1ـ آب
مسأله 150 :
آب با چهار شرط چيز‌نجس‌را پاک مي‌کند: اوّل آن که مطلق باشد، پس آب مضاف مانند گلاب وعرق بيد چيز نجس را پاک نمي‌‌کند، دوم‌آن که پاک باشد، سوم آن که وقتي چيز نجس را مي‌شويند، آب مضاف نشود وبو يا رنگ يامزه نجاست هم نگيرد، چهارم آن که بعد از آب کشيدن چيز نجس، عين نجاست در آن نباشد، و پاک شدن چيز نجس با آب قليل يعني آب کمتر از کر شرطهاي ديگري هم دارد که بعداً گفته مي‌شود.
مسأله 151 :
ظرف نجس را با آب قليل بايد سه مرتبه شست، و در کر و جاري يک مرتبه کافي است، ولي ظرفي را که سگ ليسيده يا از آن ظرف آب يا چيز روان ديگر خورده، بايد اوّل با خاک پاک، خاک مال کرد و بعد يک مرتبه در کر يا جاري يا دو مرتبه با آب قليل شست و همچنين ظرفي را که آب دهان سگ درآن ريخته باشد.
مسأله 152 :
اگر دهانه ظرفي که سگ دهن زده، تنگ باشد و نشود آن را خاک مال کرد، چنانچه ممکن است بايد کهنه به چوبي بپيچند وبتوسّط آن خاک را به آن ظرف بمالند، و اگر ممکن نيست بايد خاک را در آن بريزند وبشدت حرکت دهند تا به همه آن ظرف برسد.
مسأله 153 :
ظرفي را که خوک بليسد يا از آن چيز رواني بخورد، با آب قليل بايد هفت مرتبه شست و در کر وجاري يک مرتبه کافي است، ولازم نيست آن را خاک مال کنند، اگرچه احتياط مستحبّ آن است که خاک مال شود.
مسأله 154 :
اگر بخواهند ظرفي را که به شراب نجس شده با آب قليل، آب بکشند، مستحبّ است هفت مرتبه بشويند اگرچه اقوي کفايت شستن سه مرتبه است.
مسأله 155 :
کوزه‌اي که از گل نجس ساخته شده، يا آب نجس در آن فرورفته اگر در آب کر يا جاري بگذارند، به هر جاي آن که آب برسد پاک مي‌شود، و اگر بخواهند باطن آن هم پاک شود، بايد به قدري در آب کر يا جاري بماند که بتمام آن فرو رود.
مسأله 156 :
ظرف نجس را با آب قليل دو جور مي‌شود آب کشيد: يکي آن که سه مرتبه پر کنند وخالي کنند، ديگر آن که سه دفعه قدري آب در آن بريزند و در هر دفعه آب را طوري در آن بگردانند که به جاهاي نجس آن برسد و بيرون بريزند.
مسأله 157 :
اگر ظرف بزرگي‌مثل پاتيل وخمره نجس شود، چنانچه سه‌مرتبه آن را از آب پر کنند وخالي کنند پاک مي‌شود، و همچنين است اگر سه مرتبه از بالا آب در آن بريزند به طوري که تمام اطراف آن را بگيرد و در هر دفعه آبي که ته آن جمع مي‌شود بيرون آورند و احتياط واجب آن است که در هر دفعه ظرفي را که با آن آبها را بيرون مي‌آورند آب بکشند.
مسأله 158 :
اگر مس نجس ومانند آن را آب کنند وآب بکشند، ظاهرش پاک مي‌شود.
مسأله 159 :
تنوري که به بول نجس شده است، اگر دو مرتبه از بالا آب در آن بريزند، به طوري که تمام اطراف آن را بگيرد پاک مي‌شود، و در غير بول اگر بعد از بر طرف شدن نجاست يک مرتبه به دستوري که گفته شد آب در آن بريزند کافي است و بهتر است که گودالي ته آن بکنند تا آبها در آن جمع شود و بيرون بياورند، بعد آن گودال را با خاک پاک پر کنند.
مسأله 160 :
اگر چيز نحس را بعد از برطرف کردن عين نجاست يک مرتبه در آب کر يا جاري فرو برند که آب به تمام جاهاي نجس آن برسد، پاک مي‌شود، و در فرش ولباس ومانند اينها فشار لازم نيست.
