غسل‌هاى واجب
غسل‌هاى واجب هفت موردند:
اوّل: غسل جنابت، دوم: غسل حيض، سوم: غسل نفاس، چهارم: غسل استحاضه، پنجم: غسل مسّ ميّت، ششم: غسل ميّت، هفتم: غسلى که به واسطه نذر و قسم و مانند آنها واجب مى‌شود.
جنابت
مسأله 401 :
با دو چيز انسان جُنُب مى‌شود:
اوّل: جماع، دوم: بيرون آمدن منى، در خواب باشد يا بيدارى، کم باشد يا زياد، با
(74)
شهوت باشد يا بدون شهوت، با اختيار باشد يا بدون اختيار.
مسأله 402 :
اگر رطوبتى از انسان خارج شود و نداند منى است يا ادرار يا غير آنها، چنانچه با شهوت و جستن بيرون آمده باشد و پس از خروج آن، بدن سست شود، حکم منى را دارد، هرچند بعيد نيست در مرد سالم احساس شهوت و خروج با جستن و در مرد مريض احساس شهوت با احتمال هر چند ضعيفِ خروج با جستن، کافى باشد که حکم منى بر آن رطوبت جارى شود و در غير اين صورت، حکم منى را ندارد؛ ولى چنانچه از زن رطوبتى با شهوت خارج شود و بعد از بيرون آمدن آن، بدن او سست شود، بنابر احتياط واجب بايد هم غسل کند و هم وضو بگيرد.
مسأله 403 :
اگر از انسان رطوبتى خارج شود و نداند که منى است يا بول يا غير آن دو، چنانچه پيش از بيرون آمدن آن وضو نداشته، بايد براى نماز وضو بگيرد و اگر وضو داشته، چيزى بر او نيست.
مسأله 404 :
اگر از انسان رطوبتى خارج شود و نداند که منى است يا بول و احتمال ديگرى در آن رطوبت ندهد، چنانچه قبل از خروج آن وضو داشته، بايد هم وضو بگيرد و هم غسل کند و اگر وضو نداشته، تنها وضو کافى است.
مسأله 405 :
مستحب است مرد بعد از بيرون آمدن منى ادرار کند و اگر ادرار نکند و بعد از غسل رطوبتى از او بيرون آيد که نداند منى است يا رطوبت ديگر، حکم منى را دارد و اگر ادرار کرده باشد، ولى بعد از آن استبراء نکرده باشد، آن رطوبت حکم ادرار را دارد و بايد وضو بگيرد.
مسأله 406 :
خروج منى مرد از زن موجب غسل نمى‌شود و اگر قبل از غسل يا بعد از آن رطوبتى از او خارج شود، در صورتى که بداند منى مرد است نجس است و اگر مشکوک باشد، محکوم به طهارت است.
مسأله 407 :
اگر انسان در قُبُل (جلو) زن جماع کند و به اندازه ختنه‌گاه يا بيشتر داخل شود، بالغ باشند يا نابالغ، اگرچه منى نيز بيرون نيايد، هر دو جنب مى‌شوند.
مسأله 408 :
اگر در دُبُر (عقب) زن يا ـ نعوذ باللّه ـ مرد جماع کند و به اندازه ختنه‌گاه
(75)
يا بيشتر داخل شود و منى خارج نشود، هر کدام از آنها که پيش از جماع وضو داشته، تنها بايد غسل نمايد و اگر وضو نداشته، احتياط واجب آن است که علاوه بر غسل وضو نيز بگيرد و اگر از هر کدام آنها منى خارج شود، تنها غسل براى او کفايت مى‌کند.
مسأله 409 :
اگر شک کند که به مقدار ختنه‌گاه داخل شده يا نه، غسل بر او واجب نيست.
مسأله 410 :
اگر ـ نَعُوذُ بِاللّه ـ حيوانى را وطى کند (يعنى با او نزديکى نمايد) و منى از او بيرون آيد، تنها غسل کافى است و اگر منى بيرون نيايد، چنانچه پيش از وطى وضو داشته، باز هم تنها غسل کافى است و اگر وضو نداشته، احتياط واجب آن است که غسل کند و وضو نيز بگيرد.
مسأله 411 :
اگر منى از جاى خود حرکت کند و بيرون نيايد يا انسان شک کند که منى از او بيرون آمده يا نه، غسل بر او واجب نيست.
مسأله 412 :
کسى که نمى‌تواند غسل کند ولى تيمّم برايش ممکن است، اگر بعد از داخل شدن وقت نماز بدون جهت با همسر خود نزديکى کند، اشکال دارد، ولى اگر براى لذت بردن يا ترس از براى خودش باشد، اشکال ندارد.
مسأله 413 :
اگر در لباس خود منى ببيند و بداند که از خود او است و براى آن غسل نکرده، بايد غسل کند و نمازهايى را که يقين دارد بعد از بيرون آمدن منى خوانده قضا کند، ولى نمازهايى را که احتمال مى‌دهد بعد از بيرون آمدن آن منى خوانده است، لازم نيست قضا نمايد.
مسأله 414 :
اگر در حين انجام غسل جنابت از او منى خارج شود و يا جماع نمايد، بايد غسل را از سر بگيرد.
