احکام خوردنی ها و آشامیدنی ها
مسأله 2717 :
خوردن گوشت مرغى که مثل شاهين چنگال دارد حرام است و خوردن گوشت پرستو حلال مى‌باشد و احتياط واجب آن است که از خوردن گوشت هدهد خوددارى نمايند.
مسأله 2718 :
اگر چيزى را که روح دارد از حيوان زنده جدا نمايند، مثلاً دنبه يا مقدارى گوشت از گوسفند زنده ببرند، نجس و حرام مى‌باشد.
مسأله 2719 :
پانزده چيز از حيوانات حلال گوشت، حرام است:
1 - خون 2 - فضله 3 - نرى 4 - فَرج 5 - بچّه دان 6 - غُدَد که آن را دُشوُل مى‌گويند. 7 - تخم که آن را دنبلان مى‌گويند. 8 - چيزى که در مغز کلّه است و به شکل نخود مى‌باشد. 9 - مغز حرام که در ميان تيره پشت است. 10 - پى که در دو طرف تيره پشت است. 11 - زهره دان 12 - سپرز (طحال) 13 - بول‌دان (مثانه) 14 - حدقه چشم 15 - چيزى که در ميان سُم است و به آن ذات الاشاجع مى‌گويند. اين در حيوانات بزرگ است. امّا در حيوانات کوچک يا پرندگان اگر چيزى از موارد ياد شده قابل تشخيص يا جدا کردن نيست خوردن آن اشکالى ندارد.
مسأله 2720 :
خوردن سرگين و آب دماغ حرام است و احتياط واجب آن است که از خوردن چيزهاى خبيث ديگر که طبيعت انسان از آن متنفّر است اجتناب کنند، ولى اگر پاک باشد و مقدارى از آن به طورى با چيز حلال مخلوط شود که در نظر مردم نابود حساب شود، خوردن آن اشکال ندارد.
مسأله 2721 :
خوردن کمى از تربت حضرت سيدالشهداء(ع) براى شفا و خوردن گل داغستان و گل ارمنى براى معالجه، اگر علاج منحصر به خوردن اينها باشد، اشکال ندارد.
مسأله 2722 :
فرو بردن آب بينى و خلط سينه که در دهان آمده، حرام نيست. و نيز فرو بردن غذايى که موقع خلال کردن، از لاى دندان بيرون مى‌آيد اگر طبيعت انسان از آن متنفّر نباشد، اشکال ندارد.
مسأله 2723 :
خوردن چيزى که براى انسان ضرر دارد حرام است، ولى اگر ضرر جزئى، موقّت يا کم باشد که عقلا اعتنا نکنند، حرام نيست.
مسأله 2724 :
خوردن گوشت اسب و قاطر و الاغ مکروه است و اگر کسى با آنها وطى کند، يعنى نزديکى نمايد حرام مى‌شوند و بايد آنها را از شهر بيرون ببرند و در جاى ديگر بفروشند و وطى کننده پول و قيمت آن را به صاحبش بدهد و هرچه فروخت مال خود وطى کننده است.
مسأله 2725 :
اگر با گاو و گوسفند و شتر نزديکى کنند، بول و سرگين آنها نجس مى‌شود و آشاميدن شير آنها هم حرام است و بايد بدون آن که تأخير بيفتد آن حيوان را بکشند و بسوزانند و کسى که با آن وطى کرده پول آن را به صاحبش بدهد، بلکه اگر به بهيمه ديگرى هم نزديکى کند، شير آن حرام مى‌شود.
مسأله 2726 :
آشاميدن شراب و هر مست کننده‌اى و همچنين فقّاع حرام و در بعضى از اخبار بزرگترين گناه شمرده شده است، و اگر کسى آن را حلال بداند در صورتى که ملتفت باشد که لازمه حلال دانستن آن، تکذيب خدا و پيغمبر9 مى‌باشد کافر است. از حضرت امام جعفر صادق(ع) روايت شده است که فرمودند: شراب ريشه بديها و منشأ گناهان است و کسى که شراب مى‌خورد عقل خود را از دست مى‌دهد و در آن موقع خدا را نمى‌شناسد و از هيچ گناهى باک ندارد و احترام هيچ کس را نگه نمى‌دارد و حقّ خويشان نزديک را رعايت نمى‌کند و از زشتيهاى آشکار رو نمى‌گرداند و روح ايمان و خداشناسى از بدن او بيرون مى‌رود و روح ناقص خبيثى که از رحمت خدا دور است در او مى‌ماند و خدا و فرشتگان و پيغمبران و مؤمنين، او را لعنت مى‌کنند و تا چهل روز نماز او قبول نمى‌شود و روز قيامت روى او سياه است و زبان از دهانش بيرون مى‌آيد و آب دهان او به سينه‌اش مى‌ريزد و فرياد تشنگى او بلند است.
مسأله 2727 :
نشستن سر سفره‌اى که در آن شراب مى‌خورند اگر انسان يکى از آنان حساب شود حرام است، و چيز خوردن از آن سفره نيز حرام است.
