احکام تیمم (آیت الله سید علی محمد دستغیب)

احکام تيمّم‌

مسأله 697 :

اگر مختصرى از پيشانى و پشت دستها را هم مسح نکند تيمّم باطل است، چه عمداً مسح نکند، يا مسأله را نداند، يا فراموش کرده باشد ولى‌دقّت زياد هم لازم نيست و همين قدر که بگويند تمام پيشانى و پشت دست مسح شده کافى است.

مسأله 698 :

براى آن که يقين کند تمام پشت دست را مسح کرده بايد مقدارى بالاتر از مچ را هم مسح نمايد، ولى مسح بين انگشتان لازم نيست.

مسأله 699 :

پيشانى و پشت دستها را بايد از بالا به پايين مسح نمايد و کارهاى آن را بايد پشت سر هم بجا آورد و اگر بين آنها به قدرى فاصله بدهد که نگويند تيمّم مى‌کند باطل است.

مسأله 700 :

در موقع نيّت لازم نيست تعيين نمايد که تيمّم بدل از غسل است يا بدل از وضو مگر اين که دو تيمّم بر او واجب باشد. و اگر بداند که يک تيمّم بر او واجب است حتّى اگر به اشتباه در تطبيق به جاى بدل از وضو بگويد بدل از غسل يا برعکس، تيمّم او صحيح است.

مسأله 701 :

در تيمّم بايد پيشانى و کف دستها و پشت دستها پاک باشد و اگر کف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد، بايد با همان کف دست نجس تيمّم کند.

مسأله 702 :

انسان بايد براى تيمّم انگشتر را از دست بيرون آورد و اگر در پيشانى يا پشت دستها يا در کف دستها مانعى باشد، مثلاً چيزى به آنها چسبيده باشد، بايد برطرف نمايد.

مسأله 703 :

اگر پيشانى يا پشت دستها زخم است و پارچه يا چيز ديگرى را که بر آن بسته نمى‌تواند باز کند، بايد دست را روى آن بکشد و نيز اگر کف دستها زخم باشد و پارچه يا چيز ديگرى را که بر آن بسته نتواند باز کند، بايد دست را با همان پارچه به چيزى که تيمّم به آن صحيح است بزند و به پيشانى‌و پشت دستها بکشد.

مسأله 704 :

اگر پيشانى و پشت دستها مو داشته باشد اشکال ندارد؛ ولى اگر موى سر روى پيشانى آمده باشد، بايد آن را عقب بزند.

مسأله 705 :

اگر احتمال دهد که در پيشانى و کف دستها يا پشت دستها مانعى‌هست، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد بايد جستجو نمايد، تا اطمينان پيدا کند که مانعى نيست.

مسأله 706 :

اگر وظيفه او تيمّم است و نمى‌تواند تيمّم کند، بايد نايب بگيرد. و کسى که نايب مى‌شود، بايد او را با دست خود او تيمّم دهد و اگر ممکن نباشد بايد نايب، دست خود را به چيزى که تيمّم به آن صحيح است بزند و به پيشانى و پشت دستهاى او بکشد.

مسأله 707 :

اگر بعد از آن که وارد قسمتى از تيمّم شد شکّ کند که قسمت پيش از آن را فراموش کرده يا نه، اعتنا نکند و تيمّم او صحيح است و نيز اگر بعد از بجا آوردن هر جزء شکّ کند که درست بجا آورده يا نه، اعتنا نکند و تيمّم او صحيح است.

مسأله 708 :

اگر بعد از مسح دست چپ شکّ کند که درست تيمّم کرده يا نه، تيمّم او صحيح است.

مسأله 709 :

کسى که وظيفه‌اش تيمّم است نبايد پيش از وقت نماز براى نماز تيمّم کند مگر اين که بداند در وقت عذرش برطرف نمى‌شود، ولى اگر براى کار واجب ديگر يا مستحبّى‌تيمّم کند و تا وقت نماز عذر او باقى باشد، مى‌تواند با همان تيمّم نماز بخواند.

مسأله 710 :

کسى که وظيفه‌اش تيمّم است، اگر اطمينان داشته باشد تا آخر وقت عذر او باقى مى‌ماند، در وسعت وقت مى‌تواند با تيمّم نماز بخواند، ولى اگر اطمينان داشته باشد که تا آخر وقت عذر او برطرف مى‌شود، بايد صبر کند و با وضو يا غسل نماز بخواند، يا در تنگى وقت با تيمّم نماز را بجا آورد.

