آب مطلق و مضاف
مسأله 15 :
آب يا مطلق است يا مضاف : آب مضاف آبى است که آن را از چيزى بگيرند, مثل آب هندوانه و گلاب , يا با چيزى مخلوط باشد: مثل آبى که بقدرى با گل و مانند آن مخلوط شود که ديگر به آن آب نگويند, و غير اينها آب مـطـلـق است و آن بر پنج قسم است : اول آب کر, دوم آب قليل , سوم آب جارى , چهارم آب باران , پنجم آب چاه .
1 - آب کر مسأله 16 - آب کر مقدار آبى است که اگر در ظرفى که طول و عرض و گودى آن هريک سه وجب است بريزند, آن ظرف را پر کند, و بنابر اظهر وزن اعتبارى ندارد.
مسأله 17 :
اگر عين نجس مانند بول و خون يا چيزى که نجس شده است مانند لباس نجس , به آب کـر بـرسد چنانچه آن آب , بو يا رنگ يا مزه نجاست را بگيرد, نجس مى شود, و اگر تغيير نکند نجس نمى شود.
مسأله 18 :
اگر بو يا رنگ يا مزه آب کر بواسطه غير نجاست تغيير کند نجس نمى شود.
مسأله 19 :
اگـر عـيـن نـجس مانند خون به آبى که بيشتر از کر است برسد و بو يا رنگ يا مزه قـسـمـتـى از آن را تـغـيير دهد, چنانچه مقدارى که تغيير نکرده کمتر از کر باشد تمام آب نجس مـى شـود, و اگـر بـه انـدازه کـر يـا بيشتر باشد فقط مقدارى که بو يا رنگ يا مزه آن تغيير کرده نجس است .
مسأله 20 :
آب فواره اگر متصل به کر باشد, آب نجس را پاک مى کند ولى اگر قطره قطره روى آب نـجـس بـريـزد, آن را پاک نمى کند, مگر آنکه چيزى روى فواره بگيرند, تا آب آن قبل از قطره قطره شدن به آب نجس متصل شود.
مسأله 21 :
اگر چيز نجس را زير شيرى که متصل به کر است بشويند, آبى که از آن چيز مى ريزد اگر متصل به کر باشد و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد پاک است .
مسأله 22 :
اگـر مقدارى از آب کر يخ ببندد و باقى آن به قدر کر نباشد چنانچه نجاست به آن برسد نجس مى شود, و هر مقدار از يخ هم آب شودنجس است .
مسأله 23 :
آبى که به اندازه کر بوده , اگر انسان شک کند از کر کمتر شده يا نه , مثل آب کر است , يـعنى نجاست را پاک مى کند, و اگر نجاستى هم به آن برسد نجس نمى شود.
و آبى که کمتر از کر بوده و انسان شک دارد به مقدار کر شده يا نه , حکم آب کمتر از کر را دارد.
مسأله 24 :
کر بودن آب , به دو راه ثابت مى شود: اول آنکه خود انسان يقين کند.
دوم آنکه دو مرد عـادل خـبر دهند, و بعيد نيست که قول يک مرد عادل بلکه قول کسى که مورد وثوق و اطمينان است نيز کافى باشد.
2 - آب قليل مسأله 25 - آب قليل آبى است که از زمين نجوشد و از کر کمتر باشد.
مسأله 26 :
اگر آب قليل روى چيز نجس بريزد, يا چيز نجس به آن برسد نجس مى شود.
ولى اگر با فشار روى چيز نجس بريزد, مقدارى که به آن چيز مى رسد نجس است و مقدارى که به آن چيز نرسيده پاک است .
مسأله 27 :
آب قليلى که براى برطرف کردن عين نجاست روى چيز نجس ريخته شود و از آن جـدا گـردد نجس است , و آب قليلى که بعد ازبرطرف شدن عين نجاست , براى آب کشيدن چيز نجس روى آن مى ريزند و از آن جدا مى شود در صورتى که محل به مجرد شستن با او پاک شود آن آب پـاک اسـت , مثلا اگر محل نجس چيزى باشد که به يک مرتبه شستن پاک شود و عين نجس هم نداشته باشد غساله آن يعنى آبى که ازاو در وقت شستن جدا مى شود پاک است , و اما چيزى که دو مـرتبه شستن آن لازم است از غساله شستن اول بنابر احتياط واجب اجتناب لازم است و غساله شستن دوم پاک است .
مسأله 28 :
آبى که با آن مخرج بول و غائط را مى شويند با پنج شرط پاک است : اول - آنکه بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد.
دوم - نجاستى از خارج به آن نرسيده باشد.
سوم - نجاست ديگرى مثل خون يا بول يا غائط بيرون نيامده باشد.
چهارم - ذره هاى غائط در آب پيدا نباشد.
پنجم - بيشتر از مقدار معمول , نجاست به اطراف مخرج نرسيده باشد.
3 - آب جارى آب جـارى آبـى اسـت کـه از زمـيـن بجوشد و جريان داشته باشد مانند آب چشمه و قنات و لوله کشيهايى که فعلا در بلاد مرسوم است جارى نيست و حکم آب کر را دارد.
