سجود
مسأله 1052 :
نمازگزار بايد در هر رکعت از نمازهاى واجب ومستحب ، بعد از رکوع دو سجده کند وسجده آن است که پيشانى وکف دو دست وسر دو زانو وسر دو انگشت بزرگ پاها را بر زمين بگذارد
مسأله 1053 :
دو سجده روى هم يک رکن است که اگر کسى در نماز واجب عمدا يا از روى فراموشى هر دو را ترک کند ، يا دو سجده ديگر به آنها اضافه نمايد ، نمازش باطل است
مسأله 1054 :
اگر عمدا يک سجده کم يا زياد کند ، نماز باطل مى شود ، واگر سهوا يک سجده کم کند حکم آن بعدا گفته خواهد شد
مسأله 1055 :
اگر پيشانى را عمدا يا سهوا به زمين نگذارد ، سجده نکرده است اگر چه جاهاى ديگر به زمين برسد ، ولى اگر پيشانى را به زمين بگذارد و / صفحة 184 / سهوا جاهاى ديگر را به زمين نرساند ، يا سهوا ذکر نگويد سجده صحيح است
مسأله 1056 :
واجب است که در سجده سه مرتبه سبحان الله يا يک مرتبه سبحان ربى الاعلى وبحمده يا ذکر ديگر مانند الحمد لله به مقدار سه سبحان الله بگويد ، وبايد اين کلمات دنبال هم وبه عربى صحيح گفته شود
و مستحب است سبحان ربى الاعلى وبحمده را سه يا پنج يا هفت مرتبه بگويد
مسأله 1057 :
در سجود بايد به مقدار ذکر واجب ، بدن آرام باشد وموقع گفتن ذکر مستحب آرام بودن بدن لازم نيست
مسأله 1058 :
اگر پيش از آنکه پيشانى به زمين برسد وبدن آرام بگيرد عمدا ذکر سجده را بگويد ، يا پيش از تمام شدن ذکر عمدا سر از سجده بردارد ، نماز باطل است
مسأله 1059 :
اگر پيش از آنکه پيشانى به زمين برسد وبدن آرام گيرد ، سهوا ذکر سجده را بگويد وپيش از آنکه سر از سجده بردارد ، بفهمد اشتباه کرده است ، بايد دوباره در حال آرام بدون ، ذکر را بگويد
مسأله 1060 :
اگر بعد از آنکه سر از سجده برداشت ، بفهمد که پيش از آرام گرفتن بدن ذکر را گفته ، يا پيش از آنکه ذکر سجده تمام شود سر برداشته ، نمازش صحيح است
مسأله 1061 :
اگر موقعى که ذکر سجده را مى گويد ، يکى از هفت عضو را عمدا از زمين بردارد ، نماز باطل مى شود ولى موقعى که مشغول گفتن ذکر نيست ، اگر غير پيشانى جاهاى ديگر را از زمين بردارد ودوباره بگذارد اشکال ندارد
مسأله 1062 :
اگر پيش از تمام شدن ذکر سجده سهوا پيشانى را از زمين بر دارد نمى تواند دوباره به زمين بگذارد وبايد آن را يک سجده حساب کند
ولى اگر جاهاى ديگر را سهوا از زمين بردارد ، بايد دو مرتبه به زمين بگذارد وذکر را بگويد
مسأله 1063 :
بعد از تمام شدن ذکر سجده اول ، بايد بنشيند تا بدن آرام گيرد ودوباره به سجده رود
مسأله 1064 :
جاى پيشانى نمازگزار بايد از جاى زانوها وسر انگشتان پاى او بلندتر از چهار انگشت بسته نباشد ، ونيز واجب است که جاى پيشانى او از جاى انگشتان وسر زانوهايش پست تر از چهار انگشت بسته نباشد
مسأله 1065 :
در زمين سراشيب که سراشيبى آن درست معلوم نيست ، اگر جاى پيشانى نمازگزار از جاى انگشتهاى پا وسر زانوهاى او مختصرى بيش از چهار انگشت بسته بلندتر يا پست تر باشد خالى از اشکال نيست
مسأله 1066 :
اگر پيشانى را به چيزى بگذارد که از جاى انگشتهاى پا وسر زانوهاى او بلندتر از چهار انگشت بسته است ، جايز است سر را بردارد و به چيزى که بلندى آن به اندازه چهار انگشت بسته يا کمتر است بگذارد
ولى بهتر آن است که پيشانى را از روى آن به روى چيزى که بلندى آن به اندازه چهار انگشت بسته يا کمتر است بکشد
مسأله 1067 :
بايد بين پيشانى وآنچه بر آن سجده مى کند ، چيزى نباشد پس اگر مهر بقدرى چرک باشد که پيشانى به خود مهر نرسد ، سجده باطل است ولى اگر مثلا رنگ مهر تغيير کرده باشد اشکال ندارد
مسأله 1068 :
در سجده بايد کف دست را بر زمين بگذارد ولى در حال ناچارى پشت دست مانعى ندارد واگر پشت دست ممکن نباشد بنابر احتياط مچ دست را بگذارد وچنانچه آن را هم نتواند ، بايد تا آرنج هر جا را که مى تواند بر زمين بگذارد واگر آن هم ممکن نيست ، گذاشتن بازو کافى است
