باشد، احتیاط واجب است به کسانی که می توانند آن را پاک کنند، اطلاع دهد.

مسأله ۲۲۵.:

اگر جایی از مسجد نجس شود و تطهیر آن، بدون کندن یا تراشیدن لایه های بیرونی ممکن نیست، باید کننده یا تراشیده شود. هزینه پر کردن و تعمیر مجدد، به عهده کسی است که مسجد را نجس کرده است. اگر سنگ یا آهن و اجزای مسجد نجس شد، پس از تطهير باید به مسجد برگردد.

مسأله ۲۲۶.:

اگر مسجدی با عامل طبیعی، مانند سیل، زلزله و رانش زمین، یا عامل انسانی، نظیر توسعه معبر و تعریض بستر حرکت عمومی، به گونه ای ویران شده که بازسازی آن آسان نباشد، نجس کردن ابزار ساختمان ویران شده آن حرام نیست و احتیاط واجب، پرهیز از نجس کردن مکان آن است، مگر آنکه بازسازی آن ممکن نباشد.

مسأله ۲۲۷.:

حرم مطهر پیامبر و امام معصوم تلفظن ملحق به مسجد است و نجس کردن عمدی آن، حرام و تطهیر آن، واجب است. در این جهت، فرقی بین حرم معمور مانند عتبات عالیات و حرم مخروب مانند بقیع نیست.

مسأله ۲۲۸.:

تطهير فرش نجس شده مسجد لازم است و هزینه آن به عهده نجس کننده آن است، مگر آنکه بودجه برای تطهير تعیین شده باشد. |

مسأله ۲۲۹.:

بردن عین نجس به مسجد – مانند خون یا بول که در ظرف آزمایشگاه یا پارچهای ریخته شده و مایه هتک حرمت باشد - حرام است؛ نیز بردن متنجس و همراه داشتن آن، اگر اهانت به خانه خدا باشد، جایز نیست.

مسأله ۲۳۰.:

انجام دادن مراسم دینی و نصب پارچه های مشکی و رنگی در مسجد به مناسبت مراسم متنوع، اگر مانع اقامه نماز نباشد، جایز است.

مسأله ۲۳۱.:

طلاکاری مسجد، مکروه است؛ نیز تصویر صورتهای دارای روح، مانند انسان و حیوان، کراهت دارد.

مسأله ۲۳۲.:

اگر مسجد خراب شود، به صورت ملک در نمی آید که بتوان آن را مورد معامله قرار داد، مگر در زمینی که «عنوة» فتح شده و ملکیت آن به تبع اثر عمرانی اوست؛ مانند برخی از مناطق ایران.

مسأله ۲۳۳.:

اموال مسجد را، خواه اجزای ساختمان آن باشد . مانند در و پنجره - یا نباشد – مانند فرش - نمی توان در غير آن مسجد صرف کرد. در صورت خراب شدن مسجد می توان آنها را فروخت و صرف تعمیر آن مسجد نمود و اگر تعمیر آن مسجد ممکن نباشد، صرف مسجد دیگر شود.

مسأله ۲۳۴.:

احداث مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به ویرانی باشد مستحب است و اگر مسجدی بر اثر مرور زمان با حوادث طبیعی به گونه ای ویران شود که تعمیر آن ممکن نباشد، می توان آن را خراب و نوسازی کرد، چنان که در صورت نیاز نمازگزاران، می توان مسجد کوچک را خراب کرده و به صورت مسجد بزرگ نوسازی نمود و به ثواب خاص مسجدسازی نایل آمد.

مسأله ۲۳۵.:

تمیز کردن مسجد و برآوردن نیازمندیهای آن - مانند روشنایی، گرمایی و خنکی - مستحب است. کسی که میخواهد به مسجد برود، مستحب است جامه نو، تمییز در برکند و خود را خوشبو نماید و زیر کفش را بررسی کرده تا آلوده نباشد و هنگام ورود، پای راست را و هنگام خروج، پای چپ را مقدم بدارد؛ نیز مستحب است زودتر از دیگران به مسجد رفت و دیرتر از همه بیرون آمد.

مسأله ۲۳۶.:

تحیت و احترام مسجد، مستحب است و حرمت نهادن به آن یا نافله آن نیست، مستحب است دو رکعت نماز به قصد احترام به مسجد انجام شود.

کراهت برخی از کارها در مسجد

مسأله ۲۳۷.:

برخی از کارها در مسجد مکروه است؛ مانند خوابیدن در غیر حال ناچاری، کارهای دنیایی که مزاحم نماز دیگران نباشد، شعرسرایی غیر ناصحانه، ریختن آب دهان، بینی و خلط سینه که مستلزم اهانت به مسجد نباشد، طلب کردن گمشده ای، صدا را بلند نمودن.

مسأله ۲۳۸.:

ارائه طرح و برنامه های علمی و عملی، جهت اصلاح امور امت اسلامی، حفظ استقلال اقتصادی و مانند آن، در مسجد بدون رجحان نخواهد بود؛ چنان که تعلیم امور نظامی برای جهاد و دفاع دینی در غير وقت نماز، هیچ کراهتی ندارد.

مسأله ۲۳۹.:

راه دادن بچه به مسجد که نه مزاحم عبادت دیگران است و نه موجب آلودگی مسجد، منعی ندارد و اگر سبب رغبت وی به نماز و یادگیری احکام آن شود، مستحب است.