مسأله 2728 :
بر هر مسلمان واجب است مسلمان ديگرى را که نزديک است از گرسنگى يا تشنگى بميرد، نان و آب داده و او را از مرگ نجات دهد. و همچنين اگر آن شخص مسلمان نباشد ولى انسانى است که قتل او جايز نيست.
مستحبات غذا خوردن
مسأله 2729 :
چند چيز در غذا خوردن مستحب است:
اوّل: هر دو دست را پيش از غذا بشويد.
دوم: بعد از غذا دست خود را بشويد و با دستمال خشک کند.
سوم: ميزبان پيش از همه شروع به غذا خوردن کند و بعد از همه دست بکشد و پيش از غذا اوّل ميزبان دست خود را بشويد، بعد کسى که طرف راست او نشسته و همين طور تا برسد به کسى که طرف چپ او نشسته و بعد از غذا اوّل کسى که طرف چپ ميزبان نشسته دست خود را بشويد و همين طور تا به طرف راست ميزبان برسد.
چهارم: در اوّل غذا «بسم اللَّه» بگويد ولى اگر سر يک سفره چند جور غذا باشد، در وقت خوردن هر کدام آنها گفتن «بسم اللَّه» مستحب است.
پنجم: با دست راست غذا بخورد.
ششم: با سه انگشت يا بيشتر غذا بخورد و با دو انگشت نخورد.
هفتم: اگر چند نفر سر يک سفره نشسته‌اند هر کسى از غذاى جلوى خودش بخورد.
هشتم: لقمه را کوچک بردارد.
نهم: سر سفره زياد بنشيند و غذا خوردن را طول بدهد.
دهم: غذا را خوب بجود.
يازدهم: بعد از غذا خداوند عالم را حمد کند.
دوازدهم: انگشتها را بليسد.
سيزدهم: بعد از غذا خلال نمايد ولى با چوب انار و چوب ريحان و نى و برگ درخت خرما خلال نکند.
چهاردهم: آنچه بيرون سفره مى‌ريزد، جمع کند و بخورد، ولى اگر در بيابان غذا بخورد، مستحب است آنچه مى‌ريزد براى پرندگان و حيوانات بگذارد.
پانزدهم: در اوّل روز و اوّل شب غذا بخورد و در بين روز و در بين شب غذا نخورد.
شانزدهم: بعد از خوردن غذا به پشت بخوابد و پاى راست را روى پاى چپ بيندازد.
هفدهم: در اوّل غذا و آخر آن نمک بخورد.
هيجدهم: هنگام غذا خوردن بنشيند و غذا بخورد.
نوزدهم: هنگام غذا خوردن تکيه ندهد.
بيستم: ميوه را پيش از خوردن، با آب بشويد.
و مستحب است يک سوم معده را براى غذا و يک سوم را براى آب و يک سوم را براى راحت نفس کشيدن قرار دهد.
مکروهات غذا خوردن
مسأله 2730 :
چند چيز در غذا خوردن مکروه است:
اوّل: در حال سيرى غذا خوردن.
دوم: پر خوردن و در خبر است که خداوند عالم بيشتر از هر چيز، از شکم پر بدش مى‌آيد.
سوم: نگاه کردن به صورت ديگران در موقع غذا خوردن.
چهارم: خوردن غذاى داغ.
پنجم: فوت کردن چيزى که مى‌خورد يا مى‌آشامد.
ششم: بعد از گذاشتن نان در سفره، منتظر چيز ديگر شدن.
هفتم: پاره کردن نان با کارد و هر بى‌احترامى به آن.
هشتم: گذاشتن نان زير ظرف غذا.
نهم: پاک کردن گوشتى که به استخوان چسبيده، به طورى که چيزى در آن نماند.
دهم: پوست کندن ميوه (در ميوه‌هايى که معمولاً با پوست خورده مى‌شود).
يازدهم: دور انداختن ميوه پيش از آن که کاملاً آن را بخورد.
و همچنين غذا خوردن در حال راه رفتن و به اندازه سير شدن مکروه است.
مستحبّات آب آشاميدن
مسأله 2731 :
در آشاميدن آب چند چيز مستحب است:
اوّل: آب را به طور مکيدن بياشامد.
دوم: در روز ايستاده آب بخورد.
سوم: پيش از آشاميدن آب «بسم اللَّه» و بعد از آن «الحمد للَّه» بگويد.
چهارم: به سه نفس آب بياشامد.
پنجم: از روى ميل آب بياشامد.
ششم: بعد از آشاميدن آب حضرت اباعبداللَّه(ع) و اهل بيت ايشان را ياد کند و قاتلان آن حضرت را لعنت نمايد.
مکروهات آب آشاميدن
مسأله 2732 :
زياد آشاميدن آب و آشاميدن آن بعد از غذاى چرب و در شب به حال ايستاده مکروه است و نيز آشاميدن آب با دست چپ و همچنين از جاى شکسته کوزه يا ظرف و جايى که دسته آن است مکروه مى‌باشد.