مسأله 1069 :
در سجده بايد سر انگشت بزرگ پاها را يا روى او را يا پشت آن را به زمين بگذارد وبهتر است سر انگشت را بگذارد واگر انگشتهاى ديگر پا را به زمين بگذارد يا به واسطه بلند بودن ناخن ، شست به زمين نرسد نماز باطل است
وکسى که بواسطه ندانستن مسأله از روى تقصير نمازهاى خود را اينطور / صفحة 186 / خوانده بايد دوباره بخواند
مسأله 1070 :
کسى که مقدارى از شست پايش بريده ، بايد بقيه آن را به زمين بگذارد واگر چيزى از آن نمانده يا اگر مانده خيلى کوتاه هست بايد بقيه انگشتان را بگذارد واگر هيچ انگشت ندارد ، بايد هر مقدارى از پا باقى مانده به زمين بگذارد
مسأله 1071 :
اگر بطور غير معمول سجده کند ، مثلا سينه وشکم را به زمين بچسباند ، يا پاها را دراز کند ، اگر چه هفت عضوى که گفته شد به زمين برسد ، بايد نماز را دوباره بخواند
مسأله 1072 :
مهر يا چيز ديگرى که بر آن سجده ميکند ، بايد پاک باشد ولى اگر مثلا مهر را روى فرش نجس بگذارد ، يا يک طرف مهر نجس باشد وپيشانى را به طرف پاک آن بگذارد ، اشکال ندارد
مسأله 1073 :
اگر در پيشانى دمل ومانند آن باشد ، چنانچه ممکن است بايد با جاى سالم پيشانى سجده کند واگر ممکن نيست بايد زمين را گود کند ودمل را
در گودال وجاى سالم را به مقدارى که براى سجده کافى باشد بر زمين بگذارد
مسأله 1074 :
اگر دمل يا زخم تمام پيشانى را گرفته باشد بايد به چانه سجده کند ، واگر بتواند جمع کند بين گذاشتن يکى از دو طرف پيشانى با چانه ولو در دو نماز باشد ، واگر به چانه هم ممکن نيست بايد با اشاره سجده نمايد واحتياط مستحب آن است که به هر جاى از صورت که ممکن است سجده کند واگر به هيچ جاى از صورت ممکن نيست با جلوى سر سجده نمايد
مسأله 1075 :
کسى که نمى تواند پيشانى را به زمين برساند ، بايد براى سجده اشاره نمايد
مسأله 1076 :
کسى که هيچ نمى تواند خم شود ، بايد براى سجده با سر اشاره کند واگر نتواند بايد با چشمها اشاره نمايد واگر با سر يا چشمها هم نمى تواند اشاره کند بهتر است در قلب نيت سجده کند وبا دست ومانند آن براى سجده / صفحة 187 / اشاره نمايد
مسأله 1077 :
کسى که مى تواند بنشيند بهتر است بنشيند واگر نمى تواند بايد ايستاده نيت سجده کند وچنانچه مى تواند براى سجده با سر اشاره کند واگر نمى تواند با چشمها اشاره نمايد واگر اين را هم نمى تواند بهتر است در قلب نيت سجده کند
مسأله 1078 :
اگر پيشانى بى اختيار از جاى سجده بلند شود ، چنانچه ممکن باشد بايد نگذارد دوباره به جاى سجده برسد ، واين يک سجده حساب مى شود ، چه ذکر سجده را گفته باشد يا ينه واگر نتواند سر را نگهدارد وبى اختيار دوباره به جاى سجده برسد ، رويهم دو سجده حساب مى شود وسجده دوم زيادى است ومبطل نيست واگر چه ذکر نگفته باشد نبايد ذکر بگويد
مسأله 1079 :
جايى که انسان بايد تقيه کند مى تواند بر فرش ومانند آن سجده نمايد ولازم نيست براى نماز بجاى ديگر برود ، ولى اگر بتواند بر حصير يا چيزى که سجده بر آن صحيح مى باشد ، طورى سجده کند که به زحمت نيفتد ، نبايد بر فرش ومانند آن سجده نمايد
مسأله 1080 :
اگر روى تشک پر يا چيز ديگرى که بدن روى آن آرام نمى گيرد ، سجده کند باطل است
مسأله 1081 :
اگر انسان ناچار شود که در زمين گل نماز بخواند ، چنانچه آلوده شدن بدن ولباس براى او مشقت ندارد ، بايد سجده وتشهد را بطور معمول بجا آورد واگر مشقت دارد ، در حالى که ايستاده ، براى سجده با سر اشاره کند وتشهد را ايستاده بخواند واگر سجده وتشهد را بطور معمول بجا آورد ، نمازش محل اشکال است
مسأله 1082 :
در رکعت اول ورکعت سومى که تشهد ندارد ، مثل رکعت سوم نماز ظهر وعصر وعشاء بهتر است بعد از سجده دوم قدرى بى حرکت بنشيند وبعد برخيزد ولى لازم نيست ، اين عمل را جلسه استراحت مى نامند
/ صفحة 188 /