مسأله 161 :
اگر بخواهند چيزي را که به بول نجس شده با آب قليل آب بکشند چنانچه يک مرتبه آب روي آن بريزند و از آن جدا شود، در صورتي که بول در آن چيز نمانده باشد، دو مرتبه ديگر که آب روي آن بريزند پاک مي‌شود، ولي در لباس وفرش ومانند اينها بايد بعد از هر دفعه فشار دهند تا غساله آن بيرون آيد (وغساله آبي است که معمولاً در وقت شستن و بعد از آن از چيزي که شسته مي‌شود، خود بخود يابوسيله فشار مي‌ريزد).
مسأله 162 :
اگر چيزي به بول پسر شير خواري که غذاخور نشده نجس شود ويک مرتبه آب روي آن بريزند که به تمام جاهاي نجس آن برسد پاک مي‌شود، ولي احتياط مستحب آن است که يک مرتبه ديگر هم آب روي آن بريزند و در لباس وفرش ومانند اينها فشار لازم نيست.
مسأله 163 :
اگر چيزي بغير بول نجس شود، چنانچه بعد از برطرف کردن نجاست يک مرتبه آب روي آن بريزند و از آن جدا شود پاک مي‌گردد و نيز اگر دردفعه اوّل که آب روي آن مي‌ريزند نجاست آن برطرف شود و بعد از برطرف شدن نجاست هم آب روي آن بيايد پاک مي‌شود ولي در هر دو صورت لباس ومانند آن را بايد فشار دهند تا غساله آن بيرون آيد.
مسأله 164 :
اگر حصير نجس را که با نخ بافته شده در آب کر ياجاري فرو برند، بعد از برطرف شدن عين نجاست پاک مي‌شود، و اگر به بول نجس شده باشد وبخواهند آن را با آب قليل آب بکشند، به هر قسم که ممکن است اگرچه بلگد کردن باشد دو دفعه فشار دهند، که در هر دفعه غساله آن جدا شود و اگر بغير بول نجس شده باشد يک مرتبه با فشار کافي است.
مسأله 165 :
اگر ظاهر و باطن گندم وبرنج ومانند اينها نجس شود پاک شدن باطن آنها محلّ اشکال است و اگر آب پاک در باطن آنها به مقداري که نجس شده است نفوذ کند پاک مي‌شود، در صورتي که آب کر يا جاري باشد ولي در شستن با آب قليل طهارتش مشکل است.
مسأله 166 :
اگر انسان شکّ کند که آب نجس بباطن صابون رسيده يا نه، باطن آن پاک است.
مسأله 167 :
اگر ظاهر برنج وگوشت يا چيزي مانند اينها به غير بول نجس شده باشد، چنانچه آن را در ظرفي بگذارند ويک مرتبه آب روي آن بريزند و خالي کنند پاک مي‌شود، و ظرف آن هم پاک مي‌گردد، ولي اگر بخواهند لباس يا چيزي را که فشار لازم دارد در ظرفي بگذارند وآب بکشند، بايد آب روي آن بريزند و آن‌را فشار دهند وظرف را کج‌کنند، تا غساله‌اي که در آن جمع شده بيرون بريزد.
مسأله 168 :
لباس نجسي را که بنيل ومانند آن رنگ شده اگر در آب کر يا جاري فرو برند وآب پيش ازآن که به واسطه رنگ پارچه مضاف شود بتمام آن برسد، آن لباس پاک مي‌شود، اگرچه موقع فشار دادن، آب مضاف يا رنگين از آن بيرون آيد.
مسأله 169 :
اگر لباسي را در کر يا جاري آب بکشند، و بعد مثلاً لجن آب در آن ببينند، چنانچه احتمال ندهند که جلوگيري از رسيدن آب کرده آن لباس پاک‌است.
مسأله 170 :
اگر بعد از آب کشيدن لباس ومانند آن خوردة گل يا اشنان در آن ديده شود پاک است، ولي اگر آب نجس به باطن گل يا اشنان رسيده باشد، ظاهر گل واشنان پاک وباطن آنها نجس است اگر آب پاک نفوذ در باطن آنها نکرده باشد، والاّ پاک است.