مسأله 29 :
آب جارى اگرچه کمتر از کر باشد, چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتى که بو يا رنگ يا مزه آن بواسطه نجاست تغيير نکرده پاک است .
مسأله 30 :
اگـر نـجـاستى به آب جارى برسد, مقدارى از آن , که بو يا رنگ يا مزه اش بواسطه نـجـاست تغيير کرده نجس است .
و طرفى که متصل به چشمه است اگرچه کمتر از کر باشد پاک اسـت .
و آبـهـاى طـرف ديـگـر نـهـر اگر به اندازه کر باشد يا بواسطه آبى که تغيير نکرده به آب طرف چشمه متصل باشد, پاک و گرنه نجس است .
مسأله 31 :
آب چشمه اى که جارى نيست ولى طورى است که اگر از آن بردارند بازمى جوشد, حـکـم آب جـارى دارد, يـعـنـى اگر نجاست به آن برسد, تا وقتى که بو يا رنگ يا مزه آن بواسطه نجاست تغيير نکرده , پاک است .
مسأله 32 :
آبى که کنار نهر, ايستاده و متصل به آب جارى است , در صورتى که به ملاقات نجس بو يا رنگ يا مزه آن تغيير نکند نجس نمى شود.
مسأله 33 :
چشمه اى که مثلا در زمستان مى جوشد و در تابستان از جوشش مى افتد, فقط وقتى که مى جوشد حکم آب جارى رادارد.
مسأله 34 :
آب حوضچه حمام اگر کمتر از کر باشد, چنانچه به خزينه اى که آبش به ضميمه آب حـوض بـه انـدازه کـر اسـت متصل باشد و به ملاقات نجس , بو يا رنگ يا مزه آن تغيير نکند نجس نمى شود.
مسأله 35 :
آب لوله هاى حمام و عمارات که از شيرها و دوشها مى ريزد اگر به ضميمه منبعى که متصل به آن است به قدر کر باشد حکم کر رادارد.
مسأله 36 :
آبـى کـه روى زمين جريان دارد ولى از زمين نمى جوشد چنانچه کمتر از کر باشد نـجـاست به آن برسد نجس مى شود.
اما اگر با فشارجارى باشد و مثلا نجاست به پائين آن برسد, طرف بالاى آن نجس نمى شود.
4 - آب باران مسأله 37 - چـيزى که نجس است و عين نجاست در آن نيست , به هر جاى آن يک مرتبه باران برسد پاک مى شود.
و در فرش و لباس و مانند اينها بنابر احتياط فشار لازم است و باريدن دو سه قطره فائده ندارد, بلکه بايد طورى باشد که بگويند باران مى آيد.
مسأله 38 :
اگر باران , بر عين نجس ببارد و به جاى ديگر ترشح کند, چنانچه عين نجاست همراه آن نـبـاشد, و بو يا رنگ يا مزه نجاست نگرفته باشد پاک است , پس اگر باران بر خون ببارد و ترشح کند, چنانچه ذره اى خون در آن باشد, يا آنکه بو يا رنگ يا مزه خون گرفته باشد نجس مى باشد.
مسأله 39 :
اگر بر سقف عمارت يا روى بام آن عين نجاست باشد, تا وقتى باران به بام مى بارد, آبـى کـه به چيز نجس رسيده و از سقف يا ناودان مى ريزد, پاک است .
ولى بعد از قطع شدن باران اگر معلوم باشد آبى که مى ريزد, به چيز نجس رسيده است نجس مى باشد.
مسأله 40 :
زمين نجسى که باران بر آن ببارد پاک مى شود.
و اگر باران بر زمين جارى شود و در حال باريدن به جاى نجسى که زير سقف است برسد آن را نيز پاک مى کند.
مسأله 41 :
خاک نجسى که بواسطه باران گل شود پاک است .
مسأله 42 :
هـرگاه آب باران در جائى جمع شود, اگرچه کمتر از کر باشد چنانچه موقعى که بـاران مى آيد, چيز نجسى را در آن بشويند و آب بو يا رنگ يا مزه نجاست نگيرد, آن چيز نجس پاک مى شود.
مسأله 43 :
اگر بر فرش پاکى که روى زمين نجس است باران ببارد, و بر آن زمين نجس جارى شود, فرش نجس نمى شود و زمين هم پاک مى گردد.
5 - آب چاه مسأله 44 - آب چـاهـى که از زمين مى جوشد, اگرچه کمتر از کر باشد چنانچه نجاست به آن برسد, تا وقتى که بو يا رنگ يا مزه آن بـواسـطـه نـجـاست تغيير نکرده پاک است .
ولى مستحب است پس از رسيدن بعضى از نجاستها, مقدارى که در کتابهاى مفصل گفته شده ازآب آن بکشند.
مسأله 45 :
اگر نجاستى در چاه بريزد و بو يا رنگ يا مزه آب آن را تغيير دهد, چنانچه تغيير آب چاه از بين برود پاک مى شود.
مسأله 46 :
اگر آب باران در گودالى جمع شود و کمتر از کر باشد, پس از قطع باران به محض رسيدن نجاست به آن نجس مى شود.