مسأله 711 :

کسى که نمى‌تواند وضو بگيرد، يا غسل کند، مى‌تواند نمازهاى قضاى خود را با تيمّم بخواند به شرط آن که اطمينان داشته باشد به زودى عذرش برطرف نمى‌شود.

مسأله 712 :

کسى که نمى‌تواند وضو بگيرد يا غسل کند، جايز است نمازهاى مستحبّى را که مثل نافله‌هاى شبانه روز وقت معيّن دارد با تيمّم بخواند، حتّى در اوّل وقت به شرط آن که علم به زوال عذر تا آخر وقت نداشته باشد.

مسأله 713 :

کسى که احتياطاً بايد غسل جبيره‌اى و تيمّم نمايد مثلاً جراحتى در پشت اوست، اگر بعد از غسل و تيمّم نماز بخواند و بعد از نماز حدَث اصغرى از او سر زند، مثلاً بول کند، براى نمازهاى بعد، بايد وضو بگيرد.

مسأله 714 :

اگر به واسطه نداشتن آب يا عذر ديگرى تيمّم کند، بعد از برطرف شدن عذر، تيمّم او باطل مى‌شود.

مسأله 715 :

چيزهايى که وضو را باطل مى‌کند، تيمّم بدل از وضو را هم باطل مى‌کند و چيزهايى که غسل را باطل مى‌نمايد، تيمّم بدل از غسل را هم باطل مى‌نمايد.

مسأله 716 :

کسى که نمى‌تواند غسل کند، اگر چند غسل بر او واجب باشد احتياط مستحب آن است که بدل هر يک از آنها يک تيمّم نمايد.

مسأله 717 :

کسى که نمى‌تواند غسل کند، اگر بخواهد عملى را که براى آن غسل واجب است انجام دهد، بايد بدل از غسل تيمّم نمايد و اگر نتواند وضو بگيرد و بخواهد عملى را که براى آن وضو واجب است انجام دهد، بايد بدل از وضو تيمّم نمايد.

مسأله 718 :

اگر بدل از غسل جنابت تيمّم کند، لازم نيست براى نماز وضو بگيرد، و همچنين اگر بدل از غسلهاى واجب ديگر مگر غسل براى استحاضه متوسّطه تيمّم کند، لازم نيست وضو بگيرد هرچند احتياط مستحب است وضو هم بگيرد و اگر نتواند، تيمّم کند.

مسأله 719 :

اگر بدل از غسل تيمّم کند و بعد کارى که وضو را باطل مى‌کند براى او پيش آيد، چنانچه براى نمازهاى بعد نتواند غسل کند بايد وضو بگيرد و اگر نمى‌تواند وضو بگيرد، بايد بدل از وضو تيمّم نمايد.

مسأله 720 :

کسى که وظيفه‌اش تيمّم است اگر براى کارى تيمّم کند، تا تيمّم و عذر او باقى است، کارهايى را که بايد با وضو يا غسل انجام داد، مى‌تواند بجا آورد ولى اگر با داشتن آب براى نماز ميّت يا خوابيدن تيمّم کرده فقط کارى را که براى آن تيمّم نموده مى‌تواند انجام دهد و در مورد تيمّم به خاطر تنگى وقت نبايد ساير کارهايى که مشروط به وضو يا غسل است را انجام دهد.

مسأله 721 :

در چند مورد مستحب است نمازهايى را که انسان با تيمّم خوانده دوباره بخواند:

اوّل: آن که از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب کرده و با تيمّم نماز خوانده است.

دوم: آن که مى‌دانسته يا گمان داشته که آب پيدا نمى‌کند و عمداً خود را جنب کرده و با تيمّم نماز خوانده است.

سوم: آن که تا آخر وقت، عمداً در جستجوى آب نرود و با تيمّم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو مى‌کرد، آب پيدا مى‌شد.

چهارم: آن که عمداً نماز را تأخير انداخته و در آخر وقت با تيمّم نماز خوانده است.

پنجم: آن که مى‌دانسته يا گمان داشته که آب پيدا نمى‌شود و آبى را که داشته ريخته است.