احکام استحبابى
1- ساختن مسجد مستحب است
توضيح المسائل، مسئله 911.
قال‌رسول الله -صلى الله عليه وآله وسلم:
«من بنى مسجدا في الدنيا اعطاه الله بکل شبر منه - او قال بکل ذراع منه مسيرة اربعين الف عام مدينة من ذهب وفضة ودر و ياقوت و زمرد ولؤلؤ».
وسائل الشيعة، ج3، ص 486.
پيامبر اکرم - صلى الله عليه وآله وسلم - فرموده‌اند:
هر کس در دنيا مسجدى بسازد، خداوند متعال به هر وجب آن -يا فرمود به هر ذراع آن - شهرى به اندازه چهل هزار سال راه رفتن از طلا ونقره و مرواريد و ياقوت زمرد و زبرجد و لؤلؤ به او عنايت مى‌فرمايد.
قال ابوعبدالله - عليه السلام - : «من بنى مسجدا بنى الله له بيتا في الجنة».
وسائل الشيعه، ج 3، ص 485.
امام صادق - عليه السلام - مى فرمايد: هر کس مسجدى بسازد خداوند براى او خانه اى در بهشت‌خواهد ساخت.
قال‌رسول الله -صلى الله عليه وآله وسلم: «ان مما يلحق المؤمن من عمله وحسناته بعد موته علما نشره وولدا صالحا ترکه ومصحفا ورثه او مسجدا بناه».
بحارالانوار، ج 80، ص 380.
پيامبر اکرم -صلى الله عليه وآله وسلم فرموده‌اند:
به درستى و تحقيق از آنچه به مؤمن بعد از مردنش ملحق مى‌شود از اعمال و خوبيها، علم و دانشى است که به وسيله او منتشر شده و فرزند صالحى است که از او باقى مانده و کتاب و نوشته‌اى که بعد از خود مى‌گذارد يا مسجدى است که بنا نموده است. نهج‌الفصاحه، حديث 9006.
قال‌رسول الله -صلى الله عليه وآله وسلم:
«من بنى مسجدا و لو مثل مفحص قطاة بنى الله له بيتا في الجنة».
نهج‌الفصاحه، حديث 2795.
پيامبر اکرم -صلى الله عليه وآله وسلم مى‌فرمايند:
هر کس مسجدى بسازد ولو به اندازه جايى که شتر مرغ در آنجا تخم مى‌گذارد، خداوند خانه‌اى در بهشت‌براى او مى‌سازد.
2- تعمير مسجدى که نزديک به خرابى مى‌باشد، مستحب است و اگر مسجد طورى خراب شود که تعمير آن ممکن نباشد، مى‌توانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند، بلکه مى‌توانند مسجدى را که خراب نشده براى احتياج مردم خراب کنند و بزرگتر بسازند.
توضيح المسائل، مسأله 911.
عن على «عليه السلام» قال:
«ان المسجد ليشکو الخراب الى ربه وانه ليتبشبش من عماره اذا غاب عنه ثم قدم کما يتبشبش احدکم بغائبه اذا قدم عليه».
بحارالانوار،ج80، ص380.
از على -عليه السلام‌نقل شده که فرموده‌اند:
هر آينه مسجد به پروردگارش از خرابى خود شکايت مى‌کند و به درستى که مسجد، از تعمير کنندگانش وقتى که به آنجا مى‌روند و بر مى‌گردند، خوشحال مى‌شود همان گونه که يکى از شما وقتى عزيزش برمى‌گردد، احساس خوشحالى مى‌کند.
ساختن مسجد و تعمير آن از هر کس پذيرفته نيست:
«وما کان للمشرکين ان يعمروا مساجد الله...».
توبه(9) آيه 17.
مشرکان را نرسد که مساجد خدا را تعمير کنند.
«ا جعلتم سقاية الحاج و عمارة المسجد الحرام کمن آمن بالله و اليوم الاخر و جاهد في سبيل الله لا يستوون عند الله و الله لا يهدي القوم الظالمين».توبه(9) آيه19.
آيا رتبه سقايت و آب دادن به حاجيان و تعمير کردن مسجدالحرام را بامقام آن کس که به خدا و به روز قيامت ايمان آورده و در راه خدا جهادکرده [چون على -عليه السلام] يکسان مى‌شمريد؟ هرگز [اين دو] نزدخدا يکسان نخواهند بود و خداوند ظالمان را هرگز هدايت نخواهد کرد.
3- خدمت کردن به مسجد (نظافت، روشن کردن چراغ و...).
توضيح المسائل، مسأله 912.
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله وسلم:
«من قم مسجدا کتب الله له عتق رقبة ومن اخرج منه مايقذى عينا کتب الله له کفلين من رحمة».
وسائل الشيعه، ج3، ص511.
پيامبر گرامى اسلام مى‌فرمايد: هر کس مسجدى را تميز کند،خداوند براى او ثواب آزاد کردن بنده‌اى مى‌نويسد و هر کس به اندازه خاشاکى که در چشم بيفتد،آشغالى را از مسجد خارج کند، خداوند متعال رحمت‌خودش را بر او دو برابر قرار مى‌دهد.
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله وسلم:
«من اسرج في مسجد من مساجد الله سراجا لم تزل الملائکة وحملة العرش يستغفرون له مادام في ذلک المسجد ضوء من ذلک السراج».
وسائل الشيعه، ج3، ص513.
پيامبر اکرم -صلى الله عليه وآله وسلم فرمودند:
هر کس چراغى را در مسجدى از مساجد خداوند روشن کند، تا وقتى که نورى از آن چراغ در آن مسجد باقى است، ملائکه و حاملان عرش خداوند براى او طلب مغفرت مى‌نمايند.
