احکام حج
مسأله 2044 :
حج: زيارت کردن خانه خدا و انجام اعمالى است که دستور داده اند در آنجا بجا آورده شود، و در تمام عمر بر کسى که اين شرايط را دارا باشد، يک مرتبه واجب مىشود:
(اول) آن که بالغ باشد.
(دوم) آن که عاقل و آزاد باشد.
(سوم) بواسطه رفتن به حج مجبور نشود که کار حرامى را که ترک آن از حج مهمتر است انجام دهد، يا عمل واجبى را که از حج مهمتر است ترک نمايد.
(چهارم) آن که مستطيع باشد.
و مستطيع بودن به چند چيز است:
(اول) آن که توشه راه و مرکب سوارى يا مالى که بتواند با آن مال آنها را تهيه کند داشته باشد.
(دوم) سلامت مزاج و توانائى آنرا داشته باشد که بتواند مکه رود و حج را بجا آورد.
(سوم) در راه مانعى از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد، يا انسان بترسد که در راه جان يا عرض او از بين برود، يا مال او را ببرند، حج بر او واجب نيست. ولى اگر از راه ديگرى بتواند برود، اگر چه دورتر باشد، بايد از آن راه برود.
(چهارم) بقدر بجا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد.
(پنجم) مخارج کسانى را که خرجى آنان بر او واجب است مثل زن و بچه، و مخارج کسانى را که مردم خرجى دادن به آنها را لازم مىدانند داشته باشد.
(ششم) بعد از برگشتن کسب يا زراعت، يا عايدى ملک، يا راه ديگرى براى معاش خود داشته باشد، که نشود به زحمت زنگى کند.
مسأله 2045 :
کسى که بدون خانه ملکى رفع احتياجش نمىشود وقتى حج بر او واجب است که پول خانه را هم داشته باشد.
مسأله 2046 :
زنى که مىتواند مکه برود، اگر بعد از برگشتن از خودش مال نداشته باشد وشوهرش هم مثلا فقير باشد وخرجى او را ندهد و ناچار شود که به سختى زندگى کند، حج بر او واجب نيست.
مسأله 2047 :
اگر کسى توشه راه و مرکب سوارى نداشته باشد و ديگرى به او بگويد حج برو، ومن خرج تو وعيالات تو را در موقعى که در سفر حج هستى ميدهم، در صورتيکه اطمينان داشته باشد که خرج او را مىدهد حج بر او واجب مىشود.
مسأله 2048 :
اگر خرجى رفتن و برگشتن و خرجى عيالات کسى را در مدتى که مکه مىرود و برمىگردد، به او ببخشند و با او شرط کنند که حج کند و او قبول نمايد حج بر او واجب مىشود، اگر چه قرض داشته باشد و در موقع برگشتن هم مالى که بتواند با آن زندگى کند نداشته باشد.
مسأله 2049 :
اگر مخارج رفتن و برگشتن و مخارج عيالات کسى را در مدتى که مکه مىرود و بر مىگردد باو بدهند و بگويند حج برو، ولى ملک او نکنند، حج بر او واجب مىشود.
مسأله 2050 :
اگر مقدارى مال که براى حج کافيست به کسى بدهند و با او شرط کنند که در راه مکه به کسى که مال را داده خدمت بنمايد، حج بر او واجب نمىشود.
مسأله 2051 :
اگر مقدارى مال به کسى بدهند و حج بر او واجب شود چنانچه حج نمايد، هر چند بعدا مالى از خود پيدا کند، ديگر حج بر او واجب نيست.
مسأله 2052 :
اگر براى تجارت مثلا تا جده برود ومالى بدست آورد که اگر بخواهد از آنجا به مکه رود مستطيع باشد، بايد حج کند و در صورتيکه حج نمايد، اگر چه بعدا مالى پيدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود ديگر حج بر او واجب نيست.
مسأله 2053 :
اگر انسان اجير شود که مباشرتا از طرف کس ديگر حج کند، چنانچه خودش نتواند برود و بخواهد ديگرى را از طرف خودش بفرستد، بايد از کسى که او را اجير کرده اجازه بگيرد.
مسأله 2054 :
اگر کسى مستطيع شود و مکه نرود و فقير شود، بايد اگر چه به زحمت باشد، بعدا حج کند و اگر به هيچ قسم نتواند حج برود، چنانچه کسى او را براى حج اجير کند، بايد به مکه رود و حج کسى را که براى او اجير شده بجا آورد و تا سال بعد در مکه بماند و براى خود حج نمايد، ولى اگر ممکن باشد که اجير شود و اجرت را نقد بگيرد و کسى که او را اجير کرده، راضى شود که حج او در سال بعد به جا آورده شود، بايد سال اول براى خود و سال بعد براى کسى که اجير شده حج نمايد.
مسأله 2055 :
اگر کسى که مستطيع شده به مکه رود ودر وقت معينى که دستور داده اند به عرفات و مشعر الحرام نرسد، چنانچه در سالهاى بعد مستطيع نباشد، حج بر او واجب نيست. ولى اگر از سالهاى پيش مستطيع بوده و نرفته، اگر چه به زحمت باشد بايد حج کند.
مسأله 2056 :
اگر کسى که مستطيع شده حج نکند و بعد به واسطه پيرى يا مرض و ناتوانى نتواند حج نمايد و نا اميد باشد از اين که بعدا خودش حج کند بايد ديگرى را از طرف خود بفرستد، بلکه اگر نا اميد هم نباشد احتياط واجب آن است که اجير بگيرد و در صورتى که بعدا قدرت پيدا کرد خودش نيز حج نمايد، و همچنين است اگر در سال اولى که بقدر رفتن حج مال پيدا کرده، بواسطه پيرى يا مرض يا ناتوانى نتواند حج کند و نا اميد از توانائى خود باشد و در تمام اين صور بنابر احتياط واجب چنانچه منوب عنه مرد باشد، نائب صروره باشد يعنى کسى که اولين مرتبه حج رفتن او باشد.
مسأله 2057 :
کسى که از طرف ديگرى براى حج اجير شده، بايد طواف نساء را نيز از طرف او بجا آورد و اگر بجا نياورد، زن بر آن اجير حرام مىشود.
مسأله 2058 :
اگر طواف نساء را درست بجا نياورد يا فراموش کند چنانچه بعد از چند روز يادش بيايد و از بين راه برگردد و بجا آورد صحيح است. و چنانچه برگشتن برايش مشقت داشته باشد مىتواند نائب بگيرد.