2 - معدن :
مسأله 1807 :
اگر از معدن طلا, نقره , سرب , مس , آهن , نفت , ذغال سنگ , فيروزه , عقيق , زاج , نـمـک و معدنهاى ديگر چيزى بدست آورد,در صورتى که به مقدار نصاب باشد, بايد خمس آن را بدهد.
مسأله 1808 :
نصاب معدن 15 مثقال معمولى طلاى مسکوک است , يعنى اگر قيمت چيزى را که از مـعدن بيرون آورده , به 15 مثقال طلاى مسکوک برسد, بايد خمس آنچه را که پس از کم کردن مخارجى که کرده است باقى مى ماند بدهد.
مسأله 1809 :
استفاده اى که از معدن برده چنانچه قيمت چيزى که از معدن بيرون آورده به 15 مـثـقـال طلاى مسکوک نرسد, خمس آن درصورتى لازم است که به تنهائى يا با منفعتهاى ديگر کسب او از مخارج سالش زياد بيايد.
مسأله 1810 :
گچ و آهک و گل سرشور و گل سرخ از چيزهاى معدنى نيست , و کسى که اينها را بـيـرون مـى آورد در صـورتى بايد خمس بدهد که آنچه را بيرون آورده , به تنهائى يا با منافع ديگر کسبش از مخارج سال او زياد بيايد.
مسأله 1811 :
کسى که از معدن چيزى بدست مى آورد, بايد خمس آن را بدهد, چه معدن روى زمين باشد يا زير آن , در زمينى باشد که ملک است يا در جائى باشد که مالک ندارد.
مسأله 1812 :
اگر نداند قيمت چيزى را که از معدن بيرون آورده به 15 مثقال طلاى مسکوک مى رسد يا نه , خمس ندارد و لازم نيست به وزن کردن يا از راه ديگر قيمت آن را معلوم کند.
مسأله 1813 :
اگـر چـند نفر چيزى از معدن بيرون آورند, چنانچه قيمت سهم هر کدام به 15 مـثقال طلاى مسکوک برسد بايد خمس آن رابدهند, و در غير اين صورت سهم هر کدام از منافع کسب حساب مى شود.
مسأله 1814 :
اگر معدنى را که در ملک ديگرى است بيرون آورد, آنچه از آن بدست مى آيد, مال صاحب ملک است .
و در صورتى که به مقدار نصاب برسد, چون صاحب ملک براى بيرون آوردن آن خرجى نکرده بايد خمس تمام آنچه را که از معدن بيرون آمده بدهد.