4 - شک کثير الشک
مسأله 1192 :
کثير الشک کسى است که عرفا بگويند زياد شک مى کند ، و کسى که حال او به نحوى باشد که لااقل در هر سه نماز پشت سر هم يک مرتبه شک کند مصداق کثير الشک است ، و چنانچه زياد شک کردن از غضب يا ترس يا پريشانى حواس نباشد ، به شک خود اعتنا نکند . مسأله 1193 - کثير الشک اگر در به جا آوردن چيزى از اجزاء يا شرايط نماز شک کند ، بايد بنا بگذارد که آن را به جا آورده ، مثلا اگر شک کند که رکوع کرده يا نه ، بايد بنا بگذارد که رکوع کرده است ، و اگر در به جا آوردن چيزى شک کند که نماز را باطل مى کند - مثل اين که شک کند که نماز صبح را دو رکعت خوانده يا سه رکعت - بنا را بر صحت بگذارد .
مسأله 1194 :
کسى که در يک چيز نماز زياد شک مى کند ، چنانچه در چيزهاى ديگر نماز شک کند بايد به دستور آن شک عمل نمايد ، مثلا کسى که زياد شک مى کند سجده کرده يا نه ، اگر در به جا آوردن رکوع شک کند ، بايد به دستور آن رفتار نمايد ، يعنى اگر به سجده نرفته رکوع را به جا آورد ، و اگر به سجده رفته اعتنا نکند .
مسأله 1195 :
کسى که در نماز مخصوصى - مثلا در نماز ظهر - زياد شک مى کند ، اگر در نماز ديگر - مثلا در نماز عصر - شک کند ، بايد به دستور شک رفتار نمايد .
مسأله 1196 :
کسى که فقط وقتى در جاى مخصوصى نماز مى خواند زياد شک مى کند ، اگر در غير آن جا نماز بخواند و شکى براى او پيش آيد ، بايد به دستور شک عمل نمايد .
مسأله 1197 :
اگر انسان شک کند که کثير الشک شده يا نه ، بايد به دستور شک عمل نمايد ، و کثير الشک تا وقتى يقين نکند که به حال معمولى مردم برگشته ، بايد به شک خود اعتنا نکند . مسأله 1198 - کسى که زياد شک مى کند ، اگر شک کند رکنى را به جا آورده يا نه و اعتنا نکند ، بعد يادش بيايد که آن را به جا نياورده ، در صورتى که تکبيرة الاحرام باشد ، نمازش باطل است ، چه داخل رکن بعد شده باشد يا نشده باشد ، و در غير آن چنانچه مشغول رکن بعد نشده ، بايد آن را به جا آورد ، و اگر مشغول رکن بعد شده نمازش باطل است ، مثلا اگر شک کند که رکوع کرده يا نه و اعتنا نکند ، چنانچه پيش از سجده ء دوم يادش بيايد که رکوع نکرده است بايد بر گردد و رکوع کند ، و اگر در سجده ء دوم يادش بيايد نمازش باطل است .
مسأله 1199 :
کسى که زياد شک مى کند ، اگر شک کند چيزى را که رکن نيست به جا آورده يا نه و اعتنا نکند و بعد يادش بيايد که آن را به جا نياورده ، چنانچه از محل به جا آوردن آن نگذشته ، بايد آن را به جا آورد ، و اگر از محل آن گذشته نمازش صحيح است ، مثلا اگر شک کند که حمد خوانده يا نه و اعتنا نکند ، چنانچه در قنوت يادش بيايد که آن را نخوانده ، بايد بخواند ، و اگر در رکوع يادش بيايد نمازش صحيح است .