چيزهايى که بر جُنب حرام است
مسأله 415 :
پنج چيز بر جنب حرام است:
اوّل: رساندن جايى از بدن به خط قرآن يا به اسم خدا و نيز بنابر احتياط واجب، به
(76)
اسامى مبارکه پيامبران و امامان عليهم‌السلام و حضرت زهرا عليهاالسلام . دوم: رفتن در مسجدالحرام و مسجدالنبى صلى‌الله‌عليه‌و‌آله‌وسلم ، اگرچه از يک در داخل و بدون توقف از در ديگر خارج شود. سوم: توقف در مساجد ديگر، ولى اگر از يک در داخل و از در ديگر بدون توقف خارج شود، مانعى ندارد و احتياط واجب آن است که در حرم امامان عليهم‌السلام نيز توقف نکند. چهارم: ورود به مسجد به قصد گذاشتن چيزى در آن و احتياط واجب آن است که از گذاشتن چيزى در مسجد بدون وارد شدن به آن نيز اجتناب کند. پنجم: خواندن بعض يا تمام سوره‌اى که سجده واجب دارد و آنها چهار سوره‌اند: 1 ـ سوره «سجده» يعنى سوره سى و دوم قرآن (الم تنزيل)، 2 ـ سوره «فصّلت» يعنى سوره چهل و يکم قرآن (حم سجده)، 3 ـ سوره «نجم» يعنى سوره پنجاه و سوم قرآن (و النجم)، 4 ـ سوره «علق» يعنى سوره نود و ششم قرآن (اقرء) و خواندن يک حرف از اين چهار سوره نيز حرام است.
مسأله 416 :
اگر بر بدن کسى که جنب است آيه قرآن يا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد، حرام است دست به آن نوشته بگذارد و اگر بخواهد غسل کند، بايد آب را به گونه‌اى به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد و اسامى مبارک پيامبران و امامان و حضرت زهرا عليهم‌السلام به احتياط واجب حکم اسم خدا را دارند.
مسأله 417 :
جنب وقتى که دعاى کميل مى‌خواند، نبايد آيه «أفمن کان مؤمنا کمن کان فاسقا لا يستوون» را که آيه هجدهم سوره سجده مى‌باشد، بخواند؛ ولى اگر آن را به قصد قرآن نخواند، اشکال ندارد، اگرچه نخواندن آن بهتر است.
مسأله 418 :
بنابر احتياط واجب بايد از داخل کردن جُنب در مسجد خوددارى نمود، اگرچه بچه يا ديوانه باشد و يا خود نداند که جُنب است.
مسأله 419 :
در حرمت داخل شدن جُنب به مسجد، فرقى نمى‌کند که مسجد آباد باشد و يا خراب، اگرچه هيچ کس در آن نماز نخواند و يا آثار مسجد باقى نمانده باشد و حتى اگر از عنوان مسجد نيز خارج شده باشد، بنابر احتياط واجب جُنب نبايد به آن داخل شود.
(77)
چيزهايى که بر جُنب مکروه است
مسأله 420 :
نُه چيز بر جنب مکروه است:
اوّل و دوم: خوردن و آشاميدن، ولى اگر وضو بگيرد يا دستهايش را بشويد، مکروه نيست. سوم: خواندن بيشتر از هفت آيه از سوره‌هايى که سجده واجب ندارند. چهارم: رساندن جايى از بدن به جلد و حاشيه و بين خطهاى قرآن. پنجم: همراه داشتن قرآن. ششم: خوابيدن، ولى اگر وضو بگيرد يا به واسطه نداشتن آب، به جاى غسل تيمّم کند، مکروه نيست. هفتم: خضاب کردن به حنا و مانند آن. هشتم: ماليدن روغن به بدن. نهم: جماع کردن بعد از آن که محتلم شده، يعنى در خواب منى از او بيرون آمده است.
غسل جنابت
مسأله 421 :
غسل جنابت به خودى خود مستحب است، امّا براى خواندن نماز و مانند آن بايد غسل نمايد، ولى براى نماز ميّت و سجده شکر و سجده‌هاى واجب قرآن، غسل جنابت لازم نيست.
مسأله 422 :
لازم نيست در وقت غسل نيّت کند که غسل واجب يا مستحب مى‌کند و اگر فقط به قصد قربت، يعنى براى انجام فرمان خداوند غسل کند، کافى است.
مسأله 423 :
اگر يقين کند وقت نماز شده و نيّت غسل واجب کند امّا بعد معلوم شود که پيش از وقت، غسل کرده، غسل او صحيح است.
مسأله 424 :
عرق جنب از حرام نجس نيست و کسى که از حرام جنب شده اگر با آب گرم هم غسل کند، صحيح است.
مسأله 425 :
غسل جنابت کفايت از وضو مى‌کند؛ بنابر اين کسى که غسل جنابت کرده، اگر کارى که موجب بطلان وضو است از او سر نزده باشد، نبايد براى نماز وضو بگيرد، ولى با غسل‌هاى ديگر نمى‌توان نماز خواند بلکه بنابر احتياط بايد وضو نيز گرفت.
(78)