4- احياى مساجد و رونق دادن به آنها.
عروة‌الوثقى، في الامکنة المستحبه، مسأله 8.
عن ابي عبد الله -عليه السلام - قال:
«ثلاثة يشکون الى الله عزوجل: مسجد خراب لايصلي فيه اهله وعالم بين جهال ومصحف معلق قد وقع عليه الغبار لايقرء فيه».
وسائل الشيعه، ج3، ص484.
امام صادق -عليه السلام مى‌فرمايند:
سه چيزند که به خداوند متعال شکايت مى‌کنند: مسجدى که خراب باشد و کسى در آن نماز نخواند و دانشمندى که بين افراد ناآگاه قرار گرفته باشد -يعنى از او هم استفاده نشود و قرآنى که روى آن را غبار گرفته و خوانده نمى‌شود.
5- زياد رفت و آمد کردن به مسجد.
عروة‌الوثقى، فى الامکنة المستحبة، مسأله 9.
قال علي -عليه السلام:
«الجلسة في الجامع خير لي من الجلسة في الجنة فيها رضى نفسي والجامع فيه رضى ربى».
وسائل الشيعه، ج3، ص482.
حضرت على -عليه السلام مى‌فرمايد: نشستن در مسجد جامع بهتراست‌براى من، از نشستن در بهشت;زيرا نشستن در بهشت مراخشنود مى‌سازد، ولى نشستن در مسجد جامع مورد رضايت‌خداوند.
عن رسول الله -صلى الله عليه وآله وسلم قال:
«من مشى الى مسجد من مساجد الله فله بکل خطوة خطاها حتى يرجع الى منزله عشر حسنات ومحى عنه عشر سيئات ورفع له عشر درجات».
وسائل الشيعه، ج3، ص483.
پيامبر اکرم -صلى الله عليه وآله وسلم مى‌فرمايد:
هرکس به طرف مسجدى از مساجد خداوند برود، خداوند براى هر قدمى که بر مى‌دارد تا به منزلش برگردد، ده حسنه براى او نوشته و ده سيئه را از او محو مى‌کند و ده درجه به مقامش مى‌افزايد.
عن ابي عبد الله -عليه السلام قال:
«من مشى الى المسجد لم يضع رجله على رطب ولا يابس الا سبحت له الى الارضين». بحارالانوار،ج81، ص13.
امام صادق صادق -عليه السلام مى فرمايد:
هر کس به طرف مسجدى برود، پايش را روى هيچ‌تر و خشکى نمى‌گذارد، مگر آنکه تا اعماق زمين براى او استغفار مى‌کند.
قال رسول الله -صلى الله عليه وآله وسلم:
«بشر المشائين في ظلم الليل الى المساجد بالنور التام يوم القيمة».
نهج‌الفصاحة، حديث 1090.
پيامبر اکرم -صلى الله عليه وآله وسلم مى‌فرمايد:
بشارت بده به افرادى که زياد در تاريکى شب به سوى مساجد مى‌روند، به اينکه در روز قيامت‌با نور تمام محشور مى‌گردند.
6- جلوتر از همه رفتن پس از همه بيرون آمدن.
توضيح المسائل، مسأله 912.
قال اميرالمؤمنين -عليه السلام:
«جاء اعرابى الى النبي -صلى الله عليه وآله وسلم فساله عن شر بقاع الارض وخير بقاع الارض فقال له رسول الله -صلى الله عليه وآله وسلم شر بقاع الارض الاسواق (الى ان قال) وخير البقاع المساجد واحبهم الى الله اولهم دخولا وآخرهم خروجا منها».
وسائل الشيعة، ج3، ص554.
اميرالمؤمنين -عليه السلام‌مى‌فرمايد:
شخص عربى نزد پيامبر -صلى الله عليه وآله وسلم آمد و از حضرتش درباره بدترين و بهترين جاهاى زمين سوال کرد؟ پس حضرت فرمودند: بدترين مکانهاى روى زمين بازارها است [چون اکثرا در آنهاازخداوند غفلت ورزيده و گول شيطان را مى‌خورند] و بهترين مکانهاى روى زمين مساجدند و از همه مردم محبوب‌تر نزد خداوند،کسى است که از همه زودتر وارد مسجد شده و از همه ديرتر خارج گردد.
«يا اباذر طوبى لاصحاب الالوية يوم القيمة يحملونها فيسبقون الناس الى الجنة الا هم السابقون الى المساجد بالاسحار وغيرها».
بحارالانوار، ج80، ص369.
پيامبر گرامى اسلام -صلى الله عليه وآله وسلم به ابوذر فرمودند: خوشا به حال صاحبان پرچمها که روز قيامت آنها را حمل مى‌کنند و به سوى بهشت از ديگران سبقت مى‌گيرند، آگاه باشيد که آنها کسانى هستند که در سحرگاهان و غير سحرگاهان به طرف مسجدها سبقت مى‌گرفته‌اند.
7- با طهارت وارد شدن.
عروة‌الوثقى، في بعض احکام المسجد، ص369.
8- براى رفتن به مسجد، خود را خوشبو نموده و لباسهاى پاکيزه و قيمتى بپوشد.
توضيح المسائل، مسأله 912.
9- قبل از ورود کفشها را وارسى نمودن.
توضيح المسائل، مسأله 912.
10- در هنگام ورود، ابتدا پاى راست را داخل گذاردن، با گفتن صلوات و در وقت‌خروج به عکس، با گفتن صلوات.
توضيح المسائل، مسأله 912، وسائل‌الشيعه، ج3، ص517.
11- بعد از ورود دو رکعت نماز تحيت‌خواندن، ولى اگر نماز واجب يا مستحبى ديگرى بخواند، کافى است.
توضيح المسائل، مسأله 913.