مسأله 171 :
هر‌چيز‌نجس،تا‌عين‌نجاست‌را‌از‌آن‌برطرف‌نکنند‌پاک نميشود، ولي اگر بو يا رنگ نجاست در آن مانده باشد اشکال ندارد، پس اگر خون را از لباس برطرف کنند ولباس را آب بکشند ورنگ خون در آن بماند پاک مي‌باشد، اما چنانچه به واسطه بو يا رنگ يقين کنند يا احتمال بدهند که ذره‌هاي نجاست در آن چيز مانده نجس است
مسأله 172 :
اگر نجاست بدن را در آب کر يا جاري برطرف کنند، بدن پاک مي‌شود، وبيرون آمدن و دوباره در آب رفتن لازم نيست.
مسأله 173 :
غذاي نجسي که لاي دندانها مانده اگر آب در دهان بگردانند و به تمام غذاي نجس برسد پاک مي‌شود.
مسأله 174 :
اگر موي سر وصورت زياد باشد وآب هم قليل، احتياطاً بايد فشار دهند که غساله آن جدا شود.
مسأله 175 :
اگر جايي از بدن يا لباس را با آب قليل آب بکشند، اطراف آنجا که متصل به آن است ومعمولاً موقع آب کشيدن آنجا نجس مي‌شود، با پاک شدن جاي نجس پاک مي‌شود، و همچنين است اگر چيز پاکي را پهلوي چيز نجس بگذارند وروي هر دو آب بريزند پس اگر براي آب کشيدن يک انگشت نجس، روي همه انگشتهاآب بريزند، وآب نجس به همه آنها برسد، بعد از پاک شدن انگشت نجس تمام انگشتها پاک مي‌شود.
مسأله 176 :
گوشت ودنبه‌اي که نجس شده، مثل چيزهاي ديگر آب کشيده مي‌شود و همچنين است اگر بدن يا لباس، چربي کمي داشته باشد که از رسيدن آب به آنها جلوگيري نکند.
مسأله 177 :
اگر ظرف يا بدن نجس باشد و بعد به طوري چرب شود که جلوگيري از رسيدن آب به آنها کند، چنانچه بخواهند ظرف وبدن را آب بکشند، بايد چربي را برطرف کنند تا آب به آنها برسد.
مسأله 178 :
چيز نجسي که عين نجاست در آن نيست، اگر زير شيري که متصل بکر است يکدفعه بشويند، پاک مي‌شود و نيز اگر عين نجاست در آن باشد، چنانچه عين نجاست آن، زير شير يابوسيله ديگر بر طرف شود وآبي که از آن چيز مي‌ريزد بو يا رنگ يامزه نجاست نگرفته باشد با آب شير پاک مي‌شود. اما اگر آبي که از آن مي‌ريزد بو يا رنگ يا مزه نجاست گرفته باشد بايد به قدري آب شير روي آن بريزند تا در آبي که از آن جدا مي‌شود بو يا رنگ يامزه نجاست نباشد.
مسأله 179 :
اگر چيزي را آب بکشد و يقين کند پاک شده و بعد شکّ کند که عين نجاست را از آن برطرف کرده يا نه، آن چيز پاک است در صورتي که موقع آب کشيدن متوجّه برطرف کردن عين نجاست بوده.
مسأله 180 :
زميني که آب روي آن جاري نميشود، اگر نجس شود با آب قليل پاک نمي‌‌گردد، ولي زميني که روي آن شن يا ريگ باشد، چون آبي که روي آن مي‌ريزند از آن جدا شده و در شن وريگ فرو مي‌رود، با آب قليل پاک مي‌شود، امّا زير ريگها نجس مي‌ماند.
مسأله 181 :
زمين سنگ فرش وآجر فرش وزمين سختي که آب در آن فرو نمي‌‌رود، اگر نجس شود با آب قليل پاک مي‌گردد، ولي بايد به قدري آب روي آن بريزند که جاري شود، و چنانچه آبي که روي آن ريخته اند از سوراخي بيرون رود همه زمين پاک مي‌شود، و اگر بيرون نرود جايي که آبها جمع مي‌شود نجس مي‌ماند وبراي پاک شدن آنجا بايد گودالي بکنند، که آب در آن جمع شود، بعد آب را بيرون بياورند وگودال را با خاک پاک پر کنند.
مسأله 182 :
اگر ظاهر نمک وسنگ ومانند آن نجس شود، با آب کمتر از کر هم پاک مي‌شود.
مسأله 183 :
اگر شکر آب شده نجس را قند بسازند و در آب کر يا جاري بگذارند پاک نميشود.